larsen0230

230 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

j Dopiero przy wzrastającym zapotrzebowaniu na wentylację lub średnio ciężkiej obturacji dróg oddechowych kurczą się mięśnie wydechowe angażując się aktywnie w wydech.

Mięśnie powłok brzucha. Najważniejszymi mięśniami wydechowymi są mięśnie: skośny zewnętrzny, prosty, skośny wewnętrzny i poprzeczny brzucha. Skurcz tych mięśni wywołuje wzrost ciśnienia w obrębie jamy brzusznej: przepona zostaje odepchnięta ku górze. Ponadto skurcz ten prowadzi do obniżenia dolnych żeber i zgięcia tułowia.

Mięśnie brzucha są uruchamiane dopiero wtedy, gdy zapotrzebowanie na wentylację wzrośnie powyżej 40 1/min, następnie przy kaszlu, parciu, wymiotach, tzn. przy wszystkich procesach, przy których niezbędne jest wysokie, gwałtownie narastające ciśnienie i duża prędkość przepływu liniowego.

Mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne są aktywne dopiero przy natężonym oddychaniu i angażują się w normalnych warunkach w przebiegający biernie wydech. Mięśnie te działają antagonistycznie w stosunku do mięśni międzyżebrowych zewnętrznych, tzn. pociągają żebra ku dołowi i do wewnątrz. Jednocześnie przestrzeń międzyżebrowa usztywnia się i mięśnie nie mogą uwypuklać się na zewnątrz.

Przepona. Ten główny mięsień wdechowy jest w końcowej fazie wdechu jeszcze w stanie skurczu i wiotczeje nie w sposób gwałtowny, lecz stopniowo, co jednocześnie umożliwia wydech. W trakcie spokojnego wydechu przepona, dzięki retrakcji płuc, zostaje pociągnięta ku górze, natomiast przy aktywnym wydechu jest dodatkowo przesunięta dogłowowo w wyniku działania mięśni brzucha.

Dzięki maksymalnemu skurczowi mięśni wydechowych ciśnienie wewnątrzplucne może osiągnąć ok. 120 mmHg, przejściowo nawet 300 mmHg. Skurcz mięśni brzucha w trakcie parcia podnosi ciśnienie wewnątrzbrzuszne do 150-200 mmHg. Przy tym ciśnieniu zostaje przerwany przepływ przez aortę.

Wartości maksymalnie osiąganych ciśnień zależą od objętości płuc i stopnia rozciągnięcia mięśni.

4.2 Przepływ powietrza oddechowego

Powietrze może przepływać tylko z miejsca o wyższym ciśnieniu do obszaru niższego ciśnienia. Na koniec wydechu ciśnienie pęcherzykowe jest równe ciśnieniu atmosferycznemu i nie występuje przepływ powietrza. Aby więc powietrze oddechowe dotarło do pęcherzyków, ciśnienie wewnątrz-płucne lub pęcherzykowe, a tym samym ciśnienie na początku dróg oddechowych, musi być w czasie wdechu niższe od atmosferycznego. To obniżenie ciśnienia w klatce piersiowej dokonuje się poprzez skurcz mięśni wdechowych: poszerza to klatkę piersiową i pęcherzyki, tak że powietrze z powodu spadku ciśnienia może przepłynąć do pęcherzyków.

By wywołać przepływ powietrza oddechowego w czasie wdechu, siły powstające dzięki skurczowi mięśni oddechowych muszą pokonać następujące opory:

-    opór elastyczny płuc i klatki piersiowej,

-    opory tarcia występujące przy ruchach płuc i klatki piersiowej,

-    opory przepływu drzewa oskrzelowego.

Przy wydechu siły muszą ulec odwróceniu, tak aby powietrze mogło przepłynąć z pęcherzyków do atmosfery; dlatego ciśnienie pęcherzykowe musi być wyższe od atmosferycznego. W końcowej fazie wdechu wiotczeją mięśnie oddechowe i nie występuje działanie rozciągające płuca i klatkę piersiową. Elastyczne tkanki płuc kurczą się dzięki działaniu sil retrakcji. Płuca się sprężają i powietrze przepływa z pęcherzyków do atmosfery zgodnie z powstającym gradientem ciśnienia.

"I"Wdech'

miast przebiega biernie. Tylko przy obciążeniu fizycznym lub znacznych oporach dróg oddechowych niezbędny jest podczas wydechu skurcz mięśni oddechowych.

4.3 Czynniki determinujące objętość wypełnienia płuc

Objętość elastycznych narządów jamistych, jakimi są płuca i klatka piersiowa, zależy od sil rozciągających, względnie od transmuralnego gradientu ciśnień. Podczas stopniowego wypełniania płuc powietrzem oddechowym, powstaje w nich ciśnienie wyższe od zewnętrznego. Płuca wypeł-