108377

•    Rozwój samoświadomości - zdolności do rozpoznania siebie i autorefleksji (zastanawiania się nad sobą i swoimi działaniami, przypisywania sobie różnych właściwości itp).

PRZESŁANKI ROZWOJU PERCEPCJI SIEBIE (od narodzin do ok. 1,5 roku życia).

1.    Inne doświadczenia percepcyjne niemowlęcia z własnym ciałem niż z obiektami fizycznymi i Innymi ludźmi (np. doświadczenia dotykania; gryzienia; percepcja ruchu)

2.    Uczenie się kontyngencji między własnymi ruchami a zmianami w fizycznym i społecznym otoczeniu; odkrywanie kontyngencji własne działanie-zmiana prowadzi nie tylko do percepcji siebie jako odrębnego od otoczenia, ale i - percepcja siebie jako kogoś wywierającego wpływ na bieg zdarzeń

3.    Rosnąca z wiekiem stałość obiektu, związana z rozwojem pamięci długoterminowej - stałość "mnie samego" jako obiektu

PRZESŁANKI ROZWOJU SAMOŚWIADOMOŚCI

1.    Zdolność do rozpoznawania samego siebie - badania nad rozpoznawaniem siebie w lustrze u szympansów i u dzieci

2.    Posługiwanie się językiem w sposób wskazujący na rozróżnianie siebie I innych

3.    Przejawianie uczuć związanych z samoświadomością (self-consclous emotions) - emocje zakłopotania, dumy i wstydu

PROCESY ODPOWIEDZIALNE ZA TWORZENIE I ROZWÓJ SAMOWIEDZY

•    Podejście kulturowe - społeczne konstruowanie "Ja". Treść "ja" pochodzi od innych ludzi (systemu kulturowego) - np. wartości, cele, pożądane i niepożądane wzorce zachowania.

•    Z drugiej strony - znaczny udział własnej aktywności jednostki w interpretowaniu informacji na swój temat, w wyborze celów i zadań osobistych, w konstruowaniu własnej drogi życiowej.

Shweder (1982) - 10 podstawowych tematów społecznej samowiedzy jednostki:

odpowiedzi na pytania (problemy, dylematy) dotyczące:

1.    granic między Ja i nie-Ja;

2.    tożsamości płciowej: Na czym polega męskość, a na czym kobiecość?

3.    dojrzałości: Nas czym polega dorosłość a na czym bycie dzieckiem?

4.    pokrewieństwa (wspólnoty rodzinnej): Kto jest krewnym a kto nie?

5.    przynależności etnicznej: Kto jest "swój" a kto "obcy"?

6.    Hierarchii społecznej: Dlaczego obciążenia i korzyści są nierówno rozdzielone między ludzi? Jakie jest moje miejsce w hierarchii?

7.    natury i kultury: Co jest ludzkie, a co zwierzęce?

8.    autonomii: Czy jestem niezależny od innych, zależny, czy też współzależny?

9.    norm społecznych i celów osobistych: Czego ja pragnę vs. czego grupa oczekuje ode mnie?

10.osobistego bezpieczeństwa: Jak można uniknąć przemocy ze strony innych?

PODSTAWOWE ŹRÓDŁA SAMOWIEDZY

1. Wczesne interakcje oplekunka-dziecko - źródło tzw. wewnętrznych,

roboczych modeli Ja (Bowlby, 1969).

> model roboczy - to źródło zgeneralizowanych oczekiwań dotyczących całego świata społecznego, "rama" poznawczo-afektywna, decydująca o sposobie konstruowania przyszłych doświadczeń