Egipcie czy bej w Tunezji, nadal działała miejscowa administracja i miejscowa policja. Przy boku panującego stał wysłannik państwa - protektora, a w odpowiednich działach administracji zasiadali europejscy doradcy i rzeczoznawcy.
Przeciwnicy wskazują na brutalny wyzysk tubylczej ludności i niszenie jej kultury. Panowanie Europejczyków przyniosło pozytywne skutki - uruchomiono przemysł, budowano koleje i drogi, rozwijano szkolnictwo.
Ekspansja kolonialna odbywała się w zasadzie bezkrwawo. Wyjątki - antybrytyjski bunt w Sudanie 1881-1885, wojna angielkso-burska 1899-1902.
Wbrew pierwotnym prognozom kolonie nie stały się terenem masowego osadnictwa Europejczyków (wyjątek Francuska Afryka Północna oraz terytoria dzisiejszej RPA).
Zamorską ekspansję Europy ułatwiło udoskonalenie środków transportu (kolej żelazna, zamiana napędu żaglowego na napęd parowy w transporcie wodnym).Komunikację morską usprawniły też kanały np. Sueski 1869, Panamski 1914).
Posiadłości kolonialne Wielkiej Brytanii - Egipt, Sudan (1898), Uganda (1890), Nigeria (1886), Rodezja (1891), Transwal (1902), Orania (1892), Kraj Przylądkowy, Indie, Birma, Kanada, Australia, Nowa Zelandia
Posiadłości kolonialne Francji - Algier, Tunis, Maroko (1912), Madagaskar, Indochiny,
Posiadłości kolonialne Niemiec - Kamerun, Niemiecka Afryka Wschodnia i Zachodnia. Kolonializm rozwija się później. Bismarck nie jest przekonany do polityki kolonialnej, dopiero po jego ustąpieniu chcieli kolonii.
I etap kolonializmu - po wielkich odkryciach
geograficznych
XVIII wiek - dekolonizacja -USA, Brazylia II etap kolonializmu - XIX/XX wiek Konflikty kolonialne - główna przyczyna I wojny
światowej.
Istota kolonializmu i jego konsekwencje Temat nr 1
• wydarzenia II połowy XIX wieku oraz I wojna światowa są efektem nierównomiernego rozwoju kapitalizmu
• po utracie kontroli nad Amerykami Brytyjczycy zwrócili się w kierunku Azji i Afryki, które różniły się między sobą możliwościami penetracyjnymi i strukturami państwowymi
o wielotysięczna tradycja państwowa w Azji - słaba tradycja w Afryce
o „półkolonialność" w Azji
o wykorzystywanie ludności Afryki jako niewolników - w ciągu 300 lat wywieziono z niej 60 milionów Murzynów
• kongres berliński 1878:
o zakończenie wojny turecko-rosyjskiej
o pretensje do kolonii są w takim stopniu uzasadnione, w jakim się kolonie kontroluje
• w latach 1881-1899 skolonizowano 78% Afryki Śródlądowej
2