28935

-    przydatność ideologii dla mistyfikowania rzeczywistości (np. pogląd, że imperium - własność monarchy - jest wspólnotą wszystkich i dla wszystkich)

Mesjanizmi teokracja żydowska

-    demokracja pustynna - najstarsza żydowska struktura społeczna i polityczna; zasady równości, wolności i solidarności członków plemion; król jako patriarchalny naczelnik plemienny (król Dawid)

-    doktryna teokracii - naród wybrany jest rządzony bezpośrednio przez Boga; przekonanie, że Bóg zawarł ze swym ludem przymierze na górze Synaj (szczególna opieka za przestrzeganie przykazań)

-    nowe przymierze z Dawidem - odnawiane co roku, wzrost znaczenia monarchy, król dysponował szczególnym wsparciem Boga, był adopcyjnym synem Jahwe, funkcja kapłana, prawo do zasiadania po prawicy Boga

-    różnica w stosunku do Orientu - król żydowski nie był Bogiem, przedmiotem kultu, nie miał mocy rozkazywania siłom przyrody

-    VI w p.n.c. - niewola babilońska (wielkie wygnanie) nad brzegiem Eufratu i Tygrysu, zmierzch ideologii królewskiej, postępy monoteizmu; wyzwolenie żydowskiego mesjanizmu (Jahwe ześle ludowi mesjasza na pomoc, który odnowi niepodległość Izraela)

Narodziny myśli helleńskiej:

-    wpływ działalności gospodarczej Greków (myśliwi, pasterze, żeglarze, kupcy) na rozwój kultury -kontakty z obcymi

-    początek wielkiej filozofii

-    (ta) polis (l.mn. poleis) - państwo-miasto, terytorium miejskie z przylegającymi doń wsiami; wg Platona liczba mieszkańców polis nie powinna przekraczać 5040 wolnych obywateli; Arystoteles uważał, że polis powinno się objąć wzrokiem, ramy działalności politycznej i wspólnota religijna

-    życie w polis nie było sprzeczne z ideą wspólnoty ogólno helleńskiej (podział ludzkości na Greków i „barbarzyńców"

-    „Iliada", Homer, VIII w. p.n.e. - opis wspólnoty stanowiącej monarchię, na szczycie król (Agamcmnon), królestwo dziedziczne; charakter państwa arystokratyczny

-    „Odyseja” - proarystokratyczna

-    Sparta - symbol władzy elity; obywatele (3000), periojkowie (wolni chłopi i rzemieślnicy, 80 tys.), heloci (niewolni, 200 tys.); militaryzacja życia i zrównanie w prawach obywateli były receptą na utrzymanie władzy przez możnych

-    Pindar „poeta książąt”, VI/V w. p.n.e.; Hcraklit z Efezu, VI w. p.n.e. - zwolennicy rządów arystokratycznych

-    Hcraklit - świat istnieje wiecznie, jest zmienny i rozumny, myśl rządzi wszystkim; walka sprzeczności prowadzi do konfliktów, podział pionowy społeczeństwa (wolny / niewolnik); mądrzy znajdują się wśród szlachetnych możnych („Najlepszy starczy w mych oczach za 10 tysięcy ludzi”)

Demokratyzacja życia:

-    tendencje gospodarcze (kolonizacja, handel, rozwój obrotu towarowo-pieniężnego osłabiały pozycję wielkich właścicieli ziemskich)

-    wzrost aktywności warstw ludności wolnej, co pociągało za sobą wzrost kultury politycznej

-    agora - jawność życia publicznego; znajomość ustaw i procedury prawnej przestała być monopolem elity

-    wzrost znaczenia sztuki oratorskiej

-    poczucie siły i solidarności ludu w licznych wojnach

-    oligarchie (rządy bogaczy), tyrania (tyrani głosili się protektorami ludu)