IMAG0270 (6)

66 Kazimierz Rymut

dom), białoruskie abraz (poi. obraź). Wśród nazwisk używanych obecnie przez Polaków bardzo mało znaleźć można form z utrzymanym ikawizmem, por. Hrinkiw, Stasykiw.

Trzeci język wschodniosłowiański, rosyjski, nie wywarł większego wpływu na nazwiska w Polsce używane. Oczywiście wśród współczesnych nazwisk spotykamy też rosyjskie, ale nie ma ich dużo. Zaczęły się pojawiać nazwiska genetycznie rosyjskie w okresie zaborów, trochę ich przybyło po drugiej wojnie światowej. Cechy fonetyczne różniące nazwiska rosyjskie od polskich są podobne jak w nazwiskach pochodzenia ukraińskiego i białoruskiego. Różni nazwiska rosyjskie od ukraińskich i białoruskich utrzymanie spółgłoski g. Za rosyjskie z pochodzenia uznamy takie nazwiska występujące dziś w Polsce, jak Gorbaczew, Grigoriew, Grigorjew, Dołgow. Cechą charakterystyczną nazewnictwa osobowego wszystkich trzech języków wschodniosłowiańskich jest duża liczba nazwisk na -ow, Są to dawne formy odojcowskie.

Język czeski oddziaływał na polszczyznę bardzo silnie w średniowieczu. Później te związki uległy osłabieniu. W okresie średniowiecza język czeski był pomostem, przez który napływały do nas imiona chrześcijańskie wraz z terminologią chrześcijańską. Zbieżność brzmienia imion chrześcijańskich używanych w Polsce średniowiecznej z takimi samymi imionami średniowiecznych Czech jest uderzająca. Przy czym warto dodać, że w Czechach niektóre z tych imion mogły stanowić rezultat misji cyrylo-metodiańskiej na Morawach. Za pośrednictwem czeskim dotarły do nas takie imiona jak Jerzy, Katarzyna, może też imiona apostołów. Pod wpływem języka czeskiego nastąpiła zmiana w naszych imionach: Włodzisław przekształcił się we Władysława, a Więcesław, Więcław w Wacława. W dokumentach średniowiecznych związanych zwłaszcza ze Śląskiem, a także z Małopolską, przewija się sporo nazw osobowych wykazujących czeskie cechy językowe. Następny okres napływu czeskich nazw osobowych do Polski przypada na okres zaborów, gdy południowa Polska znalazła się wraz w Czechami w cesarstwie austriackim.

Nazwiska pochodzenia czeskiego wyróżniamy poprzez kilka cech językowych. Z ważniejszych trzeba tu wymienić: brak samogłosek nosowych, a w ich miejsce występują a, o, u, au; polskim grupom -ro-, -lo- odpowiada czeskie -ra-, da, a niekiedy'polskim grupom: samogłoska + r oraz samogłoska + / odpowiada w czeskim tylko r, l między spółgłoskami; niektórym polskim samogłoskom odpowiadają w języku czeskim dyftongi au, eu, ej] polskim spółgłoskom miękkim przed samogłoskami e, a, o odpowiadają w języku czeskim spółgłoski twarde; polskiej spółgłosce g odpowiada w języku czeskim h\ polskim /, ł odpowiada w czeskim tylko /. Przytoczone czeskie cechy językowe można zilustrować nazwiskami obecnie spotykanymi w Polsce: Holubek, Holoubek, Hawrań, Wrana, Mrazek, Hlawacz, Krcha, Vrteł, Dejmek, Hawel, Hubal, Kohutek, Nedoma, Matejko, Tichy, Holy. Czeskimi z pochodzenia są dalej takie nazwiska jak: Auderski, Szajnocha, Hanausek, Gedliczka, Beranek, Pospiszyl.

Nazwiska pochodzenia słowackiego spotyka się na terenie Polski bardzo rzadko, i to głównie w południowej Małopolsce, na Podkarpaciu. Trwająca