53070

Dopiero przy actio in rem sponsionem - najpierw powód musiał udowodnić zasadność swego roszczenia i tylko gdy mu się powiodło, pozwany musi udowodnić fakty wskazujące, że roszczenie powoda jest bezzasadne.

Zasada - swobodna ocena dowodów .

Przedmiot dowodu - tylko okoliczności faktyczne.

Prawo winien był znać sąd: iura novit curia.

Przeprowadzenie dowodu - należy do stron

Początkowo znane dowody nieracjonalne (np ordalia), ale stosunkowo wcześnie wychodzą z użycia. Mamy źródłowo poświadczone niektóre dowody: zeznania świadków, pewne wypowiedzi tron, oględziny, z biegiem czasu też dokumenty i opinie biegłych.

Na świadkach nie spoczywał przymus zeznań Jeśli je składali - muszą być zaprzysiężone Pewne osoby nie mogą być świadkami. Opinie biegłych nie były dowodem wyodrębnionym z zeznań świadków.

Wyrok - ostateczna decyzja sądu, zawierającą rozstrzygnięcie sporu. Przed wydaniem wyroku, sąd wysłuchuje opinii consiliuni. nie jest mą jednak związany.

Sędzia mógł się uwolnić od wyrokowania, jeśli przysiągł, że sprawa nie była dla niego jasna (rem s i b i non I i q u e r e).

Wyrok zawiera pojęciowo dwa elementy:

S Element wiedzy - mniemanie sędziego określone jako sententia

S Element woli - (nakaz), mające charakter wiążący rozstrzygnięcie sporu zgodnie z prawem - i u d i c a t u m (osądzenie)

Treść wyroku - z reguły uwolnienie pozwanego lub zasądzenie.

Wyrok mógł być:

•    deklaratywny tzn. skierowany na ochronę istniejących praw podmiotowych.[z reguły zasądzenie na świadczenie]

-------------lub------------

•    konstytutywny - tworzący prawa podmiotowe.[wydawane przy skargach działowych i zrównanej z nimi pod tym względem actio finium regundorum, w których adiudicatio tworzyłą własność]

Przy legls actio sacramento - celem było: ustalenie czyje sacramentum było iustuni (zgodne z pawem), prócz tego wyraźne rozstrzygnięcie co do przedmiotu sporu. Przy actiones in rem -tylko ustalenie.

Przy actiones in personam miała miejsce condeninatio także na świadczenia niepieniężne.

Egzekucja przez manus iniectio dotyczyła tylko pieniędzy.