51249

Apolityczność niektórych sfer życia państwowego - niektóre stanowiska państwowe wymagają braku przynależności do partii politycznej. Występuje najczęściej w władzy sadowniczej, KRRiT (art. 214 ust 2 Konstytucji), prezes NIK, NBP. RPO. RPD.

Podział na partie:

a.    Rządzące - te, które sprawują rządy (wchodzą w skład rządu i większości parlamentarnej), zwykle koalicje, uczestniczą bezpośrednio w sprawowaniu władzy

b.    Opozycyjne - bardzo ważny składnik demokracji, ważniejszy nawet niż wielopartyjność, dążą do sprawowania władzy metodami demokratycznymi

Finansowanie partii i możliwość prowadzenia przez nie działalności gospodar czej

-    ogólny zakaz prowadzenia działalności gospodar czej, ale jest możliwość prowadzenia przez partię polityczną działalności własnej polegającej na sprzedaży tekstu stahrńi lub programu partii, a także przedmiotów symbolizujących partię i wydawnictw popularyzujących cele i działalność partii politycznej oraz na wykonywaniu odpłatnie drobnych usług na rzecz osób trzecich z wykorzystaniem posiadanego sprzętu biurowego.

Tryby tworzenia partii politycznych:

1.    System koncesyjny - organ państwa udziela zezwolenia na działanie partii politycznej.

2.    System administracyjny - dopuszcza się nadzór nad działalnością partii politycznych ze strony organów administracji państwowej.

3.    System rejestracyjny - uznaje się pełną swobodę tworzenia partii politycznych, które po założeniu zostają zarejestrowane, jeśli spełnią określone prawem wantnki. Najczęściej to:

-    złożenie wniosku o rejestrację

-    przedstawienie wykazu założycieli oraz programu i statutu par tii

Odmowa rejestracji może nastąpić jedynie z powodu niezgodności z prawem i możliwe jest jej zaskarżenie. Ostateczne rozstrzygnięcie powoduje Sąd Powszechny i Konstytucyjny.

4.    System notyfikacyjny - notyfikuje (zawiadamia) odpowiedrti organ państwowy o swoim powstaniu i istnieniu.

Systemy par tyjne w państwach demokratycznych:

W państwach demokratycznych (3 podstawowe systemy):

•    System partii dominującej -> bardziej ma znaczenie historyczne; wyróżnia się go, aby zaznaczyć różnice z państwami niedemokratycznymi - istnieje więcej niż jedna partia w państwie, ale tylko jedna z nich w dłuższym okresie uzyskuje przewagę i zdolna jest do sprawowania władzy i do samodzielnego tworzenia rządu większościowego, pozostałe partie posiadają nieliczną reprezentację w parlamencie lub jej w ogóle nie posiadają, np. Szwecja i socjaldemokraci w latach 60 i 70 XX wieku

•    System dwupartyjny - istnieje więcej partii w państwie, ale tylko jedna z dwóch głównych partii wygrywa wybory i zdolna jest do samodzielnego tworzenia rządu większościowego. Druga z głównych partii posiada stosunkowo dużą reprezentację w parlamencie, a pozostałe nieliczną lub przybierają status pozaparlamentarny, np Wielka Brytania.

•    System wielopartyjny - w państwie istnieje więcej partii politycznych i więcej niż dwie maja szanse wygrać wybory i samodzielnie tworzyć rząd większościowy Brak jest jednej partii, która w dłuższym okresie uzyskuje stalą przew^ragę w wyborach, do