Ekonomika turystyki R Łazarek (67)

demograficzny, uprzemysłowienie i urbanizacja, stałe zmniejszanie się zatrudnienia w rolnictwie, co powoduje pojawienie się nowej kategorii turystów i zwiększanie się skłonności do konsumpcji turystycznej, tendencje do skracania czasu pracy i zwiększania płatnego czasu wolnego, stały wzrost poziomu wykształcenia, a z tym, jak wykazują badania, wiąże się skłonność do uprawiania turystyki.

5.4. Czynniki wywierające wpływ na popyt turystyczny

W nauce o turystyce mówi się o różnych czynnikach rozwoju turystyki i wpływu na popyt turystyczny. Spotykamy się z różnymi klasyfikacjami. Niekiedy przemiennie używa się terminów „warunki” i „czynniki” rozwoju.

Tradycyjnie czynniki te dzieli się na polityczne, ekonomiczne, społeczne, demograficzne, psychologiczne i inne. Klasyfikacja przyjęta przez Światową Organizacją Turystyki w połowie łat siedemdziesiątych wyliczała aż 133 czynników, które wywierają wpływ na aktywność turystyczną społeczeństwa i kształtowanie się popytu turystycznego. Lista ta może być stałe wzbogacana. W klasyfikacji tej przyjęto podział na trzy grupy, a mianowicie na czynniki społeczno-ekonomiczne, psychologiczno-socjalne i kulturalne oraz na szeroko rozumiane czynniki techniczne⁶¹. Klasyfikacja ta znalazła następnie odbicie w literaturze naukowej z zakresu turystyki.

Wśród tak dużej liczby czynników, które wywierają wpływ na popyt turystyczny, celowe byłoby wyróżnienie takich, które można by uznać za ogólne warunki rozwoju popytu turystycznego na skalę masową, oraz czynników, które wywierają wpływ na popyt turystyczny przy zaistnieniu ogólnych, podstawowych warunków.

Podstawowym warunkiem jest oczywiście pokój między narodami oraz spokój i stabilizacja w danym kraju. Równic ważny jest odpowiedni rozwój stosunków dobrosąsiedzkich i współpracy na rozmaitych płaszczyznach. Wszelkie wojny, konflikty, terroryzm i wzajemne judzenie hamują, a nawet całkowicie wstrzymują rozwój turystyki. Ogólnym warunkiem rozwoju turystyki jest swoboda podróżowania. Bez tej swobody nie można w ogóle mówić o turystyce. W tym zakresie wciąż następują korzystne zmiany.

Na przykład rozpad Związku Radzieckiego i upadek systemu komunistycznego w krajach satelickich doprowadził do zapewnienia większej swobody w migracjach turystycznych. W byłych republikach Związku Radzieckiego zniesiono ograniczenia w zakresie poruszania się po własnym terytorium dla własnych mieszkańców i dla cudzoziemców przyjeżdżających jako turyści czy też przebywających czasowo. Jeszcze do dzisiaj na terytorium tych krajów na skrzyżowaniach dróg i gdzie indziej straszą puste strażnice, z których obserwowano i kontrolowano ruch samochodowy cudzoziemców, czy przypadkiem nie zbaczają z dozwolonej trasy przejazdu.

^w Por. WTO: Factors influencing travel demand and leading to the redlstriubution of tourist mwements, Doc. PG/I/2.2,2. 1977.