3. Teoria preferencji (okres po 2 wojnie światowej)
4. Teoria Katony (lata 40., 50 XX wieku)
Badania w Europie ograniczały się tylko do kraju pochodzenia i miały charakter teorii czysto ekonomicznych (badania zachowali konsumentów są warunkowane czynnikami ekonomicznymi. Dopiero w latach 70 ubiegłego stulecia stwierdzono ze zachowanie konsumenta jest zjawiskiem złożonym i nie da się go sprowadzić do obiektywnych obserwacji czysto ekonomicznych bez uwzględnienia czynników pozaekonomicznych) Dużą rolę wtedy w Europie odegrały nauki społeczne i nauk humanistyczne w interpretowaniu i badaniu zachowań konsumentów'. Jest to też okres kiedy pojawia się w Europie odchylenie północnoamerykańskie badań zachowań konsumentów.
Reakcją na powstanie ekonomii marksistow'skiej było pojawienie się tzw kierunku subiektywistycznego w ekonomii burżuazyjnej. W kierunku tym analizę stosunków ekonomicznych między ludźmi zastąpiono analizą stosunku ludzi do rzeczy
1. 70 lata XIX wieku- kierunek subiekty w istyczny- teoria użyteczności (Mengcr, Walras)
Konsumenci kiernją się w swych decyzjach zasadą maksy malizacji użyteczności (zadowoleniem, satysfakcją i przyjemnością czerpaną ze spożycia nabywanych dóbr). Użyteczność jest wielkością mierzalna; wraz ze wzrostem ilości dóbr w dyspozycji maleje użyteczność krańcowa
2. Teoria użyteczności porządkow ej (Fisher, Pareto): użyteczność nie jest mterzahta, zastąpiono ją systemem preferencji, który jest podstawą wyborów gospodarstw domowych odnośnie kombinacji konsumow'anych dóbr (tzw teoria wyboru).
Niedostatki teorii: pomija czynniki pozaekonomiczne, ma charakter statyczny, dotyczy tylko momentu wyboru, pomija uwarunkowania decyzji, uproszczone pojęcie dochodu.
3. Teoria Hicsa- Konsument wybiera koszyk optymalny ze względu n swoje preferencje spośród dostępnych z uwzględnieniem dochodu i cen; eliminuje subiektywnie pojmowaną użyteczność wykorzystuje obiektywnie występujące zjawisko substytucji dóbr
4. Teoria Samuelsona- tzw. teoria ujawnionych preferencji. Uważa się, e obserwując postępowanie konsumenta można określić prawidłowości dotyczące stnrktury jego preferencji, postępowanie konsumenta odpowiada zasadom racjonalnego gospodarowania, tzn że konsument dokonuje wyboru kierując się głownie poziomem dochodu i cen dóbr konsumpcyjnych.
5.1956 rok- element niepewności w teorii polegający na tym, że jeśli konsument preferuje koszyk „A” od koszyka ,3”, to to nie oznacza, że będzie on preferował koszyk „A" nad koszyk ,3” pryz założeniu, że koszyki te będą jednakowo dostępne.