Prawo spadkowe
c) pisemnie - przedłożenie dokumentu i oświadczenie, że dokument ten jest testamentem oraz przez podpisanie go przez testatora ( subscriptio ) wraz ze świadkami, którzy ponadto go opieczętov\«li.
Sporządzenie takiego testamentu nie mogło być przerwane inna czynnością prawną (unitas actus).
2) testament holograficzny - testator osobiście sporządził treść testamentu, co w jego osnowie wyraźnie zaznaczył. Sam podpisywał testament, nie trzeba było wówczas żadnych świadków.
3) testamenty szczególne:
a) Polegające na ułatwieniach, np.:
testamentum ruri conditum - wystarcza 5-ciu świadków
testamentum pestis tempore conditum - świadkowie mogą być przybierani jeden po drugim
testamentum parentum inter liberos - zawierał rozporządzenie testatora tylko dla jego descendentów
b) Polegające na utrudnieniach, np.:
testament niewidomych - wymaga przybrania ósmego świadka, który po przeczytaniu treści testamentu pozostałym 7, podpisuje go i pieczętuje razem z nimi.
c) Testament żołnierski - wolny od zachowania jakiejkolwiek formy, posiada moc tylko wtedy gdy testator umiera jako żołnierz, względnie w ciągu roku po tzw. missio honesta (nienaganne zwolnienie z wojska).
Treść testamentu ljustanowienie .dziedzica
a) musi nastąpić w języku łacińskim i zawierać słowo „heres"
b) testator mógł powołać dziedzica tylko na stałe
c) testator mógł zamianować jednego lub kilku dziedziców ( udziały zgodnie z istotą sukcesji uniwersalnej mógł oznaczyć tylko w ułamkach całego spadku)
d) ustanowienie dziedzica nie może nastąpić pod warunkiem rozwiązującym
e) dopuszczano ustanowienie dziedzica z warunkiem zawieszającym
f) nie można było ustanowić kogoś dziedzicem tylko na pewien okres czasu Ustanowiona dziedzicem może być tylko osoba tzw. persona certa - osoba, o której indywidualności testator, sporządzając swój testament, posiadał albo mógł posiadać jasne wyobrażenie.
2) Podstaw/ienie ( substitio ) - spadkodawcy w obawie, że dziedzic ustanowiony nie będzie mógł lub nie chce objąć spadku powoływali na jego miejsce ewentualnie dziedzica podstawionego ( heres substitutus). W Rzymie istniały trzy rodzaje podstawienia:
a) Pospolite ( substitutio vulgaris ) - testator ustanawiał tutaj substytuta dla siebie. Było najczęstszym rodzajem postanowienia
b) Pupilarne (substitutio pupilaris ) - ojciec powołując do dziedziczenia po sobie niedojrzałe dziecko, mógł w tym samym testamencie zdecydować kto będzie dziedziczył po jego dziecku, gdyby zmarło jako osoba sui iuris, ale przed dojściem do dojrzałości. Był to wyjątek,
c) Jak gdyby pupilarne - (substitutio quasi pupilaris ) - ascendenci mogli ustanawiać w swcim testamencie spadkobierców dla swoich descendentów chorych umysłowo. Descendent musiał umrzeć po testatorze nie odzyskawszy zdrowia.
1) Wydziedziczenie - (exheredatio) - był to normalny sposób regulowania sukcesji ogólnej. Musiało być dokonane w przepisanej formie, w przeciwnym razie testament był nie ważny.
a) cząstkowe przysporzenia majątkowe
b) wyzwolenia niewolników