Wykład 6
NIERÓWNOŚCI SPOA
ECZNE
Problematyka wykładu:
1) Pojęcie nierówności społecznej
2) Dobra generujące nierówności społeczne (5): bogactwo, władza, prestiż,
wykształcenie, zdrowie
3) Idea stratyfikacji społecznej
4) Warstwy społeczne
5) Zjawisko ruchliwości społecznej
6) Klasy społeczne
7) Inne nierówności społeczne  ze względu na: płeć, zawód, etnos
8) Ideologie nierówności (3 typy): elitarystyczne, egalitarne, merytokratyczne
9) Teorie nierówności
- funkcjonalna teoria stratyfikacji
- teoria skumulowanych przewag
NIERÓWNOŚCI SPOA
ECZNE  dotyczą sytuacji, gdy ludzie są nierówni sobie nie z
racji jakichkolwiek cech cielesnych czy psychicznych, lecz z powodu ich przynależności
do różnych grup albo zajmowania różnych pozycji społecznych  nierówność dostępu
(lub szans dostępu) do społecznie cenionych dóbr
SPOA
ECZNIE CENIONE DOBRA  są to dobra powszechnie upragnione, których
zasób jest ograniczony
BOGACTWO  WA
ADZA  PRESTIŻ  WYKSZTAA
CENIE  ZDROWIE
DOBRA MATERIALNE (bogactwo)  ich posiadanie jest upragnione dlatego
- że są one niezbędne do zaspokojenia elementarnych i uniwersalnych
wymogów życiowych (pożywienia, ubrania, schronienia itp.)
- że wymaga ich posiadania kultura, definiując pewne obiekty jako
pożądane  kultura może także zdefiniować samo posiadanie jako wartość
autonomiczną, bez względu na użytek czyniony z posiadanych
przedmiotów  kulturowa fetyszyzacja samego posiadania (ideologia
konsumpcjonizmu)
- że pomagają one zdobyć inne cenione przez ludzi wartości
Dobra materialne są ograniczone:
- w sensie absolutnym  jest ich skończona ilość
- w sensie relatywnym  w stosunku do stale rosnącego na nie
zapotrzebowania - ,,ludzie nigdy nie są do końca zaspokojeni, zawsze dążą
do posiadania więcej niż mają 
WA
ADZA  panowanie, wpływ na innych ludzi
Posiadanie władzy daje poczucie siły, przewagi, potęgi, znaczenia, bezpieczeństwa
Jest ona także wymienialna na inne dobra, przede wszystkim ekonomiczne (przynosi
korzyści). Im bardziej absolutna, im mniej kontrolowana, tym łatwiej jest wymienialna
na pieniądze
PRESTIŻ  szacunek, uznanie społeczne, akceptacja, aplauz, sława
Idea prestiżu opiera się na tym, że niektórzy są postrzegani jako lepsi, wyżej oceniani od
innych
Te trzy dobra  BOGACTWO, WA
ADZA I PRESTIŻ  dzielą ludzi najbardziej, są
najważniejsze przy generowaniu nierówności społecznych
WYKSZTAA
CENIE  jego wartość wynika
- z satysfakcji autotelicznych, jakie daje wiedza zaspokajająca typowy dla
ludzi impuls ciekawości
- z jego funkcji instrumentalnej (pomocniczej w stosunku do wszystkich
trzech wartości podstawowych)  wykształcenie jest w nowoczesnym
społeczeństwie jednym z najważniejszych i uznanych społecznie
mechanizmów awansu majątkowego: uzyskania lepszej pracy, lepszych
zarobków, wyższego standardu życiowego
KAPITAA
KULTUROWY (francuski socjolog Pierre Bourdieu: 1930-2002)  nawyki,
umiejętności, odruchy nabyte przez socjalizację w grupach elitarnych, o wyższej pozycji
społecznej i wykształceniu, które ułatwiają utrzymanie (reprodukcję) takich elitarnych
pozycji, a także są symbolem przynależności do grup elitarnych
ZDROWIE I SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA  wartość autoteliczna: dobre samopoczucie
jest z
ródłem bardzo silnej samoistnej satysfakcji, ale też warunkiem wszystkich
pozostałych wartości. Na ogół choroba lub niesprawność uniemożliwiają osiągnięcie tych
dóbr, a w każdym razie ich skonsumowanie czy wykorzystanie

IDEA STRATYFIKACJI SPOA
ECZNEJ
Bogactwo, władza, prestiż, wykształcenie i zdrowie  mają charakter stopniowalny 
można je posiadać w większym lub mniejszym stopniu
HIERARCHIE BOGACTWA  HIERARCHIE WA
ADZY  HIERARCHIE
PRESTIŻU  HIERARCHIE WYKSZTAA
CENIA
GRADACYJNA WIZJA NIERÓWNOŚCI  obraz społeczeństwa, w którym kładzie się
nacisk na stopniowalne różnice i nierówności między jednostkami lub zbiorowościami w
ramach różnych hierarchii stratyfikacji społecznej
WARSTWY STATYSTYCZNE  liczebnie określone populacje zajmujące określone
szczeble w hierarchiach stratyfikacyjnych
Społeczne lokalizacje: jednostkowe, grupowe, statusowe
Grupy i pozycje różnią się
dostępem lub szansami dostępu do bogactwa, władzy, prestiżu, wykształcenia i zdrowia
 czyli ,,szansami życiowymi  (Max Weber)
SZANSE ŻYCIOWE  prawdopodobieństwo uzyskania społecznie cenionych dóbr 
majątku, władzy, prestiżu, edukacji, zdrowia
STRATYFIKACJA SPOA
ECZNA (uwarstwienie)  hierarchia warstw społecznych o
większych lub mniejszych szansach dostępu do jakiegoś społecznie cenionego dobra
Każde dobro czy wartość konstytuuje własną drabinę stratyfikacji
Podobne miejsce na drabinie stratyfikacyjnej może implikować:
podobny styl życia, gusty i upodobania, zwyczaje i obyczaje, praktyki religijne, poglądy
ideologiczne, rozrywki itp.
WARSTWY SPOA
ECZNE  kategorie i grupy społeczne powiązane realną więzią
subiektywną i obiektywną, różniące się między sobą zbiorowymi szansami osiągania
społecznie cenionych dóbr  bogactwa, władzy, prestiżu, edukacji itp. Oraz
wynikającym z tego poziomem i stylem życia, typową ideologią i obyczajami