123530

że odnosi się do całokształtu złoża w obrębie obszaru górniczego. Potocznie pojęcia systemu eksploatacyjnego i systemu wybierania są równoznaczne.

Zgodnie z nazwami wyrobisk wybierkowych rozróżnia się następujące systemy wybierania pokładów węglowych:

9    Systemy ubierkowe, do których zalicza się systemy ścianowe, filarowo-ubierkowe i pośrednie ubierkowo-zabierkowe,

10    Systemy zabierkowe, do których zalicza się systemy długich zabierek i systemy filarowo-zabierkowe,

11    Systemy komoro we.

Ogólne zasady eksploatacji złóż węglowych

Zasady eksploatacji złoża wynikają:

12    Z ogólnych zasad ekonomicznych obowiązujących w gospodarce narodowej,

13    Z konieczności zapewnienia załogom górniczym bezpieczeństwa i higieny pracy

Sposoby kierowania stropem

Podziemna eksploatacja złoża powoduje zaburzenia w górotworze, w wyniku których następuje wzrost ciśnień w otoczeniu wyrobisk górniczych, powstawanie tąpań, wstrząsów i zawałów. Spękania oraz zluźnienia skał mogą spowodować wdarcie się wód i gazów do czynnych wyrobisk górniczych, a przemieszczania skał do zrobów powodują osiadanie powierzclini ziemi, powstawanie zapadlisk, zalewów, degradację gruntów, uszkodzenia budynków, szlaków komunikacyjnych, budowli inżynieryjnych itp. Uszkodzenia te spowodowane na powierzclini ziemi eksploatacją górniczą nazywa się szkodami górniczymi. Prawidłowy dobór sposobu likwidacji zrobów:

14    Wywołanie całkowitego (pełnego) zawału powodującego wypełnienie powstałej pustki (samo podsadzenie) czyli podparcie wyższych warstw stropu zarabowaną skałą stropową tworząc podsadzkę naturalną,

15    Wywoływanie częściowego zawału tworzącego częściową podsadzkę naturalną

16    Przez osiadanie uginającego się stropu na spągu pokładu

17    Podtrzymywanie stropu podsadzka suchą lub hydrauliczną.

Sposób likwidacji zrobów dobiera się w zależności od:

18    Własności warstw skalnych otaczających pokład, a zwłaszcza skał stropowych,

19    Grubości pokładu,

20    Skłonności węgla do samo zapalania,

21    Wymagań, jakie stawia ochrona powierzclini.

Zawał pełny stosuje się przy stropach klasy I. Załamujące się skały stropowe krusząc się zwiększają swoją objętość, przez co następuje samo podsadzanie pustek po wybranym węglu.

Nad tą przestrzenią, zwaną również I strefą zawału, wypełnioną rumoszem skalnym powstaje strefa II, zwana strefą spękań, której warstwy skalne mają znaczenie ograniczone możliwości przemieszczania się. Skały te pękają i posiadają na rumoszu skalnym strefy I.