21398

Teoria D.McGregora - opisująca naturę ludzi i ich motywację do pracy (teoria X i teoria Y)

Teoria X

1. Człowiek nic lubi pracować. Pracę traktuje jako karę, narzuconą nieprzyjemną - wręcz poniżającą - konieczność będącą środkiem do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych i bezpieczeństwa (potrzeby wyższego rzędu tizeba zaspokajać gdzie indziej) -dlatego też przeciętny pracownik unika pracy i w miarę możliwości uchyla się od nałożonych na niego obowiązków).

2.    Ludzie są leniwi - mają niewielkie ambicje, unikają odpowiedzialności (wolą by rami kierowano). Przede wszystkim pragną bezpieczeństwa.

3. Pracownicy nie wykazują zdolności twórczych (wyjątek: sytuacja, gdy wymyślają sposoby na uniknięcie pracy).

4.    Aby osiągnąć cele organizacji kierownik powinien oddawać ludzi nieustannemu oddziaływaniu bodźców (nagród i kar), kierować nimi „twardą ręką", stale kontrolować, być surowym i apodyktycznym.

Teoria Y

1. Praca jest dobrem samym w sobie (samoistnym) - wysiłek fizyczny i wysiłek umysłowy jest naturalną potrzebą człow ieka -tym samym również i praca jest naturalną potrzebą człowieka, tak jak i zabawa oraz wypoczynek (człowiek jest jednakowo predysponowany do pracy, odpoczynku i zabawy). W sprzyjających warunkach praca może być źródłem satysfakcji - tym samym przeciętny człowiek lubi pracować.

2.    Wśród ludzi posiadanie zdolności twórczych jest powszechne - tak samo jak i wyobraźni oraz pomysłowości - przy tym intelektualne możliwości przeciętnego człowieka w warunkach współczesnego życia przemysłowego nada! pozostają wykorzystywane w niewielkim stopniu.

3. Człowiek pragnie samodzielności - Przeciętny pracownik nie tylko przyjmuje i wykonuje nałożone na niego obowiązki i odpowiedzialność, lecz takie chętnie dąży do większej samodzielności, do podejmowania nowych (dodatkowych) obowiązków -dąży do tego, by samemu wyznaczać cele, by samokontrolować własne działania/pracę (samodyscyplina jest skuteczniejsza i surowsza niż dyscyplina zewnętrzna

4. Tym samym dopuszczenie pracownika do realizacji pewnych zadań spełnia rolę pozytywnej motywacji - bo stanowi swoistego rodzaju nagrodę wzmocnioną pozytywnym osiągnięciem celów (w wyniku skuteczności pracy).

Teoria Z (Twórca D.J. Lawless)

1.    Pracę można traktować jako dobro - tylko w takim stopniu, w jakim służy do zaspokojenia szerokiego waclilarza potrzeb (fizycznycli, uznania, osiągnięć) - przy tym praca musi mieć cel znany pracownikowi.

2. Naturalnym stanem człowieka jest niezależność - ale w pracy człowiek ulega integracji adaptacyjnej, której istota polega na utożsamieniu celów indywidualnych pracowiiika z zadaniami organizacji. To samo w sobie pow^roduje, że dana osoba jest zmotywowana, a przez to ze strony kierowiiika nie jest potrzebna nieustaiuia akcja pobudzająca ukierunkowana na pracownika.

3. Czlowiek jest istotą myślącą, otwartą i kierującą się głównie intelektem. Nic iest ani dobry, ani zły Osobowość człowieka jest dynamiczna - dopasowująca się do zmieniającego się otoczenia -człowiek odczuwa rozmaite, zmieniające się w czasie potrzeby, na takie same bodźce reaguje odmiemiie w zależności od sytuacji.

4.    W pracy każdy jest zarówno „konsumentem" i „producentem" - jako „producent" nie chce zmian, a jako „konsument" domaga się nowości. Uświadomienie sobie tej zależności pozwala na właściwą partycypację pracownika w organizacji.