3307665640

rozdziały piąty i szósty stanowią analizę współczesnych trendów rozwojowych nauki o stosunkach międzynarodowych. Analiza dokonywana jest z perspektywy kategorii systemu międzynarodowego, interpretacji jej zastosowania, funkcji, roli.

Rozdział piąty przedstawia wyzwania stojące przed NSM w kontekście współczesnych debat teoretycznych, takich jak spór o odpowiedniość kategorii anarchii w systemach międzynarodowych, spór agent-struktura, jak również kwestie nowych prądów metodologicznych, przykładowo pragmatyzmu, promowanego przez Friedricha Kratochwila, czy podążającego jego nurtem eklektyzm, promowany przez Petera Katzensteina i Rudrę Siła. Autorzy tych koncepcji wskazują, że w epoce globalizacji państwa są oplatane przez sieci relacji i ról w stosunkach międzynarodowych. Deklarują również potrzebę rozwijania metodologii komplementarnej wobec teorii SM.

Rozdział szósty odwołuje się do nowych zastosowań kategorii systemu międzynarodowego, kształtujących się w kontekście powyższych sporów ontologicznych i epistemologicznych po upadku Związku Radzieckiego. Mowa tu o próbie stworzenia „teorii systemowej średniego zasięgu" w miejsce ogólnych teorii globalnych, czy ujęciach socjologicznych, ewoluujących w XXI wieku w stronę relacjonizmu i kompleksowości, stanowiących próbę problemowego ujmowania systemu międzynarodowego (próba połączenia rozumienia metodologicznego i ontologicznego). W tym kontekście zwracają uwagę propozycje Emmanuela Adlera i Daniela Nexona, które de facto kreują nowy sposób patrzenia na stosunki międzynarodowe, w których podmiotowo traktowane są nie instytucje (np. państwa), ale relacje między nimi.

Rozdział siódmy stanowi podsumowanie rozważań zawartych w rozprawie oraz próbę uogólnienia trendów ewolucji kategorii systemu w nauce o stosunkach międzynarodowych. W zakończeniu autor stara się ocenić przedstawione w tym wstępie hipotezy i wskazać potencjalne kierunki dalszej ewolucji kategorii systemu międzynarodowego w obliczu złożonych problemów współczesności, takich jak globalizacja, rozwój, metropolizacja (czynniki zewnętrzne wobec nauki) czy interdyscyplinaryzacja i fragmentacja uprawiania nauk społecznych (czynniki wewnętrzne w ramach nauki).