27077

„cywilizacja”. Pojęcie cywilizacji nie jest trwale przestrzennie i geograficznie przypisane do całego obszaru. Jakie są relacje między pojęciem cywilizacji i kultuiy? Jedni je utożsamiają, a inni zawężają pojęcie kultury. Kultura polska, na przykład, stanowi część cywilizacji przestrzennej. Można mówić o pewnych elementach cywilizacji w czasie i określać je „kulturą europejską". Cywilizacje wyróżniają pewne dziedziny rzeczywistości i do nich należą moralność i prawo, nauka i wiedza, estetyka i jeszcze warunki bytu materialnego. Cywilizacje islamu np. określa moralność Koranu. Na gruncie jednej cywilizacji coś może być moralne, a dla innej nie. Prawo wyróżnia dane cywilizacje. Jest prawo prywatne i prawo publiczne. Tu problem wiąże się z tym, na ile władcy przenosili swoje prywatne prawo na grupy i utożsamiali swoje prawo z prawem plemienia, czy państwa. Nauka i wiedza też są dziedziną rzeczywistości, która wyróżnia dane cywilizacje. W niektórych cywilizacjach pozwala realizować się nauce samoistnie, bez kontroli władzy państwowej. Tam, gdzie rozwój nauki jest krępowany, to są to aspekty wyraźnie rozróżniające. Jeśli chodzi o etykę, to każda ze znanych cywilizacji wyraźnie się różni.