Opole 27.06.2015

PRZYGOTOWANIE PEDAGOGICZNE

Przedmiot: Metodyka nauczania przedmiotów ogólnokształcących z wykorzystaniem
z wykorzystaniem technologii informacyjnej

Prowadzący: dr B. Wołowik

Scenariusz zajęć lekcyjnych z uwzględnieniem różnych metod nauczania

Julita Gałązka

Pochylając się nad aspektem prowadzenia zajęć dydaktycznych należy zacząć od znaczenia pojęcia leżącego u samej podstawy problemu, mianowicie metod nauczania. Metoda nauczania „jest to systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiągnięcie celów kształcenia.” Inaczej rzecz ujmując metodę nauczania stanowi każda czynność, którą wprowadza nauczyciel podczas zajęć lekcyjnych, w celu wywołania zmian w osobowościach uczniów.
J. J. Guilbert wyróżnia sześć sposobów pracy nauczyciela z uczniami:

1. mówienie do uczących się (informowanie uczących się),

2. rozmawianie z uczącymi się (konwersacja),

3. doprowadzenie do sytuacji, aby uczący się rozmawiali między sobą (praca uczących się w grupach),

4. demonstrowanie czynności i naśladownictwo tej czynności przez uczącego się z równoczesną kontrolą jej wykonywania,

5. ukierunkowanie i kontrola pracy uczących się (konsultacja),

6. praktyczne wdrażanie zdobytej innymi metodami wiedzy (zastosowanie teorii do praktycznego działania).

Ze względu na wielość metod stosowanych w celu uzyskania satysfakcjonujących efektów nauczania, można wśród nich wyróżnić klasyfikację polegającą na podziale na metody oparte przede wszystkim na obserwacji, słowie (pogadanka, dyskusja, opowiadanie wykład) oraz na działaniu praktycznym (metoda laboratoryjna, zajęcia praktyczne). Podział najbardziej pełny obejmuje 4 grupy metod nauczania, którym odpowiadają 4 rodzaje uczenia się. Należą tu:

1. metody podające (uczenie się przez przyswajanie),

2. metody problemowe (uczenie się przez odkrywanie),

3. metody waloryzujące (eksponujące) (uczenie się przez przeżywanie),

4. metody praktyczne (uczenie się przez działanie).

W konspekcie zajęć dydaktycznych, który przygotowałam wykorzystałam kilka różnych metod w celu uzyskania lepszego efektu jakim jest przyswojenie wiedzy. Przygotowując zajęcia dydaktyczne, trwające 45 min, użyłam trzech z czterech wyżej podanych metod, mianowicie: metody podającej, problemowej i praktycznej.

Podczas prowadzenia lekcji użyłam takiej metody jak: pogadanka, opis, objaśnianie lub wyjaśnianie, gra dydaktyczna.

Pogadanka polega na rozmowie nauczyciela z uczniami, w której nauczyciel jest osobą kierującą. Pedagog zmierzając do określonego celu, zadaje uczniom pytania, oczekując na nie odpowiedzi. Zadania jakie stawia przed sobą pogawędka:

-przygotowanie uczniów do pracy na lekcji,

-zaznajamianie ich z nowym materiałem,

-systematyzowanie i utrwalanie wiadomości.

Kolejną metodą, którą zastosowałam była metoda objaśniania lub wyjaśniania, która ma na celu tłumaczenie. Uważam, że użycie tej metody jest niezbędne, ponieważ podczas zapoznawania się z nowym materiałem należy jasno i klarownie przedstawić zasady i reguły, a także sposób ich funkcjonowania i zakres wymaganych pojęć.

Z metod problemowych wykorzystałam metodę aktywizującą, jaką jest gra dydaktyczna. Uważam, że zastosowanie właśnie tej metody było kluczowym elementem zapewniającym wzbudzenie zainteresowania tematem lekcyjnym.

Jednym z najważniejszych zadań współczesnej dydaktyki jest wypracowanie takich metod i form pracy z uczniami, by w procesie kształcenia ich aktywność przewyższała aktywność nauczyciela - aktywizująca jest właśnie takim sposobem postępowania dydaktycznego, które stwarza warunki i możliwości do zaangażowanego i aktywnego udziału przyswajającego wiedzę ucznia.

W swoim konspekcie, jako elementu wprowadzającego użyłam metody gry dydaktycznej.

Z reguły gra dydaktyczna jest działaniem wykonywanym dla przyjemności, stąd jej skuteczność w procesie kształcenia jest dosyć duża. W pedagogice możemy wyróżnić następujące rodzaje gier:

-gry symulacyjne,

-gry decyzyjne,

-gry psychologiczne.

W swoim konspekcie zajęć dydaktycznych użyłam także takiej metody jaką jest wykład konwersatoryjny. Polega on na przeplataniu fragmentów mówionych wykładu z wypowiedziami słuchaczy lub z wykonywaniem przez nich odpowiednich zadań teoretycznych lub praktycznych.
Przekazywana słuchaczom wiedza znajduje bezpośrednie zastosowanie w ich działaniu i dlatego łatwiej ją przyswajają.

Ponadto posłużyłam się też taką metodą jaką są metody praktyczne, konkretniej ćwiczenia przedmiotowe. Ćwiczenia te ułatwiają uczniom bezpośrednie poznanie rzeczywistości oraz pozwalają na wykorzystanie posiadanej przez nich wiedzy w rozwiązywaniu problemów praktycznych.

Przygotowując zajęcia lekcyjne brałam także pod uwagę sposób uczestnictwa i pracy uczniów, stąd podział na pracę indywidualną oraz pracę w grupach.

Poniżej przedstawiam konspekt zajęć dydaktycznych z języka polskiego. Ponadto dołączam załącznik1, w którym znajdują się zalecane do wykonania w czasie zajęć lekcyjnych zadania.

Scenariusz zajęć dydaktycznych dla klasy V

Temat: Jaki ciekawy przymiotnik!

Czas zajęć: 45 min.

Przedmiot: j. polski

Cele dydaktyczne

a) Cel główny:

- przyswojenie wiadomości na temat zastosowania oraz pisowni przymiotników.

b) Cele szczegółowe:

Cele poznawcze:

-poznanie roli przymiotnika w zdaniu

- poznanie zasad odmiany przymiotnika

- wzbogacenie słownictwa

- utrwalenie wiadomości na temat przymiotników

-rozpoznawanie w zdaniu przymiotników

- nabywanie kultury i obycia językowego, dbanie o jego poprawność

Cele kształtujące:

- kształcenie umiejętności pracy z tekstem (wyszukiwanie odpowiednich wyrazów)

- rozwijanie mechanizmów skojarzeniowych oraz umiejętności myślenia przez analogię

Cele rewalidacyjno - wychowawcze:

- kształcenie koncentracji uwagi

-rozwijanie wyobraźni

Metody: praca indywidualna, praca w grupie,

Metody nauczania: pogadanka, gra dydaktyczne, ćwiczenia przedmiotowe, opis, objaśnianie i wyjaśnianie.

Formy pracy: grupowa, indywidualna

Środki dydaktyczne: karty pracy, podręcznik, gra dydaktyczne.

Czynności nauczyciela

Czynności uczniów

Osiągnięcia uczeń:

Metody, materiały, Uwagi

Czynności organizacyjne: Przywitanie się. Sprawdzenie obecności.

Część wstępna

Proszę aby każdy uczeń przygotował się do (ustnego) opisu przedmiotu, który znajduje się w klasie. Informuję, że nie może go jednak nazwać. Dzieci z łatwością rozpoznają prezentowane przedmioty. Dostrzegają, że udało się to dzięki, zastosowanym w wypowiedziach, przymiotnikom. Rozmowa o przymiotniku. Proszę aby powiedzieli na jakie pytania odmienia się rzeczownik, przez co się odmienia.

. Uczniowie wykonują polecenia Uczniowie odpowiadają na pytania.

Dzieci z łatwością rozpoznają prezentowane przedmioty. Dostrzegają, że udało się to dzięki, zastosowanym w wypowiedziach, przymiotnikom. Zadanie to pozwala rozwijać wyobraźnię oraz wykorzystywać wiedzę w praktyce.

Gra dydaktyczne - metoda aktywizująca

Część właściwa

Proszę, żeby sięgnęli do przygotowanych kart pracy (załącznik1). Proszę, żeby wykonali zadnie pierwsze. Proszę o jego odczytanie podpisów.

Dzieci wykonują polecenie. Uczniowie uzupełniają luki w tekście odnoszącym się do części mowy jaką jest przymiotnik. Uczniowie odczytują uzupełniony tekst.

Bez większych trudności uczniowie uzupełniają zadanie.

Praca kartami pracy. Metoda indywidualna. (Załącznik1)

Proszę aby uczniowie wyciągnęli podręczniki i przeczytali tekst z 1 zad. ze strony 64, oraz aby podkreślili zawarte w nim rzeczowniki wraz z określającymi je przymiotnikami. Proszę o odczytanie wykonanego zadania.

Uczniowie wykonują polecenie. Uczniowie czytają swoje odpowiedzi.

Uczniowie umieją rozróżnić rzeczowniki wraz z określającymi je przymiotnikami

Praca z podręcznikiem. Metoda indywidualna.

Zalecam rozwiązanie zadań z kart pracy (zad. 2 i 3, załącznik1) Proszę o odczytanie odpowiedzi. Proszę o odczytanie odpowiedzi.

Uczniowie rozwiązują zadania. Wybrani uczniowie odczytują na głos. Odczytują.

Uczniowie utrwalają i potrafią rozróżnić rzeczowniki i określające je przymiotniki rodzaju męskiego, żeńskiego, nijakiego oraz rodzajów męskoosobowego i niemęskoosobowego.

Praca z kartami pracy. Metoda indywidualna. Zeszyt ćwiczeń s. 94.

Proszę aby uczniowie rozwiązali zad.5 znajdujące się w kartach pracy (załącznik1) Zachęcam aby osoba chętna napisała zadanie na tablicy, innym uczniom zalecam sprawdzenie czy zostało ono rozwiązane bezbłędnie. Zalecam rozwiązanie zadania z kart pracy (zad. 5, załącznik1). Zachęcam uczniów do zgłaszania się i rozwiązywania przykładów z zadania na tablicy.

Uczniowie wykonują polecenie. Uczniowie chętnie korygują ewentualne błędy. Uczniowie zgłaszają się, podchodzą do tablicy i rozwiązują przykłady.

Uczniowie wykorzystują znajomość odmiany przypadków w odniesieniu do rzeczownika określanego przymiotnikiem.

Praca z kartami pracy (załącznik1) Metoda indywidualna, metoda grupowa.

Cześć końcowa

Pytam: O jakich częściach mowy mówiliśmy na dzisiejszej lekcji? Podaję zadanie domowe: Uzupełnij krzyżówkę (karty pracy, zad. 6, załącznik1)

Uczniowie odpowiadają na pytania. Uczniowie zapisują w zeszycie zadanie domowe

Utrwala nowe pojęcie.

Pogadanka podsumowująca

Załącznik 1 (karty pracy)

1. Uzupełnij portret pamięciowy przymiotnika.

Przymiotnik to …........................ część mowy. Odpowiada na pytania: …............., ..................., ................ . Określa cechy oraz właściwości osób, rzeczy, zjawisk, roślin i zwierząt. Odmienia się przez …..................., …........................ i …......................... .
Najczęściej jest określeniem …................................ .

2. Wypisz z tekstu rzeczownik z określającym go przymiotnikiem i wpisz go do tabelki.

Rzeczownik	Określający go przymiotnik

Każdy przymiotnik w liczbie pojedynczej odmienia się przez trzy rodzaje:

rodzaj męski (ten), rodzaj żeński (ta), rodzaj nijaki (to). Rodzaj przymiotnika zależy od rodzaju rzeczownika określanego przez ten przymiotnik.

Rodzaj	Rzeczownik	Przymiotnik
Męski (ten)	banan	(jaki?) żółty
Żeński (ta)	gruszka	(jaka?) żółta
Nijaki (to)	jabłko	(jakie?) czerwone

Każdy przymiotnik w liczbie mnogiej odmienia się przez dwa rodzaje męskoosobowy i niemęskoosobowy:

Rodzaj	Rzeczownik	Przymiotnik
Męskoosobowy (ci)	Chłopcy	(jacy?) mali
Niemęskoosobowy (te)	Dziewczynki, koty, domy	(jakie?) małe

3. Podane w ramce rzeczowniki z przymiotnikami wpisz do odpowiedniej tabelki.

Liczba pojedyncza
Rodzaj męski	Rodzaj żeński	Rodzaj nijaki

Liczba mnoga
Rodzaj męskoosobowy	Rodzaj niemęskoosobowy

Przymiotnik zmienia się w zdaniu podobnie jak określany przez niego ….......................... . Przypadek i liczba obu tych części mowy są zawsze …......................................... . W liczbie pojedynczej rzeczownik i towarzyszący mu przymiotnik mają ponadto identyczny rodzaj.

4. Odmień przez przypadki rzeczownik (poranek) wraz z określającym go przymiotnikiem (słoneczny).

Nazwa przypadka	Skrót	Pytania	przymiotnik	rzeczownik
Mianownik	M.	kto ? co? (jest)
Dopełniacz	D.	kogo ? czego ? ( nie ma )
Celownik	C.	komu ? czemu ? ( się przyglądam )
Biernik	B.	kogo? co? ( lubię, widzę )
Narzędnik	N.	z kim ? z czym? ( idę )
Miejscownik	Msc.	o kim ? o czym ? ( mówię )
Wołacz	W.	Wołam do ciebie…, do was…

5. Na podstawie poniższych zdań określ przypadek, liczbę, rodzaj następujących połączeń wyrazowych:

a) Czeka nas wspaniała przygoda.
wspaniała przygoda - ….............................................................................................................;

b)Ten rower nie ma zerwanego łańcucha.

zerwanego łańcucha - …............................................................................................................;

c) Codziennie piję świeże soki.

Świeże soki - …............................................................................................................................;

d) Siedzę na drewnianym krześle.

Drewnianym krześle - …............................................................................................................;

e) Przyglądam się pięknym Paniom.

Pięknym Paniom - …................................................................................................................. .

6. Rozwiąż krzyżówkę.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11

Pytania do krzyżówki:

1. Rzeczownik i określający go przymiotnik mają tę samą liczbę, rodzaj i ...

1. Znajdź przymiotnik w zdaniu i określ w jakim stoi przypadku: Trudno wygrać bitwę z takimi walecznymi żołnierzami.

2. Jaki związek tworzy rzeczownik z określającym go przymiotnikiem?

3. Sprowadź do M. l. poj. R. męskiego przymiotnik ze zdania: Lubię spędzać czas
   z miłymi ludźmi.

4. Znajdź przymiotnik i wstaw do krzyżówki w C. l. mn. r. niemęskoosobowy.: Nasza galaktyka została nazwana Drogą Mleczną.

5. Od rzeczownika piękno utwórz przymiotnik i wstaw go do krzyżówki w N. liczby mnogiej,
   r. męskoosobowym.

6. Słowo „poręczny” wstaw do krzyżówki odmienione w Ms. l. mn. r. męski.

7. Utwórz B. r. niemęskoosobowy l. mn. dla słowa „samotny”.

8. Jaką liczbę posiada przymiotnik „zielone”.

9. Oprócz cech przymiotnik często oznacza ...

10. Jak brzmi pytanie, na które odpowiada przymiotnik w rodzaju męskim liczby pojedynczej?

W. Okoń: Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, s. 233

Franciszek Szlosek: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych, Wydawnictwo ITeE, Radom 1995, s. 87

1

4

grzeczne dziecko, dzikie papugi, żółte taksówki, kryształowe anioły, odważny żołnierz, cichy wieczór, długie noce, kolorowe pudełko, ładna sukienka, duże słonie, ciężki bagaż, wesołe źrebię, ruda wiewiórka, skórzane fotele, czerwona róża.

---