- odchylenie standardowe s (badania na podstawie próby) lub G (mała sigma -badania generalne); (mówi na ile poszczególne jednostki różnią się przeciętnie ze względu na badaną cechę od średniej na plus lub minus);
b) pozycyjne:
- rozstęp R (pokazuje różnicę między dwoma ekstremalnymi wartościami: najwyższą i najniższą);
- odchylenie ćwiartkowe Q (liczone w oparciu o pierwszą i trzecią ćwiartkę);
2) Miary asymetrii / miary skośności (ukazujące nierównomierność rozłożenia zjawiska po obu stronach średniej):
a) klasyczne (liczone w oparciu o średnią arytmetyczną);
- współczynnik asymetrii (moment standaryzowany trzeciego rzędu) ;
b) pozycyjne (liczone w oparciu o ćwiartki, decyle i medianę);
0 mieszane (forma pośrednia);
3) Miary skupienia / miary koncentracji (ukazujące stopień skupienia rozkładu obserwacji w pobliżu średniej):
- współczynnik skupienia (moment standaiyzowany czwartego rzędu) ;
4) Analiza szeregów cechy jakościowej:
a) współczynnik Struktury / współczynnik frakcji ;
b) współczynnik podobieństwa struktury z-
MIARY TENDENCJI CENTRALNEJ
Szere _&_
i
Miary klasyczne (średnia aryt.)
X =
, Łxi"i
przy czym: y~‘(Xj — X)nj=0
Miaiy pozycyjne
Wszystkie wyznaczane są bezpośrednio z szeregu; i tak, medianę na przykład określa się następująco:
1) w szeregu o nieparzystej liczbie obserwacji medianę stanowi obserwacja środkowa:
2,2,3,4,6,6,6,7,7 Me =6
2) w szeregu o parzystej liczbie obserwacji medianę stanowi suma dwóch środkowych obserwacji podzielona przez 2:
2,2,3,4,4,5,6,6,6,7
MP
4,5
X, |
Hi |
skn, |
10 |
20 |
20 |
20 |
30 |
50 |
30 |
100 |
150 |
35 |
20 |
170 |
40 |
10 |
180 |
Wszystkie (ale tylko dominanta bezpośrednio) wyznaczane z szeregu; aby obliczyć np. medianę należy wykonać trzy czynności:
1) skumulować szereg;
2) obliczyć pozycję mediany PMe z wzoru:
PMe =^=^=90.5;
3) odczytać z szeregu wartość sklli równą pozycji mediany lub pierwszą większą (w naszym przypadku 150) - odpowiadająca jej wartość Xj to właśnie mediana (w naszym wypadku Me =30);
10