Problemy z dyskiem
Dominującą cechą tej dolegliwości jest ból. Rozrywający, przeszywający. Taki, że musimy zastygnąć w jednej pozycji, bo nie możemy zrobić nawet kroku. Ani zawiązać sznurowadeł, ani podnieść szklanki. Co to za choroba? Dyskopatia. Czytaj więcej
Jeszcze do niedawna panowało przekonanie, że dyskopatia to choroba osób starszych. To nieprawda
można zachorować mając lat 75, ale i 25. Na to, że dyskopatia coraz częściej dotyka młodych, wpływ mają cywilizacyjne "grzeszki"
siedzący tryb życia i brak ruchu. Niełatwo z nią wygrać, leczenie trzeba wdrożyć wcześnie, niezbędna jest też konsekwentna rehabilitacja.

Boli Cię kręgosłup? Pomóż sobie

Dysk jak suszona śliwka
Dyskopatia to inaczej choroba krążka międzykręgowego, zwanego dyskiem. Aby dobrze zrozumieć, na czym polega to schorzenie, trzeba poznać budowę i funkcję dysku, ważnego elementu kręgosłupa. Pełni on rolę wkładki, "poduszeczki" znajdującej się między trzonami kręgów i pełniącej rolę amortyzatora. Dysk ma faktycznie kształt krążka. Zbudowany jest z jądra miażdżystego i z otaczającego go pierścienia włóknistego. Pierścień ten składa się z koncentrycznie wbudowanych blaszek, które sprężynują razem z dyskiem. Wszystkie trzony kręgów, począwszy od kręgosłupa szyjnego po lędźwiowy, wyposażone są w krążki, które dodatkowo stabilizuje złożony system więzadeł. Niestety, w miarę upływu lat w samym krążku dochodzi do zmian degeneracyjnych. Stopniowo traci on swoją sprężystość, elastyczność i tzw. uwodnienie, czyli z soczystej śliwki zamienia się w suszoną. Ponadto jest bardziej podatny na uszkodzenia, przez co nie może dobrze pełnić roli amortyzatora.

Co sprzyja procesom zwyrodnieniowym krążka? Przyczyn może być wiele, np. siedzący tryb życia i mało ruchu, stres, urazy, otyłość, osteoporoza, dźwiganie ciężarów, wyczynowe uprawianie sportu, a także sport sezonowy (bez odpowiedniego przygotowania). Szczególnie usposabia do dyskopatii schylanie się na wyprostowanych nogach z rękami wyciągniętymi do przodu, zwłaszcza przy powtarzanych skrętach kręgosłupa.

Ponieważ zawartość krążka nie jest unerwiona, dyskopatia początkowo nie jest odczuwalna. Pierwszym jej sygnałem jest ograniczenie ruchomości kręgosłupa. A gdy pojawi się już ból, oznacza to, że doszło do wypukliny (odkształcenia krążka) lub poważniejszego stanu, czyli przepukliny (rozerwania krążka). Nieleczona dyskopatia stopniowo się nasila, zmiany zwyrodnieniowe utrwalają się, pogłębiają i rozchodzą na sąsiednie przestrzenie między kręgami. Zaczyna chorować cały kręgosłu

.Fatalne skutki ucisku
Objawy przy dyskopatii lędźwiowej są łatwe do uchwycenia
pojawia się ból w dolnym odcinku kręgosłupa, promieniujący wzdłuż dróg nerwowych. Nasila się przy chodzeniu, może dojść do drętwienia i mrowienia części ciała dotkniętych schorzeniem, do osłabienia i porażenia siły mięśni.

Dyskopatia w rejonie kręgosłupa szyjnego występuje rzadziej niż w odcinku lędźwiowym. Przyczyną jest zazwyczaj uraz (nagłe szarpnięcie), np. podczas wypadku komunikacyjnego. Objawy to przewlekły ból szyi i karku, któremu czasem towarzyszy neuralgia splotu ramiennego (jeśli wypuklina zacznie uciskać korzeń kręgowy).

Dyskopatia może mieć charakter przewlekły. Proces patologicznych zmian w obrębie krążka prowadzi do stopniowego uszkodzenia pierścienia włóknistego lub przemieszczenia jądra miażdżystego.

Fragmenty tego jądra mogą się wpuklać do kanału kręgowego. Dochodzi wtedy do ucisku na przebiegające tam korzenie nerwowe, co objawia się silnym, rwącym bólem. W miejscu ucisku (kompresji) na nerw może pojawić się miejscowy obrzęk, zwiększający dodatkowo ucisk na nerw i nasilający dolegliwości bólowe. W stanach bardziej zaawansowanych przewlekła kompresja może spowodować zaburzenia ukrwienia korzenia nerwowego,
a w konsekwencji doprowadzić do jego obumarcia. Skutki są fatalne: niedowład kończyn dolnych, zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej, osłabienie odruchów, opadanie stopy.

Kuracja zaczyna się od leków

Jeśli ból jest ostry, konieczne jest spędzenie kilku dni (lub nawet tygodni) w łóżku i stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwobrzękowych i przeciwzapalnych, a także rozluźniających mięśnie. Ból ustaje powoli i stopniowo. Nie spodziewajmy się, że szybko się od niego uwolnimy. Leki mają znaczenie w leczeniu dyskopatii, ale tylko w okresie ostrym. Potem konieczna jest rehabilitacja (zabiegi fizykalne) czy krioterapia
odpowiednio dopasowane dla każdego pacjenta. Duże znaczenie mają ćwiczenia, ale muszą być indywidualnie konsultowane z doświadczonym fizjoterapeutą. Nieodpowiednio dobrane czy źle wykonywane mogą
przynieść nam więcej szkody niż pożytku.

Sztuczne dyski i tytanowe śruby

Nie wynaleziono jeszcze cudownego środka, który skutecznie likwidowałby wszystkie objawy dyskopatii. Nieraz pacjenci muszą zmagać się z chorobą i bólem przez całe życie. Do wyboru jest mnóstwo metod operacyjnych, ale tylko lekarz
na podstawie wywiadu i wyników badań
może zadecydować, którą z nich wybrać.

Tradycyjne metody operacyjne są dziś unowocześnione, np. przy operacyjnym usuwaniu jądra miażdżystego wszczepia się sztuczny dysk. Jest to operacja polecana dla pacjentów z dyskopatią lędźwiową, u których nie doszło do znacznego wypadnięcia dysku do kanału kręgowego. W przypadku zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych (np. kręgozmyk) stosuje się klasyczną metodę usuwania jąder miażdżystych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, a w miejscu po usunięciu dysku umieszcza się implant węglowy. Następnie w trzony kręgów wkręca się śruby tytanowe połączone prętami tytanowymi. Niestety, w operowanym odcinku kręgosłup traci ruchomość.

Światłowody i lasery

Endoskop to urządzenie z wbudowaną kamerą, do której dołączony jest światłowód. Poprzez niewielkie cięcie skórne wprowadza się go w okolice dysku, dzięki czemu neurochirurg może kontrolować pole operacyjne na ekranie monitora. Pozwala to na zachowanie precyzji zabiegu, który dotyczy tak istotnej części ciała, jaką jest kręgosłup.

W leczeniu dyskopatii lędźwiowej stosuje się wiele metod endoskopowych, np. przezskórną endoskopową dyscektomię (ME). Endoskop wprowadza się przez dostęp tylny i boczny kręgosłupa w okolice krążka międzykręgowego, ale z pominięciem kanału kręgowego. Wskazaniem do tej operacji są przypadki z niewielkim przemieszczeniem jądra miażdżystego i u ludzi młodych, których nie dotknęły jeszcze zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Pewną wadą tej metody jest to, że nie ma tu możliwości usunięcia fragmentu jądra miażdżystego, który uległ przemieszczeniu do kanału kręgowego.

Drugą odmianą techniki endoskopowej jest mikroendoskopowa dyscektomia (MED). Jest ona polecana w sytuacji znacznego przemieszczenia krążka międzykręgowego do kanału kręgowego. Neurochirurg musi wtedy poprzez odpowiednie zabiegi otworzyć kanał kręgowy, aby odbarczyć struktury nerwowe. Zaletą tej metody jest mała inwazyjność (nacięcie na skórze jest niewielkie, w granicach 1,5-2?cm) oraz to, że odwarstwienie mięśni następuje bez ich przecinania. Skuteczność zabiegów sięga 80%.

Do innych nowoczesnych metod należy przezskórna laserowa dekompresja dysku (PLDD). W zabiegu tym wykorzystuje się laser medyczny. Neurochirurg wprowadza specjalną igłę do chorego krążka, a jej wkłuwanie kontroluje za pomocą aparatu RTG lub tomografu komputerowego. W igle umieszczony jest światłowód, którego koniec podłączony jest do lasera. Wytworzona zostaje odpowiednia dawka energii, co pozwala na usunięcie fragmentu jądra miażdżystego i odparowanie wody. W rezultacie obniża się ciśnienie wewnątrz dysku, co powoduje ustąpienie lub zmniejszenie nacisku na struktury nerwowe. Zabieg trwa od 15 do 30 minut i jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym.

Nowoczesne zabiegi endoskopowe czy laserowe mają sporo zalet: minimalną inwazyjność (małe nacięcia w nieznaczny sposób naruszają mięśnie kanału kręgowego), mniejszą ilość komplikacji jak również nawrotów choroby, poza tym krótszy czas rehabilitacji w porównaniu z tradycyjnie wykonywanymi zabiegami. Mimo to wśród lekarzy ortopedów zdania na temat ich skuteczności są podzielone.

Rekonwalescencja i jej przebieg zależą od wyniku zabiegu, porównania objawów sprzed operacji oraz po jej wykonaniu. Przeważnie ustala się program nawyków, zachowań i ukierunkowanych ćwiczeń
chroniących kręgosłup.


Jeśli leki i rehabilitacja zawiodą, a bóle nadal nie dają spokoju, powinniśmy zostać skierowani do neurochirurga. Na podstawie wywiadu, badania neurologicznego, rezonansu magnetycznego czy innych niezbędnych badań oceni on, czy konieczna będzie operacja, a jeśli tak, wystawi na nią skierowanie. Zabieg chirurgiczny jest traktowany jako ostateczność i brany pod uwagę tylko wtedy, gdy pojawiają się objawy ucisku na korzenie nerwowe rdzenia kręgowego. Ocenia się, że zaledwie u ok. 3% chorych z dyskopatią lędźwiową konieczna jest operacja. W większości przypadków chorzy potrzebują odpowiedniego leczenia i rehabilitacji pod kontrolą doświadczonego fizjoterapeuty. Z drugiej strony, w przypadkach zaawansowanej dyskopatii, jeśli operacja nie będzie wykonana w odpowiednim czasie, pacjentowi grożą niedowłady kończyn.