43248

interpretowane jedynie z punktu widzenia całości. Indywidualność jest zatem semantycznie „niepodzielna”.

Względność. Elementy indywidualne odróżniają się wprawdzie od tego, co nie jestem z nimi identyczne, ale indywidualność człowieka nie stanowi odgraniczonej całości, która jako taka sprzeciwia się światu Charakteryzuje się trwałym powiązaniem ze światem, przy czym elementy indywidualne otrzymują w ten sposób swój właściwy wyraz.

Człowiek żyje w świecie. Aby móc egzystować, zdany jest on w wzajemne odniesienia -świat oddziałuje na człowieka i ten oddziałuje na świat. Indywidualny rozwój jednostki zależny jest od czynników, które pochodzą ze świata. Przedstawiają one pole sił, w którym rozwija się jednostka. Nie występuje przeciwstawienie czynników wewnętrznych i pochodzących ze świata zewnętrznego ale „wnętrze" jednostki jest zawsze współokreślane przez zewnętrzne czymiiki działania, których skuteczność zależna jest od sposobu przeżywania rzeczywistości przez daną jednostkę.

RODZAJE INDYWIUDALNOŚCI

Rodzaje indywidualności określają sposoby, w jakich wyraża się tylko człowiekowi właściwa indywidualność. Człowiek posiada swoją indywidualność w sposób : niepowtarzalny, przypadkowy i zmienny.

Sposób niepow tarzalny. W każdym człowieku jest niepowtarzalny sposób uformowania jego indywidualność. Ludzie nie różnią się między sobą ze względu na osobowość. Mają ją zarówno uczniowie jak i nauczyciele, posiadając tym samym element ukierunkowania transcendentnego godności osobistej i uduchowienia.

Sposób przypadkowy. Człowiek posiada przypadkowa jemu tylko właściwą indywidualność, w przeciwieństwie do (nabywanej) determinacji. O ile osobowość przyporządkowana jest wszystkim ludziom już ze względu na ich istotę i tym samym zakresie w sposób konieczny, poszczególne zróżnicowanie okoliczności nie są potrzebne człowiekowi, lecz dane mu w sposób przypadkowy. Wprawdzie wyjątkow^ość egzystencjalnego rozwoju należy do istoty człowieka, jednak to jakiego kształtu nabierają poszczególne indywidualne rysy w ich całości, nie musi być koniecznie ceclią charakterystyczną dla niego. Fakt, że osobowe „być” rozwija się w sposób indywidualny w realnej rzeczywistości, jest zgodnie z jego istotą i tym samym konieczne. „Jak?” me jest natomiast określone przez istotę, wynika zaś z przypadku.

Sposób zmienny. Indywidualność jako całość ukształtowania poszczególnych fonu indywidualnych znajduje się w trakcie stale tiwającego procesu i jest tym samym zmienna- w przeciwieństwie do osobowości, danej jako wielkość stała. Indywidualność wyraża się jako element zmienny w tym, co stanowi istotę wszystkich ludzi. Człowiek jest niezmienny w swojej osobowości, indywidualne ukształtowanie zmienia się w trakcie ludzkiego rozwoju. W każdym człowieku spotykamy nie tylko jego stany obecny, ale również cala jego przeszłość, która wpisała się jego historyczną tożsamość.