3813

wszyscy filozofowie greccy, był realistą; było dlań pewnikiem, że jeśli pojęcia zawierają wiedzę, to muszą mieć jakiś przedmiot rzeczywisty. Rozumował tak: Własnością pojęć jest jedność i stałość: to było pierwsza przesłanka. Przedmioty, wedle których pojęcia są urobione, muszą mieć te same własności, co pojęcia: to przesłanka druga. Tymczasem wszystkie rzeczy, jakie znamy z doświadczenia, właśnie tych cech nie posiadają, są bowiem złożone i zmienne: to trzecia przesłanka. Stąd wniosek: nie rzeczy są przedmiotami pojęć.

Rzeczy piękne są przedmiotem nie pojęć, lecz postrzeżeń, przedmiotem zaś pojęcia jest -„samo piękno” albo, jak Platon niekiedy mówił: „idea piękna”. I podobnie rzecz ma się z wszystkimi innymi pojęciami: muszą one mieć swój przedmiot, przedmiotem tym zaś nie mogą być rzeczy, lecz musi nim być jakiś byt inny, którego cechą jest niezmienność. Takie rozumowanie skłoniło Platona do przyjęcia, że istnieje byt, który bezpośrednio nie jest dany. Ten odkryty przez się byt nazwał „ideą”. Idei jest wiele, stanowią odrębny świat. Stosunki zachodzące między nimi są takie jak te, co zachodzą między pojęciami. Najwyższą ideą jest: idea dobra.

Platon przyjmował, że istnieje nie jeden rodzaj, ale dwa rodzaje bytu: byt poznawany przez zmysły i byt poznawany przez pojęcia, zniszczalny i wieczny, zmienny i niezmienny, realny i idealny, rzeczy i idee.

Idee i rzeczy, byt i zjawiska, aczkolwiek nierównej realności i doskonałości, jednakże są ze sobą związane. Sama wspólność nazw między rzeczami a ideami wskazuje na ich związek. Rzeczy nie dorównują ideom, są jednak do nich podobne.

MATERIALIZM ATOM1 STYCZNY DEMOKRYTA

Największym osiągnięciem Demokryta było stworzenie atomistycznej teorii materii. Choć podstawy atomizmu filozoficznego stworzył w starożytności Leukippos, jednak dojrzałą postać nadał mu dopiero Demokryt. Przyjmując za Parmenidesem z Elei - innym greckim filozofem postulat o bezsprzeczności nauki i dodając własny że musi być ona zgodna z doświadczeniem (mamy więc tutaj początek empirystycznej nauki, której to przedstawicielami i orędownikami byli już w czasach nowożytnych Bacon i Locke’o) doszedł on do wniosku, że materia składa się z atomów, a więc niepodzielnych cząstek, które odpowiadają za obraz świata. Według tego poglądu każdego rodzaju rzeczywistość zarówno materialna jak i psychiczna - tworzą elementy proste! ATOMY. Demokryt zakładał, że istniejące odwiecznie, niezmienne i niepodzielne atomy poruszają się w przestrzeni, łącząc się i będąc postrzegane jako rzeczy i zjawiska. Demokryt odrzucał hipotezę rozumnej siły kierującej światem, zaprzeczał potrzebie dzielenia go na materialny i duchowy. Oparł on swoją teorię o cztery podstawowe twierdzenia:

•    Cały świat składa się wyłącznie z atomów

•    Atomy posiadają wyłącznie własności ilościowe

•    Powszechna własnością atomów jest ruch

•    Atomy znajdują się i poniszają w próżni

Demokryt zaprzeczał istnieniu siły rozumnej kierującej celowo światem. Świat jaki postrzegał był jednorodny, według niego takie same prawa jakie panowały na ziemi musiały panować w kosmosie. Odrzucił uprzywilejowanie ziemi i twierdził, że życie może istnieć również na innych planetach.

Dzięki temu, że Demokryt traktował wszystkie zjawiska jako materialne stworzył jednolitą i kompletną teorię natury. Dlatego tez jest uznawany za „ojca materializmu”. Odrzucając twierdzenie o istnieniu siły nadprzyrodzonej kierującej światem był też niewątpliwie ateistą.