4130649683

jakąś rolę w indywidualnym i społecznym życiu ludzi. Dostrzeżone społeczne funkcje komunikacyjne książki, jej oddziaływanie i znaczenie w życiu zbiorowości ludzkich stały się czynnikiem porządkującym całość problematyki wydawniczej i księgarskiej oraz wiążącym ją z innymi działami bibliologii.

Kazimierz Dobrowolski, w przedstawionym w 1936 r. na IV Zjeź-dzie Bibliotekarzy Polskich schemacie nauki o książce (Zagadnienie nauki o książce. W: IV Zjazd Bibliotekarzy Polskich. Referaty. Cz. 2 Warszawa 1936 s. 1-15), umieścił na poczesnym miejscu problematykę wzajemnych relacji między zbiorowościami ludzi a adresowanymi do nich książkami, zachodzących zarówno ze względu ich treści, jak i cechy rzeczowe. Teoretyczny projekt bibliologii, zaproponowany przez Dobrowolskiego, obejmował: zagadnienie funkcji książek w społecznej konsumpcji, problematykę produkcyjną (m.in. dotyczącą obróbki surowców, cech graficznych książek w rozwoju historycznym, ich zdobnictwa i techniki oprawy), ekonomiczną (organizacja oficyn wydawniczych, książki jako przedmiot handlu w rozwoju historycznym: ich ceny, import i eksport) oraz prawną (prawo autorskie, przepisy prawne i administracyjne).

Także Mieczysław Rulikowski w przedstawionym w 1935 r. schemacie nauki o książce, obejmującym niemal wszystkie możliwe aspekty powstawania i funkcjonowania tego środka przekazu, uwzględnił takie zespoły problemów jak: genetyka książki (zarówno procesy twórcze, jak i produkcyjno-techniczne), jej fenomenologia (rozważania nad istotą i formą książki), polityka wobec książki (stosunek państwa, kościoła i innych instytucji do książki, uwarunkowania ustrojowe i ideologiczne), statystyka i geografia księgoznawcza, księgarstwo, ekonomika księgarska (Księgoznawstwo. Przeszłość oraz stan obecny wiedzy o książce i nowe w niej kierunki. Warszawa 1935). Niezatarty wpływ na rozwój bibliologii wywarł Kazimierz Piekarski, który zajmował się badaniami nad dawną książką polską, głównie XV i XVI-wieczną, stosując mistrzowsko tzw. metodę typograficzną. W jego ujęciu polem badawczym bibliologii są trzy zespoły problemów, zgrupowane wokół zagadnień produkcji, pośrednictwa i konsumpcji książki, podporządkowane zadaniu społecznemu: rozpowszechnieniu określonych treści (Książka w Polsce XViXVI wieku. W: Kultura staropolska. Kraków 1932). Książkę proponował rozpatrywać w trzech aspektach: jako jednostkę piśmienniczą (tekst), jako jednostkę wydawniczo-typograficzną reprezentującą jeden nakład oraz jako konkretny egzemplarz; postać rzeczowa książki była dla Piekarskiego podstawowym źródłem wiedzy o niej.

18