1
1
odpowiada mniejsza ilość produktów i usług, będących przedmiotem wymiany. Cena kształtująca się na wyższym poziomie wskutek spadku wielkości podaży jest ceną równowagi.
Zmiany równowagi rynku mogą następować pod wpływem równoczesnych zmian popytu i podaży. W zależności od kierunku oraz wielkości tych zmian równowaga rynku może być osiągana przy różnych poziomach cen. Jeżeli wzrostowi podaży towarzyszy wzrost popytu, to równowaga rynku może być osiągana przy nie zmienionym poziomie ceny. Przy danym poziomie cen jest ona osiągana przy większej podaży i większym popycie (Ej). Przedstawia to rys. 69.
Rysunek 69
Zmiana równowagi rynku pod wpływem wzrostu podaży i popytu
Jeżeli wzrostowi popytu towarzyszy spadek wielkości podaży lub odwrotnie, to poziom równowagi (ceny) ulega radykalnej zmianie.
Przedstawione zmiany równowagi rynku pod wpływem zmian wielkości podaży i popytu mogą zachodzić w zakresie wszystkich przedmiotów wymiany. Są one odzwierciedleniem ogólnych prawidłowości. które dotyczą nie tylko rynku produktów i usług, lecz również rynku pracy oraz rynku pieniądza.
Poszczególne rodzaje rynku, wyodrębnione z punktu widzenia przedmiotu wymiany, nie funkcjonują ani w izolacji, ani w sposób autonomiczny. Między rynkiem produktów i usług, rynkiem pieniądza a rynkiem pracy zachodzą wzajemne zależności12, które przedstawia rys. 70.
Rysunek 70
Zależności między różnymi rodzajami rynku
Rynek pieniądza |
◄-► |
Rynek produktów i usług |
4->| Rynek pracy |
A |
a _I |
Zależności te decydują o związkach, jakie występują między równowagą poszczególnych rodzajów rynku oraz jej zmianami. Proces kształtowania się oraz zmian równowagi jednego rodzaju rynku wpływa na przekształcenia równowagi innych rodzajów rynku. Powiązanie poszczególnych rodzajów rynku oraz ich równowagi są urzeczywistniane zarówno za pośrednictwem kategorii regulacyjnych (cena, płaca, stopa procentowa), jak i zmian kategorii materialno--rzeczowych (produkcja, zatrudnienie).
Powiązania między poszczególnymi rodzajami rynku tworzą układ wzajemnych zależności między elementami tych rynków. Znajdują one wyraz w zmianach pewnych elementów każdego rodzaju rynku, które wpływają na pozostałe elementy poszczególnych rodzajów rynku, jednocześnie pozostając pod wpływem ich oddziaływania. Na przykład zmiana podaży jako element rynku pieniądza wpływa i pozostaje pod wpływem oddziaływania popytu jako elementu rynku produktów i usług.
12 Poczynione tu uwagi sygnalizują jedynie pewne problemy, dopełniające analizę poświęconą równowadze rynku.
201