8951

Następnego dnia generałowie rosyjscy porozumieli się z Karolem XII, który pozwolił im odejść w zamian za całą artylerię. Nie dotrzymał jednak danego słowa, gdy przez odbudowany przez Szwedów most przeszły pułki Preobrażeński i Siemionowski oraz oddziały Awtamona Gołowiną, Szwedzi rozbroili pozostałe dywizje biorąc generałów do niewoli. W sumie Szwecja straciła w tej bitwie ok. 3 tys. żołnierzy, a Rosjanie ponad 3 razy więcej i 145 dział.

Karol XII zmienił zdanie i nie rozpoczął pogoni za Piotrem, tyłko skierował się na Augusta II w Inflantach. Zlekceważył zdolność Rosji do szybkiej odbudowy sił. Piotr rozkazał wybudować umocnienia wokół Nowogrodu i Pskowa - do pracy byli zatrudnieni wszyscy bez względu na wiek, zdrowie i status społeczny. Z powodu braku surowca na armaty przetapiano dzwony kościelne. Borys Glicyn dostał rozkaz odbudowy wojska, a Andrzej Winius odbudowy artylerii. W 1701 roku Rosjanie dysponowali już 300 działami, czyli ponad o połowę więcej niż w bitwie pod Narwą.

W 1701 roku Karol XII pobił wojska Augusta II nad Dźwiną i ruszył w pogoń za nim w głąb Rzeczypospolitej, zdobył Warszawę i Kraków. Wśród szlachty polskiej nastąpiły podziały, wskutek których został wybrany nowy król Stanisław Leszczyński w 1704 rokiL Sprzyjał on Karolowi XII, dlatego w 1705 roku został podpisany traktat pokojowy, wg którego Polska miała się zupełnie podporządkować politycznie i gospodarczo Szwecji, oddać Inflanty i Kurlandię. Ponadto Karol XII miał wziąć pod opiekę polskich protestantów. Jeszcze w 1704 roku sprzymierzeńcy Augusta II zawarli z Piotrem I sojusz antyszwedzki. Przez zamieszanie w Polsce Piotr miał wolną rękę do działań nad Bałtykiem i na kresach wschodnich. Tak więc Rzeczypospolita stała się areną wojny między Rosją i Szwecją. W 1706 roku Karol XII rozbił wojska saskie pod Wschową, dzięki czemu miał otwartą drogę na Drezno. Jeszcze w tym samym roku wkroczył w głąb Saksonii. W obozie pod Altranstadt podyktował Sasom warunki pokoju. August II miał abdykować na rzecz Stanisława Leszczyńskiego i zerwać sojusz z Rosją. Po prawie rocznym pobycie w Saksonii Karol XII ruszył do decydującej rozprawy z Piotrem I.

Do 1707 roku armia rosyjska bardzo się rozrosła - rekrutowano ok. 30 tys. żołnierzy rocznie, Rosjanie zdobyli ujście Newy, zbudowali twierdzę Pietropawłowską i Kronsztad, w 1704 zajęli Dorpad i Narwę, w 1705 Mitawę (stolicę Kurlandii).