Zawody inteligencji:
1. Nauczyciel - pod koniec 1938 roku w Polsce 80 tys. Nauczycieli, z tego 60% nauczycieli mieszkało na wsi. W 1919 roku zorganizowano sejm nauczycielski, w wyniku którego założono organizację Związek Nauczycielstwa Polskiego.
2. Urzęebtky państwowi - w Polsce na rok 1930 liczba ich wynosiła 30 - 50 tysięcy.
3. Inżynierowie - w 1939 roku inżynierów było 13 - 14 tysięcy, zawody inteligenckie przyjmowali synowie przemysłowców.
4. lekarze - w 1928 roku 3.5 tysiąca lekarzy, pracowali w różnych organizacjach na uniwersytecie, szpitalu, w wojsku.
5. Adwokaci - w ostatnich łatach przed wojną było 19 adwokatów: „kto chce być nauczycielem, idzie na filozofię, kto nie wie. gdzie ma iść. idzie na prawo".
6. Dziennikarze - w 1924 roku ukazywały się w Polsce 1372 dzienniki i czasopisma, w 1927 powołano Wyższą Szkołę Dziennikarstwa i Insty tut Prasoznawstwa, V* dziennikarzy zarabiało poniżej 300 zł, a na prowincji 80 zł. W Krakowie - Czas, Gazeta Warszawska. Robotnik. Kurier Codzienny.
7. Duchowni - sylwetka księdza nie zmieniła się prawie w ogóle, od 1939 roku duchownych było 10 tysięcy. 2,5 tysięcy grecko - katolickich i 3 ty siące prawosławnych.
Longan szacował ilość inteligencji na 720 tysięcy. Funkcja inteligencji w narodzie wynikała z jej stosunku do kultury. Okupacja i wojna byty' przede wszystkim walką. Na inteligencji skupiały się regresje okupantów. W roku 1945 na ziemiach polskicłi znajdowało się prawdopodobnie 100 tysięcy z wykształceniem wyższym i średnim ogólnokształcącym oraz 250 tysięcy ze średnim wykształceniem zawodowym.
Wymogi do powstania inteligencji - rozbudowa szkół - może uczelnie (studia techniczne):
- awansowanie zdolnych i doświadczonych rolników na kierownicze stanowiska
- organizowanie różnych skróconych form kształcenia średniego, np. technika dla zaawansowanych rolników
- zorganizowanie kursów przygotowawczych na wyższe uczelnie.
W rezultacie tych zabiegów w latacłi 1^45 - 1962 z wyższych szkół akademickich wyszło ponad 300 tysięcy, z tego 35% pochodziło z rodzin robotniczych i 20% z rodzin chłopskich. Zmienił się także profil studiów: z profilu humanistycznego na techniczny:
- w 1935 roku 14.4% studiowało na studiach technicznych, a w' 1956 roku było już 36,3%
- na wydziałach praw^ w 1935 roku studiowało 24%, a wr 1956 roku 3,2%
• filozofia, nauki humanistyczne i nauki przyrodnicze w 1935 roku -32.8% studentów, a w 1956 roku 16.7%