3307664549

zgodnie z tymi przepisami¹. Można dodać, że zasada ta dotyczy wyłącznie ubezpieczeń obowiązkowych, które posiadają wszystkie atrybuty „ubezpieczeń obowiązkowych" w rozumieniu ustawy z 2003 r., do których ustawa ta ma zastosowanie¹². Czynimy to zastrzeżenie, ponieważ w ustawodawstwie funkcjonuje ponad sto ubezpieczeń objętych w różnym stopniu przymusem ubezpieczenia, które nie są jednak ubezpieczeniami obowiązkowymi w rozumieniu ustawy¹³; omówienie tych ubezpieczeń nie jest tu jednak możliwe ani konieczne dla dalszych rozważań.

1.2. Przesłanki dopuszczalności innych triggerów

W naszym przekonaniu wprowadzenie w 2007 r. triggera act committed jako obligatoryjnego i wyłącznego dla wszystkich obowiązkowych ubezpieczeń OC nie było dobrym rozwiązaniem. Nie jest nawet znane ratio legis art. 9a ustawy, gdyż jego uzasadnienie sejmowe jest bardzo enigmatyczne¹⁴. Również w komentarzach do art. 9a ustawy nie znajdujemy wyjaśnienia, dlaczego trigger act committed został uznany za jedyny trigger we wszystkich obowiązkowych ubezpieczeniach OC¹⁵. Jako jego zaletę wskazuje się korzystny dla poszkodowanego (najdłuższy) okres odpowiedzialności ubezpieczyciela oraz ułatwienia w dochodzeniu roszczeń¹⁶, co jednak można odnieść także do innych triggerów. Podkreśla się też jego walory w sytuacji, gdy kończy się działalność zawodowa lub gospodarcza objęta ubezpieczeniem obowiązkowym. Dzięki triggerowi act committed bez względu na to, kiedy wystąpiła szkoda i kiedy zostanie zgłoszone roszczenie, ubezpieczyciel pokryje bowiem szkodę będącą następstwem zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (o ile roszczenie nie uległo przedawnieniu). Niektórzy autorzy wręcz fetyszyzują rolę triggera act committed w całej dziedzinie ubezpieczeń obowiązkowych, z czym trudno się zgodzić¹⁷.

Naszym zdaniem w poszczególnych obowiązkowych ubezpieczeniach OC, bez uszczerbku dla ich efektywności, mogłyby być stosowane inne triggery, w tym loss occurrence oraz claims madę¹⁸. Proponujmy zatem, aby w obowiązkowych ubezpieczeniach OC trigger act committed pozostał jako zasadniczy, ale nie wyłączny. Dopuszczenie innych triggerów stworzy szanse wykorzystania ich walorów w zależności od potrzeb i specyfiki konkretnego ubezpieczenia.

10

1

   Por. E. Kowalewski, (w:) E. Kowalewski, T. Sangowski, Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Komentarz, LexisNe-xis. Warszawa 2004, s. 263.

¹²    Por. W.W. Mogilski, Ubezpieczenia obowiązkowe i inne formy przymusu ubezpieczenia, (w:) E. Kowalewski, M. Ziemiak, przy współpracy W.W. Mogilskiego, Stan prawny ubezpieczeń obowiązkowych w Polsce, http://piu.org.pl/ public/upload/ibrowser/analizy%20i%20raporty/PIU_UMK_ubezpieczenia%20obowiazkowe_raport.pdf, s. 82.

¹³    Ibidem, s. 81.

¹⁴    Por. druk Sejmu V kadencji nr 353 (2006).

¹⁵    Por. m.in. M. Serwach, (w:) Z. Brodecki, M. Serwach, M. Glicz (red.), Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Komentarz, 1.1, Komentarz do przepisów prawnych o funkcjonowaniu rynku ubezpieczeń, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 737; K. Niezgoda, (w:) J. Miaskowski, K. Niezgoda, P. Skawiński, Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 77-79.

¹⁶    Por. m.in. M. Serwach, Swoboda wyboru triggers..., op. cit., s. 9.

¹⁷    Jak pisze M. Orlicki (Ubezpieczenia obowiązkowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2011, s. 428): „Przymusowe stosowanie act committed trigger jest absolutnie konieczne dla efektywnej ochrony interesów osób poszkodowanych".

¹⁸    Można zauważyć, że stosowanie wyłącznie triggera act committed z art. 9a okazuje się niewygodne zarówno z punktu widzenia organów państwa, jak i ubezpieczających. Nie bez powodu w wielu ubezpieczeniach obowiązkowych minimalne sumy gwarancyjne zostały ustalone na niskim poziomie. Między innymi chodzi o to, aby umożliwić zakładom ubezpieczeń prowadzenie tych ubezpieczeń bez potrzeby reasekuracji. Gdy zaś chodzi o stanowisko ubezpieczonych, często praktykowane są ubezpieczenia nadwyżkowe (na sumy gwarancyjne wyższe od sum minimalnych), które są uznawane za dobrowolne, co pozwala stronom na swobodny wybór triggera (najczęściej chodzi o możliwość zastosowania triggera claims madę).