Aleksytymia

Słowo „aleksytymia” wprowadził w l. 70 Sifenos w celu opisu zaburzeń w sferze ekspresji i odczuwania uczuć u pacjentów z zaburzeniami psychosomatycznymi. Etymologia słowa: thymos = umysł, duch [dalsze znaczenia], nastrój [najczęściej], uczucia, emocje; leksis = słowo, mowa, a - zaprzeczenie [=> brak słów do wyrażenia nastroju, stanu emocjonalnego; inaczej: analfabetyzm emocjonalny, psychiczna/emocjonalna ślepota]. Współcześnie przez aleksytymię rozumie się typ osobowości, mechanizm wyjaśniania zaburzeń psychosomatycznych i użyteczny konstrukt teoretyczny, wymagający empirycznej weryfikacji.

GENEZA ALEKSYTYMII W MODELU PSYCHOANALITYCZNYM

wczesnodziecięce traumy deprywacja potrzeb emocjonalnych
przedwczesne rozerwanie iluzji symbiotycznej więzi z matką				przekonanie o niekontrolowalności świata zewnętrznego
obraz samego siebie pozbawiony atrybutów ochronnych tłumienie i wypieranie agresji skierowanej na frustrujący obiekt rozszczepienie reprezentacji obiektu i rozszczepienie reprezentacji relacji „Ja-obiekt” dwuwartościowa reprezentacja obiektu i Ja: dobry i zły zarazem
Koncentracja na pierwotnym konflikcie prowadzi do zaburzeń rozwoju afektywnego: zablokowanie różnicowania, werbalizacji i desomatyzacji

KONCEPCJE POZNAWCZO-ROZWOJOWE

Aleksytymia - niezdolność do modulowania stanów emocjonalnych przez procesy poznawcze (Maruszewski i Ścigała)

niezharmonizowana struktura temperamentu

przewaga aktywacyjna obszarów przedczołowych prawej półkuli

Specyficzny styl wychowania nadopiekuńczy i niekonsekwentny rygorystyczny z przewagą emocji negatywnych [bardziej]

zaburzenia rozwoju ja i zaniżone poczucie własnej wartości

deficyty i braki w rozumieniu […]

Rozwój strategii nadmiernej kontroli emocji […]

Deficyty w kształtowaniu empatii 1. […]

Trudności w rozumieniu […]

ALEKSYTYMIA

[UZUPEŁNIĆ!!]

[wczesnodziecięce doświadczenia: trening karmienia i trening czystości - ważne w obu podejściach]

Istota aleksytymii:

1. niezdolność do identyfikowania uczuć, a także wykorzystania języka do opisu uczuć

2. niezdolność do różnicowania między emocjami i ich odczuciami cielesnymi

3. operacyjny (= konkretny) styl myślenia

4. ubóstwo w zakresie marzeń i fantazji

Osobowość aleksytymiczna:

1. niedorozwój poznawczej reprezentacji emocji

2. brak umiejętności rozpoznawania swoich różnych stanów emocjonalnych

3. trudności w odczuwaniu, przeżywaniu, rozumieniu, rozróżnianiu i werbalizacji własnych uczuć i emocji oraz niezdolność odróżniania emocji od zmian fizjologicznych organizmu - ograniczona samoświadomość stanów uczuciowo-emocjonalnych

4. niezdolność modulacji emocji przez procesy poznawcze

5. wysokie natężenie emocji negatywnych, a niskie pozytywnych

6. koncentracja na doznaniach somatycznych

7. odreagowywanie napięcia psychicznego przez zachowania nawykowe

8. brak zdolności do marzeń i fantazji

9. konkretny sposób myślenia

10. ekstrawertywny styl poznawczy

11. tendencja do nastroju depresyjnego i lęku

12. zachowania unikowe w sytuacjach trudnych

13. nieumiejętność korzystania ze wsparcia

Aleksytymia częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet.

12

---