6355786626

EKONOMIA zarys podstawowych problemów

społecznego i gospodarczego. Skonstruował on fizjokratyczny gmach porządku społecznego, który opiera się na trzech kolumnach praw natury i wolności człowieka, a mianowicie: wolności osobistej, własności prywatnej oraz wolności gospodarczej. Zwięczeniem ich jest porządek naturalny, na którym opiera się porządek pozytywny (to jest system prawa stanowionego). Metodologia porządku naturalnego stała się także podstawą zbudowania tablicy ekonomicznej, będącej zbiorem 30 zasad niezbędnych w racjonalnej polityce gospodarczej. Sztandarowym hasłem fizjokratów było powiedzenie - dajcie nam swobodę działania i ruchu (Laissez faire, laissez passer).

Pierwociny odpowiadające narodzinom kapitalizmu w najpełniejszym wymiarze znalazły odzew w poglądach prekursorów ekonomii klasycznej - zwłaszcza zaś Williama Petego (1623-1687). Jego uwaga skoncentrowana została na teorii czynników produkcji i teorii bogactwa narodowego w ścisłym powiązaniu z teorią ceny, teorią renty i teorią pieniądza. Ważnym wsparciem prowadzonych przez niego dociekań była statystyka (arytmetyka polityczna). Dociekania te stały się znaczącym przyczynkiem do krystalizacji poglądów Adama Smitha oraz Dawida Ricarda.

Schemat 1.2. Rozwój myśli ekonomicznej do czasu narodzin ekonomii jako nauki

1. Ekonomia jako dyscyplina wiedzy

Rozwój zapoczątkowany pierwotnymi doświadczeniami prostej działalności gospodarczej, przez zrodzoną na jej uogólnieniach wiedzę ekonomiczną, a więc w dalszej kolejności naukę, trwa po dzień dzisiejszy. Ekonomia, od pojęcia użytego przez Ksenofonta, by stać się pod tą nazwą nauką potrzebowała czasu przeszło dwóch tysiącleci. Narodziny ekonomii jako nauki wiążą się z opublikowana przez Adama Smitha pracą "Bogactwo narodów"(1776r.) kiedy to gospodarka despotycznych monarchii zaczęła przeistaczać się w gospodarkę rynkową. Dalszy przeszło 200-letni rozwój ekonomii, to rozwój teorii ekonomicznych będących odbiciem ważkich problemów gospodarczych świata. Miał on miejsce nawet jeśli niektóre spośród nich zaczęły żyć własnym życiem, powodując postęp w sferze abstrakcji.

Ekonomię jako naukę, trzeba postrzegać obecnie - to jest w teraźniejszości w dwóch aspektach: w pierwszym traktując ją jako owoc przeszłości, bowiem dzisiejsze jej poglądy mają głębokie korzenie w przeszłości; oraz w drugim jako współtworzenie przyszłości, bowiem zachowa ona nieuchronnie pewne aspekty tego, co istnieje obecnie.

1.1. Istota ekonomii

Chcąc oddać istotę ekonomii jako nauki, najprostszym sposobem może wydać się jej zdefiniowanie. Wobec jednak wielości istniejących definicji, z których każda w pewnym sensie jest słuszna - gdyż każda z nich podkreśla sprawy będące rzeczywiście przedmiotem badań ekonomii, dojść trzeba do wniosku, iż rzecz sama w sobie jest bardziej skomplikowana, niż można byłoby tego oczekiwać.

P.Samuelson w najpopularniejszym światowym podręczniku "Ekonomics" (1948), który doczekał się kilkunastu wydań i tłumaczeń (w tym polskiego w 1995r.), odwołuje się do następujących typowych definicji:

1) Ekonomia jest to badanie działań człowieka, dotyczących produkcji oraz wymiany między ludźmi.

2) Ekonomia jest nauką o dokonywaniu wyborów. Bada sposoby wy korzystania przez ludzi ograniczonych zasobów (ziemia, praca, kapitał, technologię, przedsiębiorczość) do wytworzenia różnych produktów i usług oraz sposoby rozdziału uzyskanych efektów między poszczególnych członków społeczeństwa.