44598

78. Stosunki p olsko - węgierskie z a Kazimierza Jagiełłończ yka.

Kazimierz Jagiellończyk oparł stosunek dynastii do państw na zupełnie nowych podstawach, zarówno w Polsce jak i na Litwie. Osobistość i indywidualność króla wysunęła się teraz o wiele silniej na pierwszy plan, niz za dwóch jego poprzedników. Przy pomocy oddanych sobie kierowników polityki polskiej wprowadził w życie program czysto dynastyczny, polegający na rzuceniu na szalę potęgi i wpływów państwa polskiego dla wywalczenia jagiellońskiej nabytków, pozwalających na królewskie zaopatrzenie licznych jego synów z małżeństwa z Elżbietą. W tym tkwuła istota zmiany polityki poi. wobec Czech i Węgier.

Punktem wyjścia dla tych dynastycznych planów, stały się prawa dziedziczenia wniesione przez królową Elżbietę jako jedyny na razie posag swemu małżonkowi. Stały się one aktualne po śmierci Władysława Pogrobowca w 1457r. Chwycenie się ziady dziedziczności musiało z konieczności doprowadzić akcję polską do konfliktu ze stronnictwami narodowymi obu krajów. Umknięto tego w Czechach przez kompromis z Jerzym z Fbniebradu co przyniosło Polsce sukces. Zasadę tą próbowano zastosować bezwzględnie na Węgrzech; tam jednak spotkano się z wyraźnym niepowodzeniem.

Od kilku lat, w miarą jak zaostrzały się antagonizmy między Maciejem Korwinem ( 3 V 1469 został królem Czech ) a poi. kandydatem do korony cze skiej, Kazimierz zaczął szukać kontaktu z przeciwnikami Ivkcieja na Węgrzech i przygotować tam grunt dla kandydatury jagiellońskiej. Samowolne rządy Macieja wywoływały tam od dawna niezadowolenie w kołach magnatów, a zaangażowanie się Macieja w sprawę czeską i zaniedbanie przez to ściany tureckiej dolewało oliwy do ognia. Z początkiem 1471 r. doszło do tajnego spisku wśród magnatów wigierskich, na czele których stanął dawsny przyjaciel Macieja, prymas Jan Vitez; spisek miał na celu usunięcie Macieja i sprowadzenie na tron królewicza polskiego Kazimierza. Porozumiano się więc w tym celu z dwrorem polskim. Działo się to wszystko w tajemnicy przed Maciejem; dopiero w czerwcu dowiedział się on o spisku i postanowił go uniknąć. Wysłał on do Krakowsa biskupa Ołomuniec kiego Protazego z propozycją zawieszenia broni na rok, adoptowania przez siebie Władysława i przekazania mu korony czeskiej za cenę uznania przez Polskę i Czechy jego koronacji, i małzeństwsa z jedną z córek Kazimierza oraz zagwsarantowsania następstwa synów jego na Węgrzech. Krok Macieja upewsnił króla polskiego w przekonaniu o słabości stanowiska jego na Węgrzech. Postanowił niezwłocznie wystąpić tam czynnie, licząc na współdziałanie wojewody mołdawskiego Stefana. Szczęśliwse doprowadzenie do skutku wsyboru i koronacji Władysława, któremu akcja wsęgierska zabezpieczyła spokój na najbliższe miesiące, napełniła dwrór krakowski ufnością że w analogiczny sposób da się osadzie na tronie wsęgierskim drugiego Jagiellończyka. Gdy do Krakowa przybyło poselstwo panów wigierskich wszywające Kazimierza na tron Węgierski, ruszyła 2 października do Węgier zbrojna wsyprawsa, złożona z 12 tyś. żołnierzy, która miała trzynastoletniego królewicza osadzie w Budzie. Kazimierz jako piawjidłowsy król wsęgierski wsypo wsie dział wojnę Micie jowsi, a Węgrom obiecywał przywrócenie ich praw i ochronę przed Turkami. Zanim jednak królewsicz polski dotarł w głąb Węgier Korwin zdołał już opanowsać sytuację i skupie wokół siebie bogatych magnatów; kraju. Sejm zebrany w Budzie odparł pretensje jagielloński i stanął przy Macieju jako przy prawsidłowsym królu. Los wsypawsy był zdecydowsany. Zimowa pora, niedostatek i brak żołdu spowsodowsały rozproszenie wśród wsojsk królewicza, on sam pośpiesznie przed nadciągającym Maciejem wsycofał się do Polski. Sprawa wigierska była przegrana.

W tych warunkach zdecydowano się na dworze krakowskim podjąć rokowania z Maciejem, do których zachęcał usilnie Sykstus IV, zaniepokojony wojskami tureckimi sięgającymi aż ku pograniczu Włoch. Dyplomacja papie ska zmierzała do kompromisu między wsalczącymi stronami na podstawsie podziału krajów korony czeskiej. Zabieg legata papieskiego Marka Barbo, po pro wsadził do konferencji w Nysie z początkiem 1473 r.