24212

W 1842r. autor decyduje się na wyjazd za granicę. Oficjalny powód dla otrzymania paszportu: zagraniczne studia artystyczne w Niemczech: we Włoszech. Koszta tego wyjazdu miało pokryć składkowe „stypendium'' (z udziałem możnych przyjaciół np. Wężyka i zaprzyjaźnionych czasopism, np. ..Biblioteki Warszawskiej”.

Przed wyjazdem odbył się pożegnalny sympozjom na którym min. Albert Szeliga Potocki (1801-1847/48) obdarzył Norwida wierszem. Do Cypriana Nonrida wyje ZcŁajqc ego za granicę. Norwid nawiązuje do tego utworu w V-M (LXXXVI. Pamięci Albena Szeligi). Na początku maja wraz z Władysławem Wężykiem rusza w stronę Krakowa, po drodze zatrzymując się w Minodze w majątku Franciszka Wężyka (stryj Władysława).

«»

W DRODZE 1842-1852

Romantyczne podróże (1842-1849). Paszport Norwida miał 3-letnią ważność, obowiązywał do połowy 1845r. Poeta otrzymał następnie nowy - obowiązywał do połowy lutego 1846 - po utracie dokumentu i odrzuceniu propozycji współpracy z ambasadą rosyjską (policja), po pobycie w pruskim więzieniu zdeklarował się jako emigrant. Zanim do tego doszło, poeta poznawał Europę, studiował wybrane kierunki umysłowe i artystyczne w różnych krajach i miastach (bez indeksu), odnawiał i zawierał znajomości (Maria Kalergis - podobno był w nie zakochany). Malował, modelował, rzeźbił. Pisał, szkicował, analizował dorobek zachodniej sztuki. Był w : Dreźnie. Pladze. Norymberdze. Monachium (kilka miesięcy studiów' artystycznych). Wenecji. Florencji. Rzymie, Berlinie. Brukseli. W Rzymie mieszkał od 1847 do 1849r. Tu pozna Krasińskiego, zorientuje się w stosunku Marii Kalergis do siebie, tu ostatecznie ustalą się fundamenty jego artystycznego programu

„Romantyczne" podróże lat 1842-1849. pozwoliły Norwidowi dojrzeć duchowo, dokształcić się (nie ukończył przecież gimnazjum) i doznać duchowych wstrząsów:

•    w Berlinie 1846r. próba patriotyzmu w rozmowie z rosyjskim dyplomatą

•    w Rzymie 1848r. starcie publiczne z Mickiewiczem

•    próba rycerskiej służby Kościołowi i papieżowi

•    we Włoszech gorąca miłość i rozczarowanie (Maria Kalergis)

Polskę opuszczał w miarę finansowo zabezpieczony, do Paryża pizyjechał ostatkiem pożyczonych i darowanych pieniędzy, a dalej czeka go wieczne pożyczanie i oddawanie.

W dorobku lirycznym - prócz kilku bardzo pięknych utworów jak W Weronie (1848-1849). |Maryjo, Pani Aniołów] z 1845r..

Moja piosenka [ I „Żle, źle. zawsze i wszędzie”] z 1844r- nie ma utworów' mogących równać się z późniejszymi dokumentami.

W prozie publicystycznej okres tai zaowocował tekstan prawdziwie syntetycznym : nadesłanym już z Paryża cyklem Listów o Emigracji, w którym rozważając problem moralnej odpowiedzialności narodu za emigrantów podejmuje równocześnie polanikę z nadużyciami romantycznego mesjanizmu - panaceum na wszelkie bolączki narodowe, oferowanym również emigracji z lat 1846-48, co nazywał poeta „zastawianiem się krzyżem". W tych Ustach dokonał poeta analizy 2 pojęć :

•    „powinność" - tu konkretnie obowiązku rozeznania kraju w potrzebach anigracji

•    „obecność" - współczucie, poczucie i praktykowanie związku z teraźniejszością.

W tym okresie szczególnie dramatyczny był epizod baliński. W Berlinie lat 1845-46 żył Norwid bardzo intensywnie: studia, adorowanie Marii Kalagis, ciągłe kontakty z Polonią, tu zaprzyjaźnił się z Włodzimierzem Lubieńskim. Tu też rozegrała się historia z ambasadą rosyjską - po latach napisał: „nawet straciłan słuch w wilgotnym więziaiiu z konspiracją polską".

Norwid o przygodzie opowiedział też Zygmuntowi Krasińskianu. który rzecz zrealizował w liście do Delfiny Potockiej 25-26 stycznia 1848r. Noiwid wezwany, do rosyjskiej ambasad)' w Ba linie został uświadomiony przez jej sekretarza Feliksa Fontona. że dopuścił się przestępstwa W 3 dni później Norwid znalazł się w Pruskim więziaiiu „wśród złoczyńców". Po tygodniowym pobycie w więziaiiu śledczym („na słowie i we wilgoci") nabawił się ostrej choroby uszu. która doprowadzi go do całkowitej prawie głuchoty. Z celi więziamej. dzięki wstawiennictwu przyjaciół, został przewieziony do szpitala więziainego. stąd wypuszczony na wolność ruszył na zachód.

Z Berlina ruszył Norwid w lipcu - sierpniu 1846r. do Brukseli. Próbował tu dojść do zdrowia. Wyjeżdża 24 stycznia 1847r. do Rzymu, gdzie zjawił się pod koniec 6 lutego. Pod koniec stycznia 1849r. na zawsze opuścił wieczne miasto i Włochy. Na początku 1849i. osiądzie w Paryżu i to miasto stanie się jego „drugą ojczyzną".

„Na skręcie wieku”. Paryż 1849-52. Pobyt we Włoszech wiązał się ze studiami artystycznymi Norwid zetknął się z różnymi prądami i szkołami artystycznymi, ale przede wszystkim włączył się w gwałtowne proces)’ polityczne. Włoska rewolucja 1848r. skończyła się klęską militarną (27 lipca w bitwie pod Custozzą) zadaną Włochom przez Austriackiego feldmarszałka Radetzkego. Nadzieje na wyzwolenie spod panowania austriackiego i wizja zjcdnoczaiia Włoch rozwiały się, rozpoczęły natomiast wewnątrz włoskie porachunki z Państwem Kościelnym, które przerodził)’ się w konflikt międzynarodowy. Po ucieczce Piusa IX do Gacty (21 listopada 1848r.) Państwo Kościelne przekształcone zostało w Republikę Rzymską. Papież zaapelował o pomoc do „katolickich państw europejskich" - otrzymał ją w postaci francuskiej ekspedycji wojskowej, która początkian lipca 1849r. zdobyła Rzym. zlikwidowała republikę i restaurowała władzę papieską. Wieli Polaków zaangażowało się w Risorgincnto. wielu innych uczestniczyło w różnych aktach i epizodach tej wiosny np.: Legion Mickiewicza, dowództwo gar Wojciecha Chrzanowskiego (1793-1861) nad wojskami sardyńskiini w walce z Austrią, udział Legionu polskiego w obronie republikańskiego Rzymu przed intawaicyjnymi wojskami francuskimi. Po upadku rewolucji we Włoszech zmalała nadzieja na „wy bicie się na niepodległość" w ramach ogólnoairopejskiego ruchu rewolucyjnego. We wszystkich zakątkach Europy rewolucja dogorywała : we Francji w powszechnym plebiscycie (10 grudnia 1848r.) na czta oletnią kadaicję prczydaicką wybrano Ludwika Napoleona, od grudnia 1852i. Cesarza Napoleona III. który swymi dyktatorskimi posunięciami doprowadził do restauracji monarchii absolutnej. W Paryżu skupili się najwybitniejsi działacze emigracyjni (działał tam Hotel Lambert Czartoryskich).

Strona

Norwid „skaptowany" w 1844r. przez agenta Czartoryskich Ludwika Orpiszewskiego, sympatyzował z ideami, których pg wyraziciclan był Hotel Lambert

Pierwszy dłuższy pobyt Norwida w Paryżu (początek lutego 1849r. do listopada 1852r.) przypada na czas wygasania rewolucji (wybuch 22 lutego 1848, kres - 10 gmdnia 1848) i początek Cesarstwa, reaktywowanego w 1852r. przez Ludwika Napoleona.