78174

Dr. Ewa Feder - Sempach Seminarium licencjackie Pytania egzaminacyjne

W bogatych w surowce krajach rozwijających się dość powszechne są również obawy, ze inwestycje bezpośrednie, w zwłaszcza działalność wielkich koncernów, mogą prowadzić do nadmiernej i sprzecznej z długookresowym interesem tych państw eksploatacji ich zasobów surowcowych. Obawy takie, nie bezpodstawnie, były formułowane głównie w krajach naftowych w okresie przed zwyżką cen ropy w latach siedemdziesiątych XX w.

Mówiąc o obawach przed nieuwzględnieniem przez inwestorów zagranicznych interesu narodowego kraju ich działalności, należy zauważyć, że państwo zezwalające na podejmowane w danych kraju BIZ ma bardzo dużą swobodę w kształtowaniu warunków działania obcego kapitału. Wydając odpowiednie przepisy, może nie dopuszczać inwestorów zagranicznych do działalności gospodarczej uznawanej za istotne dla inwestorów narodowych, wykluczać możliwość przejęcia przez obcy kapitał większościowego pakietu akcji przedsiębiorstw, wprowadzać różnego rodzaju opłaty za korzystanie z zasobów naturalnych itp. Jednocześnie, wprowadzając tego rodzaju przepisy, należy pamiętać, że mogą one praktycznie całkowicie zniechęcić inwestorów zagranicznych do podejmowania przedsięwzięć w danym kraju, zwłaszcza, gdy inne czynniki nie równoważą uciążliwości wynikających z wprowadzenia tego rodzaju ograniczeń.

znassenie gg.fla &9a9d3rKI_Kraiu wywgia«R9.:

Gospodarka kraju wywożącego kapitał w postaci BIZ może osiągać zarówno korzyści, jak i straty z tego tytułu. Skutki odpływu kapitału z gospodarki danego kraju można rozpatrywać z punktu widzenia bilansu płatniczego, rynku pracy i poziomu rozwoju technologicznego

W krótkim okresie inwestycje dokonywane za granicą prowadzą przede wszystkim do pogorszenia bilansu płatniczego. Po to, aby założyć zagraniczną filię własnego przedsiębiorstwa, konieczny jest transfer za granicę środków finansowych niezbędnych m. in. do wykupu części lub całości już istniejących zakładów, lub kupna gruntu i budowy zakładu od podstaw. Tego rodzaju transfer będzie prowadził do pogorszenia bilansu płatniczego. W dłuższym okresie tendencja ta może jednak ulec odwróceniu, zwłaszcza gdy filie lub przedsiębiorstwa powstałe dzięki inwestycjom zagranicznym zaczną przynosić zysk. Jeżeli część tego zysku będzie następnie transferowana do kraju pochodzenia kapitału, wpłynie to na poprawę jego bilansu płatniczego.

Równie trudny do jednoznacznego określenia jest wpływ inwestycji zagranicznych na wielkość zatrudnienia w kraju pochodzenia kapitału. Na krótką metę wpływ ten zależy od tego, czy ten kapitał wywożony za granicę byłby w przypadku braku tego wywozu zastosowany w kraju. Jeżeli byłoby to realne, to wówczas wywóz równałby się utracie potencjalnych miejsc pracy. Jeżeli jednak (np. ze względu na nadwyżkę kapitału na rynku krajowym) jest to mało prawdopodobne, to oczywiście nie występuje takie niebezpieczeństwo.

Inwestycje bezpośrednie wpływają na wielkość zatrudnienia w kraju wywożącym kapitał także w pośredni sposób, czyli przez wpływ na wielkość eksportu. W fazie tworzenia za granicą filii koncernu krajowego lub zakładu samodzielnego przedsiębiorstwa na ogół rośnie eksport, a co za tym idzie, także wielkość produkcji i zatrudnienia w kraju pochodzenia kapitału. Wynika to stąd, ze najczęściej znaczna część wyposażenia powstającego kapitału pochodzi z kraju pochodzenia kapitała

W dłuższym okresie wywóz kapitału może jednak powodować zmiany w eksporcie kraju pochodzenia kapitału, które się niekorzystnie odbijają na wielkości zatrudnienia. Będzie tak wówczas, gdy uruchomione lub rozbudowane dzięki dopływowi kapitału przedsiębiorstwo zagraniczne rozpocznie produkcję towarów wypierających z rynku światowego dobra tradycyjne eksportowane przez kraj pochodzenia kapitału, zmniejszając w tym państwie możliwości ich wywozu, a tym samym i zatrudnienia. W skrajnych przypadkach towary pochodzące z filii zagranicznej mogą wypierać produkty rodzimych wytwórców na rynku kraju pochodzenia kapitału, co oczywiście dodatkowo odbije się niekorzystnie na wielkość zatrudnienia w tym kraju

Możliwy jest jednak korzystny wpływ w dłuższym okresie wywozu kapitału na wielkość wywozu towarów kraju pochodzenia kapitału, a co za tym idzie, także na poziom zatrudnienia w tym kraju. Dzieje się tak wówczas, gdy produkcja uruchomiona za granicą dzięki BIZ pobudza eksport i produkcję towarów w kraju pochodzenia kapitału, na przykład gdy koncern samochodowy tworzy montownię samochodów w kraju., który ze względu na ograniczenia przywozowe był praktycznie niedostępny dla produkcji pochodzącej z jego głównej siedziby. Powstanie tego zakładu wiąże się najczęściej ze zwiększeniem importu części z kraju-siedziby danego zakładu, co prowadziło w nim do wzrostu produkcji i zatrudnienia.

BIZ mogą przynieść korzyści gospodarce kraju eksportującego kapitał w postaci nowych doświadczeń i umiejętności, które zwiększają jego zasób technologiczny. Przykładowo, francuski koncern Renault, kupując udziały w japońskim Niussanie, poznał inne metody zarządzania produkcją i nowości produkcyjne. Jeśli potrafi je wykorzystać w zakładach we Francji, może stać się bardziej konkurencyjny, na czym skorzysta cała gospodarka.

2