3582468920

EDUKACJA KULTURALNA, CZYLI JAKA? - ROZWAŻANIA NAD ZAKRESEM I TREŚCIĄ WSPÓŁCZESNEJ EDUKACJI KULTURALNEJ.

Rozumienie pojęcia edukacji kulturalnej zależne jest od tego, jak dany autor rozumie pojęcie edukacji a jak pojęcie kultury: szeroko, czy wąsko. Podobnie zakres edukacji kulturalnej zależy od tego, czy rozumiemy kulturę wartościująco, czy też niewartościująco.

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury kultura to zespół cech wyróżniających o charakterze duchowym i materialnym, intelektualnym i afektywnym, które właściwe są społeczeństwu i grupie społecznej. Takie ujęcie obejmuje przede wszystkim sposoby życia i wytwarzania dóbr materialnych i symbolicznych, systemy wartości, wierzenia i poglądy. Z uwagi na estetyczną rolę sztuk pięknych i literatury kultura stanowi podstawę żywotnych sił każdego społeczeństwa i narzędzie jego trwałości i odnowy. Definicja UNESCO jest definicją niewartościującą i uznaje się ją za podstawową w rozumieniu edukacji kulturalnej. Natomiast edukację UNESCO definiuje jako proces obejmujący nie tylko przekazywanie wiedzy i umiejętności, szeroko pojętych wartości kultury, lecz także inspirowanie postawy twórczej, otwartej, samodzielności myślenia, zdolności do samokształcenia. To także sprzyjanie integracji jednostki zżyciem kulturalnym, społecznym i ekonomicznym określonej wspólnoty a tym samym przygotowywanie rezerw ludzkich dla jej wzbogacenia. Interakcja między edukacją a kulturą realizuje się dzięki swobodzie ekspresji, uczestnictwa i wymiany w różnych dziedzinach. Współcześnie kulturę i edukację rozumie się szeroko.

Edukacja kulturalna ma swój udział w pogłębianiu integracji i tożsamości narodu, kontynentu, czy świata. Pełni też określoną rolę zarówno w przygotowywaniu jednostki do uczestnictwa w kulturze jak i do osiągania przez nią umiejętności życia, pogłębiania jego sensu i wartości. Edukacja kulturalna ma wprowadzać człowieka w wartościowe życie, kształtować uczestnictwo w kulturze, pogłębiać zasoby wiedzy o kulturze, rozbudzać a następnie rozwijać indywidualną i grupową aktywność twórczą. Ma także podnosić jakość życia człowieka i kształtować społeczeństwo obywatelskie.

Edukacja kulturalna ma interdyscyplinarny charakter. Zagłębiając się w nią możemy odkryć wiele powiązań między innymi z pedagogiką społeczną, humanistyczną, czy pedagogiką kultury; z psychologią twórczości, psychologią wychowawczą; z socjologią kultury; z filozofią kultury, sztuki, estetyki oraz z antropologią kulturową. Świadczy to o tym, jak bardzo rozwinięta jest edukacja kulturalna, jak różnorodnie można ją rozumieć i w jak wielu dziedzinach szukać z nią związków.

Wyróżniamy trzy koncepcje edukacji kulturalnej. Pierwsza z nich to edukacja kulturalna jako edukacja humanistyczna, autorstwa Bogdana Suchodolskiego. Suchodolski rozumie kulturę jako całokształt zjawisk cywilizacyjnych łącznie z nauką, techniką, pracą, stosunkami międzyludzkimi. Nie ogranicza jej jedynie do zjawisk artystycznych. Nazywa kulturę królestwem człowieka regnum homini, światem człowieka i rzeczywistością, w której, i przez którą staje się ludzki. Za edukację kulturalną uznaje edukację wprowadzającą jednostkę w świat wartości, drogę do realizacji