~LWF0056 (2)

102

nowych rewelacji. Pochówek zapewne królewski z 2 połowy IX w. znajdował się również w pobliskim Gokstad. Sama mogiła została wprawdzie splądrowana, lecz zawierała ona zachowany w całości statek, jeden z najznakomitszych zabytków szkutnictwa wikińskiego, zdatny do dalekomorskich wypraw, w nim szczątki zmarłego mężczyzny, złożonych w ofierze zwierząt, trzy łódki klepkowe i okruchy bogatego wyposażenia (tabl. VI, 2 i 3).

Ryc. 42. Łoże drewniane z grobu w Oseberg (Yestfold). Wg Les

Yihings

Podstawą wyobrażeń o życiu na dworze władców Vestfoldu stał się jednak przede wszystkim świetnie zachowany pochówek z Oseberg, zawierający najpewniej szczątki zmarłej w połowie IX w. legendarnej królowej Aasy, babki Haralda Pięknowłosego²³. Grób został wprawdzie później uszkodzony, lecz szczęśliwie zachowało się prawie całe wyposażenie, w tym również — dzięki dogodnym warunkom konserwacji — przedmioty z materiałów organicznych (tabl. VII-IX). Królowę pochowano razem z jej sługą (choć są co prawda wątpliwości, który ze szkieletów — starszej 40-50-letniej kobiety czy młodszej 30-letniej — należy uznać za zwłoki monarchini). Pogrzeb — sądząc ze znalezisk roślinnych — odbył się póź-

²³ Zob. fundamentalną publikację Osebergfundet 1917-1928, szczegółowe studia S. Griega, B. Hougena, Ch. Blindkcim i in., poświęcone odkryciom w Oseberg w „Yiking”, t. 1, 1938 i n., jak też Brogger 1937; Sketelig 1949, s. 104 n. i in.

nym latom, w sierpniu lub wrześniu. Zwłoki umieszczono w komorze na ozdobnym statku długości 21,5 m. Statek ten nie nadawał się do żeglugi dalekomorskiej i służył raczej królowej do wypraw na wodach przybrzeżnych. Wewnątrz komory, zniszczonej częściowo przez rabusiów, znajdowały się resztki drewnianych noszy, dwóch łoży (ryc. 42) i warsztatu tkackiego, skrzyń, kadzi, wiaderka (ryc. 43) i różnych drobnych przedmiotów codziennego użytku. Grzechotka i dwa słupy zakończone wyobrażeniem

Ryc. 43. Cebrzyk drewniany i jego brązowe okucie, zapewne pochodzenia iryjskiego z grobu w Oseberg (Yestfold).

Wg Les Vikings

głowy zwierzęcej chronić miały przed złymi mocami. W tylnej części statku, za komorą umieszczono pełne wyposażenie kuchni: żelazny kocioł zaAvieszony na trójnogu, mniejsze kociołki, haki, kamienie Żarnowe i in., jak też szczątki całego wołu. W przedniej części natomiast wóz, cztery sanie, dalsze dwa łoża, krzesło, namiot z licznym drobnym inwentarzem, a także szczątki czterech psów, kilkunastu koni i in.

Ten różnorodny sprzęt pozwolił wniknąć w wiele dziedzin życia codziennego, od prac kuchennych poczynając, na spoczynku kończąc. Większość z tych przedmiotów służyła bowiem niegdyś z pewnością codziennym potrzebom zmarłej królowej. Analiza stylistyczna bogato zdobionych części statku, wozu, sani, słupów itp. ujawniła zarazem, że na potrzeby władczyni pracowało kilku artystów, każdy o nieco innych upodobaniach. Twórcę jednego ze słupów zakończonych wyobrażeniem głowy zwierzęcej oraz jednych z sań H. Shetelig nazwał wręcz „Akademikiem”