54090

Doktryny polityczno prawne. Wykład 3. 20 października 2010

Platon

Jedna z głównych starożytnych koncepcji. W odróżnieniu od Sokratesa, który raczej reprezentował dolne warstwy klasy średniej, Platon był przedstawicielem arystokracji ateńskiej, wśród jego przodków był Solon. Wychowany był intelektualnie i fizycznie. Igrzyska wtedy tym się różniły, że nie tylko kładziono nacisk na fizyczność ale też na intelekt. Platon, ten przydomek uzyskał w związku z igrzyskami które wygrał. Prawdopodobnie miał szerokie bary. Wiódł bogate życie. Osiem lat w gronie Sokratesa, polemizował z nim, dialogi platońskie. W wyniku tych nauk pisze PAŃSTWO. Przedstawia model ustrojowy odpowiadający jego wyobrażeniom. Gnoseologia. Teoria wiedzy. Platon budował model idealizmu obiektywnego. Model który zasadza się na przekonaniu, że cała rzeczywistość jest odzwierciedleniem idealnego bytu który pozostaje poza możliwościami poznawczymi. Bytuje tam zanim się znajdzie w naszym ciele. Ogromna masa pojęć, metempsychoza, wędrówka dusz. Możliwe że to przepływy kultury indyjskiej. Anamneza. Platon mówi , że każdy jest wyposażony w duszę ale nie każdy ją wykorzystuje. Tylko właściwie ukształtowana może przypominać sobie to co działo się wcześniej i się nam jawi, przypomina. Porównuje nas do jeńców zamkniętych w jaskini. Przykuto nas do ślepej ściany i wegetujemy. Od czasu do czasu widzimy tło obrazów rzutowane na ścianę. Z czasem te echa zaczynamy brać za jedyną rzeczywistość. Gdyby znalazł się mąż na tyle silny by nas wyprowadziła światło słoneczne to oni porażeni blaskiem światła zamknęli by oczy. Złudzenia bierzemy za rzeczywistość. Taka koncepcja poznania rzutuje na koncepcje społeczno ustrojowe. W rozprawie państwo analizuje timokrację, rządy ludzi odważnych, wojowników, dalej plutokracja rządy zamożnych, bogatych, dalej tyrania odwołująca się do strachu i demokracja która sprowadza się do anarchii bo każdy uzyskuje uprawnienia nie wiedzieć skąd i dowolnie je wykorzystuje. Dodaje że ewoluują one ku gorszemu. Od wieku złotego przechodzimy do wieku żelaza. Mówi , że można do pewnego stopnia zatrzymać tą sytuację gdyby rządców się wychowano. Gdyby się zorganizowało państwo gdzie cała struktura społeczna będzie odpowiednie wychowana. Był on zorientowany homoseksualnie. Do małżeństwa nie przywiązuje żadnej wagi. Rodzina chrześcijańska u niego nie występują. Pary łączą się dla prokreacji a owoc ich uczucia przekazuje państwo a to wychowuje dziecko dla dobra państwa. Interesy państwa jako całości są ważniejsze niż interesy małej grupy jaką jest rodzina. Państwo i społeczeństwo widzi cel i zadania wychowawcze. Rola wychowania jest więc zasadnicza. Wychowanie i kształcenie trwa aż po rok 50 i wtedy się nie kończy. Na poszczególnych etapach dokonuje się selekcji. W wieku 20 lat wyodrębnia się wojowników. Reszta dalej się kształciła. Po ukończeniu 50 roku selekcjonuje się filozofów. Jedno od nauk teoretycznych i tych którzy praktycznie zarządzają państwem. W pierwszym modelu nie ma żadnych praw. Kierują się zasadami i rozumem. Mędrcy rozstrzygają wszelkie nieliczne problemy przy pomocy zasad rozumu które osiedli. Nie ma prawa. Z tym modelem ustrojowym Platon udaje się na Sycylię i przekonuje tamtejszych władców. Nie był on tuzinkowym rozmówcą. Był namolny więc władca się zdenerwował i sprzedał go piratom. Platon miał wielu zamożnych przyjaciół którzy sprawiali, że był łakomym kąskiem bo można było uzyskać sporą sumę. Bliscy go wykupili. Wraca do Aten i zakłada pierwszą instytucje naukową zwaną akademią. Akademia platońska trwała aż do początku średniowiecza. Cesarz Justyniański zlikwidował. W tym czasie Platon pisze PRAWO. Zaczyna od pesymistycznego stwierdzenia , że napisał dzieło dla bogów i dzieci boskich. Napisał dzieło gdzie prawo ma regulować wszystko. Nomizm albo legalizm. Wszystko miało być regulowane. Mówi, że należy wysyłać wysłańców podpatrywać instytucje ustrojowe i prawne by skonstruować raz na zawsze zamknięty system prawny. Platon przewidywał, że państwo idealne będzie ograniczone do 5040 obywateli. Jak osiągnąć tak dokładną liczbę obywateli. Było to absurdalne założenie. Dzieło to nie zostało dokończone. Praca akademicka była ważna. W akademii kształtował się Arystoteles przez 20 lat. Najpierw jako uczeń później jako wykładowca i kontynuator nauk mistrza.

2