Ekonomika turystyki R Łazarek (69)

- społeczeństwo;

- osobowość;

- państwo;

- podaż i media;

• Czynniki ekonomiczne - do tej grupy zalicza się ogólny rozwój gospodarczy kraju, stosunki handlowe, ceny i kursy walutowe, miejsce pracy i warunki produkcji, koszty transportu, kształtowanie się dochodów realnych. W tej grupie rozpatruje się związek między dochodem a wydatkami na turystykę (dochodowa elastyczność popytu) oraz cenami i wydatkami na turystykę (elastyczność cenowa).

• Otoczenie - ta grupa zawiera takie czynniki, jak: klimat, środowisko geograficzne, ekologia, urbanizacja, otoczenie miejsca zamieszkania. "Pęd ku słońcu" obserwuje się u mieszkańców rejonów chłodnych i deszczowych; duże aglomeracje miejskie przyciągają mieszkańców wsi i małych miejscowości, i odwrotnie.

• Społeczeństwo - również ta grupa obejmuje różne czynniki, takie jak opinie i „normy” społeczne dyktujące zachowanie się poszczególnych jednostek i grup społecznych. Niektórzy zaliczają wyjazd na wakacje do podstawowych potrzeb życiowych, a dla innych jest on wyrazem pozycji społecznej - dotyczy to zwłaszcza wyjazdów zagranicznych. Podobnie posiadanie działki i domu letniskowego jest dla wielu świadectwem pozycji społecznej oraz kwestią prestiżu, a nic uznania korzyści wynikających z pracy i pobytu na własnej działce rekreacyjnej. Do grupy tej zaliczamy też pewne cechy demograficzne (takie jak miejsce zamieszkania, zatrudnienie, wykonywany zawód), które także wywierają wpływ na aktywność turystyczną. Do grupy tej zaliczamy także płatny wolny czas.

W Polsce według Kodeksu pracy uchwalonego przez Sejm 2 lutego 1996 r. najniższy wymiar urlopu został zwiększony i wynosi 18 dni roboczych po roku pracy, z tym że co najmniej jedna część urlopu powinna obejmować nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych. Pracownik uzyskuje prawo do pierwszego urlopu z upływem 6 miesięcy pracy, w wymiarze połowy urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Ważna jest także zmiana, że do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy⁶³.

W gospodarce rynkowej istotne znaczenie mają postawy ludzi, a zwłaszcza grup zorientowanych „na przeżycie” oraz grup zorientowanych „na zewnątrz” lub „do wewnątrz”⁶⁴. Od tej postawy zależy skłonność do zakupu produktów turystycznych. Pierwsza grupa kieruje się głównie obawami o swoją przyszłość i bezpieczeństwo, odczuwa zagrożenie utraty pracy. Druga grupa nic obawia się o własną przyszłość. W tej grupie „nabycie właściwych wakacji” dostarcza poczucia sukcesu i przynależności do „właściwej grupy”. W przypadku trzeciej grupy kryteria zachowania i zakupów wynikają z własnych przekonań i odzwierciedlająpo-

Nowy kodeks pracy (tekst ujednolicony), Presspublica, Warszawa 1996, s. 43. Y.T.C. Middleton: op. cit., s. 42-44.