11. INSTRUMENTY I MECHANIZMY POLITYKI HANDLOWEJ.
Polityka handlowa - realizacja przez określony kraj zadań w sferze swojej wymiany handlowej z zagranicą przy zastosowaniu określonych instrumentów. Polityka ta ma na celu zapewnienie ochrony krajowej produkcji i zatrudnienia oraz bilansu płatniczego (handlowego). Cele te mogą być osiągane zarówno przez zastosowanie środków ograniczających import (cła importowe) lub pobudzających eksport (subsydia eksportowe).
Polityka wolnego handlu polega na tym, że państwo nie oddziałuje bezpośrednio na wymianę i zapewnia swobodny dostęp do rynków zagranicznych towarom i przedsiębiorstwom krajowym, do rynku krajowego zaś towarom zagranicznym.
Polityka protekcjonizmu polega na szerokim wykorzystaniu państwa w popieraniu eksportu oraz w ochronie rynku wewnętrznego i rodzimej produkcji przed konkurencją zagraniczną (skrajny przypadek: autarkia).
Taryfowe (cła)
Pozataryfowe (cała reszta):
S bezpośrednie - są ukierunkowane na realizację celów polityki handlowej, wpływają wprost na wielkość obrotów S pośrednie - nie są stosowane do regulowania wiei kości handl u lecz do realizacji potrzeb wewnętrznych a ich wpływ na handel jest skutkiem ubocznym a nie najważniejszym
Cło:
Cło jest to najpowszechniejsza opłata pobierana przez państwo od przywozu, wywozu lub przewozu towarów przez granice celne państwa lub unii celnej.
Z punktu widzenia kierunku obrotu towarowego rozróżnia się cła:
S Przywozowe (importowe)
S Wywozowe (eksportowe)
S Przewozowe (tranzytowe)
Ze względu na sposób obliczania cła dzielimy na:
S Cła od wartości (ad yalorem) - są one liczone w procentach od wartości towarów.
S Specyficzne - obi iczane przeważnie od ilości lub wagi towarów, rzadziej od sztuki •r Mieszane
Ze względu na cel zastosowana cła: y' Fiskalne S Ochronne S Prohibicyjne S Odwetowe
S Antydumpingowe lub wyrównawcze
Ze względu na sposób podejmowania decyzji o wysokości stawki celnej:
S Autonomiczne S Konwencyjne y' Preferencyjne
Z uwagi na zobowiązania wobec partnerów GATT/WTO:
S Związane S Niezwiązane
Taryfa celna jest zestawieniem stawek celnych uszeregowanych według ustalonej klasyfikacji towarowej. Może ona zawierać stawki celne w układzie jedno-, dwu- lub wielokolumnowym.
Kontyngent taryfowy:
Kontyngent taryfowy (inaczej zwany celnym) polega na ustaleniu zredukowanych stawek celnych w odniesieniu do określonej ilości lub wartości towarów importowanych na wyznaczony okres. Przywóz towarów odbywa się na podstawie pozwoleń wydawanych przez władze. Kontyngent taryfowy wygasa po jego wyczerpaniu lub po wygaśnięciu terminu jego obowiązywania. Przywóz przekraczający wielkość kontyngentu taryfowego jest dozwolony, lecz według normalnej stawki celnej występującej w taryfie.
Plafon taryfowy jest instrumentem umożliwiającym władzom bardziej elastyczną regulację importu. Polega on na ustaleniu obniżonych stawek celnych w odniesieniu do określonej ilości lub wartości towarów, jednakże z możliwością przekroczenia tej ilości lub wartości przed terminem zamknięcia plafonu. Zamknięcie to wymaga specjalnego rozporządzania.
Ograniczenia ilościowe:
Ograniczenia ilościowe - posunięcia państwa, które ograniczają wolumen lub wartość importu bądź eksportu. Mogą one przyjmować formę kontyngentów wartościowych lub ilościowych dla określonych towarów czy też grup towarowych. Ograniczenia takie, zwane czasami kwotami.