PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA
Podstawowe pojęcia pedagogiki resocjalizacyjnej:
Niedostosowanie społeczne - zmiany w zachowaniu się wyrażające się trudnościami w dostosowaniu do norm społecznych spowodowane czynnikami genetycznymi, organicznymi lub środowiskowymi.
Pedagogika kryminalna - zajmuje się resocjalizacją przestępców, a szczególnie nieletnich. Jest działem kryminologii i dlatego jej metody, środki i kierunek postępowania, jakkolwiek uwzględniają założenia i zasady resocjalizacji, zależne są od polityki kryminalnej i od polityki represyjnej sądów.
Pedagogika społeczna - dyscyplina pedagogiczna zajmująca się badaniem warunków środowiskowych, w jakich przebiegają procesy wychowawczo-opiekuńcze człowieka od jego urodzenia do końca życia. Ważnym zakresem zainteresowań p.s. są zagadnienia kompensacji wychowawczej i opiekuńczej, niezbędnej zwłaszcza w takich przypadkach losowych jak sieroctwo lub złe warunki wychowania w rodzinie.
Przedmiotem PEDAGOGIKI RESOCJALIZACYJNEJ jest każda jednostka niedostosowana społecznie i zagrożona w rozwoju społeczno-moralnym. Szczególnie jednak p.r. zajmuje się dziećmi i młodzieżą, która znalazła się w trudnych warunkach rozwojowych i która na skutek tego wymaga specjalnej pomocy wychowawczej i opiekuńczej w dostosowaniu się do wymagań społecznych i rozwiązywaniu trudności życiowych.
Społeczne niedostosowanie ma dwa ważne aspekty:
SPOŁECZNY - stosunek jednostki społecznie niedostosowanej do norm społecznych jest zaburzony; zagraża on porządkowi społecznemu.
INDYWIDUALNY - wewnętrzna, psychiczna sytuacja takiej jednostki jest trudna, także na skutek utrudnionych kontaktów ze środowiskiem.
Niedostosowanie społeczne ujmowane jest w następujących aspektach:
Symptomów, manifestacji
Układów postaw lub stanów osobowości i mechanizmów wewnętrznych prowadzących do ujawniania się symptomów nieprzystosowania.
Czynników determinujących stany nieprzystosowania społecznego.
Nieprzystosowanie społeczne - pojmowane jako niedojrzałość stosunków interpersonalnych, przyjmuje trzy formy:
aspołeczności, której istotą jest agresja i wrogość
konformizm (nadmiernej uległości względem innych osób)
neurotyczności - związanej z poczuciem bezradności i lęku
Pedagogika resocjalizacyjna wyodrębniła się z pedagogiki specjalnej jako interdyscyplinarna nauka, której przedmiotem jest wychowanie i kształcenie osób, przejawiających charakterystyczny syndrom postaw antyspołecznych, świadczących o ich wadliwym przystosowaniu społecznym. W sensie ścisłym ,przedmiotem p.r jest tzw. rzeczywistość wychowawcza czyli całokształt czynników składających się na strukturę i przebieg procesu wychowawczego. W pedagogice resocjalizacyjnej istnieją dwa komplementarne sposoby prezentacji rzeczywistości wychowawczej: prezentacja analityczna i syntetyczna
W prezentacji analitycznej rzeczywistość wychowawcza ukazana jest jako zbiór obiektów lub faktów wychowawczych . Obiektami wychowawczymi są :
osoby wychowujące i nauczające specjalnie do tego przygotowane
osoby wychowywane i uczące się
warunki determinujące przebieg i strukturę procesu wychowawczego
W prezentacji syntetycznej rzeczywistość wychowawcza ujmowana jest jako system wzajemnie sprzężonych faktów i obiektów tworzących tzw. Układ wychowawczy określony co do swojej struktury i funkcji , jakie ma realizować .
Działalność układu wychowawczego resocjalizacji osób nie przystosowanych społecznie polegać ma m.in. na :
- wywoływaniu , optymalizowaniu i doskonaleniu funkcji wychowawczych.
- eliminowaniu dysfunkcji w procesie przystosowania społecznego jednostek pozostających w układzie
- eliminowaniu czynności zbędnych i nieskutecznych.