Rozdział XII - Wizja mistyczna

1. Doświadczenie mistyczne = doświadczenie o charakterze zbawczym

2. Mistycy czerpią z terminologii metafizycznej zmieniając jednak jej zakres pojęciowy

3. Mistyka =/= jedynie stan ekstazy, mistyczność przenika doświadczenie religijne w całości

4. Bez mistyki religia obumiera

5. Dupree twierdzi, iż termin mistyczny odnosi się do doświadczenia grupowego powołując się na patrystykę i pierwotne stosowanie terminu, co jest nadużyciem z jego strony (to tak jakby twierdzić, iż materia tak naprawdę nadal odnosi się przede wszystkim do świeżo ściętego drewna)

6. Mistikos = wtajemniczony w kulty misteryjne. Ciekawe, ze Dupree nie możne tego napisać tak jak się powinno pisać.

7. Autorzy poruszający kwestie mistycyzmu często popełniają błąd. Sadza, iż mistycyzm = religijny stan ekstazy pomijając, iż doświadczeniem mistycznym możne być również niereligijny stan ekstazy

8. Zachner odrzuca możliwość powodowania stanów mistycznych przez narkotyki

9. Dupree pięknie pisze tautologiami: fenomen mistyczny to fenomen, stad trzeba go traktować fenomen!

10. Doświadczenie mistyczne = poszerzenie percepcji +zatopienie w świecie (jako przekroczenie przeciwieństw)

11. Doświadczenie poszerzenia percepcji +zatopienie w świecie bez konotacji religijnych = mistycyzm naturalny

12. Dupree pozwala sobie na wartościowanie twierdząc, iż mistycyzm napędzany narkotykami = gorsza jakość bo nic nie daje.

13. Idąc dalej jego wartościowaniem: łatwe, nie wymagające wysiłku stany mistyczne = wykrzywienie osobowości

14. Mistycyzm naturalny jest podobny do doświadczenia estetycznego

15. Mistycyzm jest dwukierunkowy - do wewnątrz jako introspekcja, oraz na zewnątrz jako jednocząca wizja (przełamanie przeciwieństwa ja-świat)

16. Ascetyczna koncentracja powoduje katautyczna kontemplacje ja.

17. Doświadczenie religijne od niereligijnego rożni się sposobem kontemplacji absolutu. W doświadczeniu religijnym nie pozostaje przełamana granica ja-absolut. Co jest wierutnym kłamstwem. Co z nurtami panteistycznymi, w których następuje pełne zjednoczenie?

18. Brak elementu negatywnego odróżniającego ja od absolutu zdaniem Dupree powoduje, iż doświadczenie należny uważać za niereligijne.

19. Dupree wprowadza podział na 3 formy mistycyzmu: monistyczne, henologiczne, jednoczące.

Mistycyzm Monistyczny

1. W pełni realizowany przez mistyków Hinduskich, pojawia się wśród mistyków buddyjskich

2. Cechuje się: pragnieniem powrotu do "jednej rzeczy"; pragnieniem zerwania z światem pozorów; jedyna prawdziwa rzeczywistość to rzeczywistość głębi własnej duszy w której można odkryć boga; pogląd, iż to co prawdziwe jest tylko wieczne; podczas doświadczenia mistycznego następuje redukcja świata do monistycznej pierwotnej rzeczywistości; absolutna transcendencja boga

3. W buddyzmie przejawia się koncepcja zbawienia poprzez jedność z pustka

4. Zwykle zawieszenie świadomości jest ograniczone jedynie do świadomości jednostkowej. Za przykład: Siankara, co rozróżnia 3 aspekty/formy jedności (byt, świadomość, błogość)

5. Dlatego Dupree wyskakuje, ze to jest jak najbardziej religijne zgodnie z jego podziałem, bo spoko są aspekty (które są naprawdę opisami tej samej rzeczy) to jednak jest coś odpychającego! (mimo, ze nie ma)

6. Monizm akcentuje różnice-opozycje absolut-świat

Teologia Negatywna

1. Teologia negatywna = teologia mistyczna

2. Teologia negatywna = odmawianie bogu predykatów spotykanych w świecie zjawiskowym (różnica miedzy bogiem a światem jest tak wielka, ze nie można stosować w stosunku do niego żadnych pojedz pozytywnych)

3. Wielkim przykładem (naprawdę nie mam pojęcia dlaczego) jest tu nieustannie Plotyn

4. Rzeczywistość boska = kompletnie rożna od rzeczywistości ludzkiej

5. Cel mistyka negatywnego: poprzez nieustanna negacje dojście do całkowitej tożsamości i poczucia obecności

6. "bóg kryje się w ciemności świadomości"

7. Ważnym, dla teologii negatywnej jest stawianie boga ponad zasada niesprzeczności

8. Dupree = kompletny brak zrozumienia Eckharta przeradzający się w brednie (zapoczątkowane brakiem zrozumienia tomizmu).

9. By dosięgnąć boga dusza musi przezwyciężyć czas oraz przestrzeń

10. Eckhart -> wszystkie stworzenia istnieją odwiecznie w bogu, moment stworzenia = tożsamość rzeczywistości boskiej z ludzka

11. Mistyczna doktryna Eckharta oparta jest na: wiecznej, niemożliwej do pojęcia droga rozumowa obecności boga, dla człowieka. (stworzenie jako żywa idea boga jest z nim tożsame)

12. "prawdziwy mistyk będzie musiał zarzucić nawet idee boga" - chodzi o ostateczne oraz kompletne opróżnienie umysłu.

13. Eckhart - prawdziwa wiedza o bogu płynie z wnętrza jednostki, wiedza dostarczana rozumowo to jedynie zadatek i wstęp.

14. Świat to narzędzie, które ma pchnąć jednostkę w własna glebie

Mistycyzm Miłości

1. Obejmuje rożne grupy: sufi, franciszkanie, jezuici

2. Związek z bogiem to stan miłości

3. Zawieszenie oceny w stosunku do tego co stworzone.

4. Bóg jest jedynie w opozycji względem własnego stworzenia i jest to opozycja na zasadzie (ja) bóg - (nie ja) stworzenie

5. Boska transcendencja to nie negacja stworzenia (bóg nie jest tu jedyna rzeczywistością prawdziwa), lecz jej wywyższeniem, jako czegoś co jest poza bogiem.

6. Transcendencja boga względem świata nie jest ostateczna (stworzenie boga nie możne, jak w teologii negatywnej zostać całkowicie odrzucone).

7. Chrystus to nie tylko wzór jednoczącej miłości boga, lecz również przedmiot miłości (naśladowanie Chrystusa = akt miłości)

8. Dla chrześcijaństwa typowa jest zmiana cierpienia oraz pogardy w wartości pozytywne

9. Mistyczne poczucie obecności, które pojawia się po przygotowaniu, oraz praktyce możne posiadać charakter halucynacji, lecz wedle Dupree jest jak najbardziej religijne

11. Doświadczenie obecności boga nie wymaga działania zmysłowej percepcji (pierwotne jest poczucie obecności, percepcja to tylko bodziec pomocniczy).

12. Obrazy i symbole widziane nie są same z siebie wizjami mistycznymi, muszą zostać napełnione mistyczna percepcja/mistyczna obecnością by zyskać znaczenie religijne (doświadczający musi je tak a nie inaczej odczytać).

13. Zakres zwykłego języka jest niewystarczający, dla oddania całości wizji mistycznej.

14. Tradycyjny mistycyzm chrześcijański posiadał 3 stadia:

-oczyszczenie

* oderwanie od pragnień, wyzbycie się pragnienia wszystkich rzeczy (likwidacja egocentrycznego aspektu przyjemności).

* kandydat musi porzucić za sobą świat

* pozbycie się rzeczywistości ma na celu odkrycie własnej głębi

* motyw całości działania: zjednoczenie w miłości

* jedynie dobrowolne przepełnienie miłością prowadzi do oczyszczenia

* bierna noc - stan w którym bóg oczyszcza umysł z wszelkich pragnień, nawet z pragnienia boskiej miłości.

* w rzeczywistości trwa przez wszystkie 3 stadia

-oświecenie

* dostępne po oczyszczeniu jako poznanie nowej transcendentnej rzeczywistości

* podstawowy fenomen mistyczny

* charakteryzuje się nieprzeparta świadomością boskiej obecności

* możne mieć miejsce na kilku poziomach: percepcji (zdradliwe ponieważ mistyk możne się w tym zatracić), wyobraźni (jeszcze bardziej zdradliwe, możne przeszkodzić w zjednoczeniu), rozumienia (prowadzi do czystej ciemnej kontemplacji <brak wizji, działanie czysto intelektualne -> kompletna ciemność dla zmysłowych władz poznawczych>, the best according to Jan od Krzyża)

* wizja intelektualna odnosi się jedynie do "nagich prawd" tzn. do zjednoczenia z bogiem (zdaniem Dupree ma tu miejsca kontemplacja w której umysł kontempluje swoja własna jedność)

* najwyższe oświecenie jest tak trwale jak wgląd intelektualny

* wizja intelektualna = wzrost świadomości bożej obecności

*

-zjednoczenie

* wizje intelektualne to stan jednoczący

* w zjednoczeniu mistycznym jaźń odnawia pierwotna jedność, jest to przezwyciężenie oddzielenia od reszty stworzenia

* bóg jest wszechogarniający, totalny i wyraża wszystko

Rozdział X - Alienacja religijna

1. Zbawienie pozostaje bez znaczenia tak długo jak człowiek nie jest świadomy stanu w jakim się znajduje

2. Wiara musi obudzić poczucie "niewystarczalności" świata zjawiskowego

3. człowiek jest sam sobie obcy, ponieważ jest obcy względem sacrum

4. alienacja = stan w którym umysł nie jest już zdolny do uznania za swoje własnych wytworów kultury (by Hegel)

5. Feuerbach = prawdziwa alienacja to stworzenie boga co posiada cechy rasy ludzkiej

6. Marks = podstawa alienacji jest stan w jakim znajduje się jednostka (forma uprzedmiotowienia oddzielająca człowieka od efektów jego własnej pracy); (potrójna alienacja: wobec swego wytworu, wobec działalności produkcyjnej; wobec innego - towarzysza pracy.)

7. Marks; fetyszyzm - twory ludzkie staja się celem w sobie a nie środkiem (sztuka - konsumpcja, nauka - narzędzie techniczne, filozofia - racjonalne uzasadnienie stanu rzeczy)

8. Fromm - alienacja to stan w którym jednostka rozpoznaje siebie sama jako sobie obca (winna temu jest własność prywatna! To przez posiadaczy!)

9. Dupree - każda wysoko rozwinięta kultura narzuca człowiekowi masę nieuświadomionych wymagań, które mogą prowadzić do poczucia alienacji.

10. Dla egzystencjalizmu wyobcowanie względem siebie to podstawa do rozmyślań

11. Heidegger - wyobcowanie jest powodem uprzedmiotowienia (uprzedmiotowienie = utrata autentyczności)

12. Heidegger - im człowiek jest bardziej wyalienowany tym bardziej swojsko czuje się w świecie (już tłumacze - u Heideggera filozofowanie w zasadzie zaczyna się od trwogi, uprzedmiotowienie samego siebie, oraz nieautentyczność dają poczucie swojskości w świecie).

13. Heidegger - trwoga to egzystencjalna świadomość człowieka

Alienacja Religijna

1. odnosi się do wyobcowania ontycznego (patrz wyżej), ale nie jest z nim tożsama

2. Samo uświadomienie sobie stanu wyobcowania to akt religijny

3. Problemem jest wyobcowanie od transcendentnej zasady lezącej poza granica stworzenia

4. Kierkegaard - alienacja religijna musi być objawiona (+poparta negatywnymi doświadczeniami ludzkimi)

5. Świadomość grzechu czerpie z doświadczenia alienacji (grzech = nieautentyczność zmieszana z religijna perwersja + związanie się z złem moralnym i szczypta rozpaczy)

6. Kierkegaard - rozpacz powodowana przez boga jest w rzeczywistości grzechem

7. Kierkegaard - grzech możne być tylko zrozumiały wewnątrz religijnego doświadczenia

8. Chrześcijaństwo uznaje wewnętrzny charakter grzechu. W sensie jest to objawienie i uświadomienie sobie pierwotnych symboli zła

9. Grech nabiera pełnego znaczenia gdy zaczyna odnosić się do relacji sacrum (słowo boga będące jego wola)-jednostka.

10.Gdy wewnętrzna dyspozycja (słowo boga będące jego wola) > czyn fizyczny to grzech traci swój przedmiotowy charakter a staje się pomniejszeniem cierpiącej osobowości (winny wrzeszczy przed bogiem grzeszy przed sobą). -> wina zależny od werdyktu jaźni.

Adam i jego interpretatorzy

1. Ricotta - mity zła uniwersalizują wydarzenia zawarte w swych opowieściach

2. Grzech pierworodny = interpretacja, iż grzech znajduje się w każdym człowieku

3. Uczestnictwo w grzechu pierworodnym = grzech pierworodny na nowo uzewnętrznia się przy każdym popełnionym grzechu

4. Semici (żydzi) wytworzyli sobie "osobowość zbiorowa" - w sensie grzech Adama = grzech całej ludzkości, armia Izraela przegrywa przez grzech Adama. Tradycja zachodnia ograniczyła to tylko do fizycznego pochodzenia.

5. Anzelm zmienił znaczenie grzechu pierworodnego na "nieobecność pierwotnej sprawiedliwości"

6. Augustyn - opis raju to szczegółowy opis tego co mogłoby by być jakby nie było grzechu pierworodnego

8. Wszyscy maja kłopoty przez grzech Adama i nie ma z tej sytuacji wyjścia.

Upadek bez grzechu

1. Hegel - upadek człowieka to przebicie się człowieka ku refleksyjnej wolności. Utrata niewinności jest konieczna. Aby stać się moralnym człowiek musi doświadczyć zła i dobra.

2. Hegel - zakaz dotyczył jedynie świadomości poznawczej, dobro i zło istniało już wcześniej.

3. Hegel - paradoks mitu - świat osiąga pełnie dopiero w momencie, gdy człowiek odkrywa swa niezależność

4. Hegel - niewinność i upadek to elementy konieczne w drodze ku ludzkiej wolności

5. Z powodu Heglowskiego ataku na historyczność mitu dokonuje się jego redukcja do dramatycznego symbolu religijnego

6. Gnostyckie interpretacje historii są anty mityczne

7. Orygenes/Eugenine - rzeczywisty upadek miał miejsce przed wydarzeniami w raju (przejście z stanu czystego ducha do stanu stworzenia).

8. Kierkegaard jest przeciwny Heglowskiej koncepcji przymusu grzechu jako logicznym następstwie.

9. Kierkegaard stwierdza ontologiczna jedność rasy ludzkiej (myślenie a la żydzi - skoro dama zgrzeszył to grzech odbił się na reszcie)

10. Kierkegaard, zmysłowość jest grzeszna bo prowadzi do nieautentycznego wrażenia wolności

11. Wolność szuka swego potwierdzenia poprzez zaprzeczenie sobie tj. poprzez grzech

12. "Człowiek egzystuje dopiero od momentu jak zaczął zaprzeczać samemu sobie"

Pokuta

1. Chrześcijanie i żydzi są przekonani, iż boska sprawiedliwość domaga się zadośćuczynienia za grzechy

2. Krew = życie. Składając ofiarę z życia człowiek ukazuje siebie bogu jako całkowicie oddanego.

3. Zabicie ofiary = nie jest to zjednoczenie poprzez śmierć ofiary, lecz zjednoczenie poprzez darowanie bogu życia

4. Dupree pisze o ofierze jako zamienniku ofiarującego, bądź ofierze jednego za wielu

5. Jedna z najbardziej pierwotnych ludzkich koncepcji - powiązanie cierpienia z odkupieniem (starszy kompleks wiążący pochodzenie życia z cierpienia oraz śmierci)

---