67139

Członkowie większości mogą dojść do przekonania, że istnieją jeszcze inne poglądy oprócz ich

perspektywy, i dlatego mogą rozważyć te kwestie bardziej uważnie. W rezultacie większość

może zająć daleko bardziej rozważne i głęboko przemyślane stanowisko wobec zdania

mniejszości, a to z kolei prowadzić może do przekonania, że punkt widzenia mniejszości jest

wartościowy (Łatane, Wolf, 1981; Levine, Russo, 1987; Maass, Clark, 1984; Moscovici, 1980;

Nemeth, 1986; Nemeth, Mayseless, Sherman, Brown, 1990). Krótko mówiąc, większość często

wywołuje zjawisko publicznego konformizmu za sprawą oddziaływania normatywnego wpływu

społecznego. Mniejszość natomiast, posługując się informacyjnym wpływem społecznym,

wywołuje prywatną akceptację.

Aby podsumować to, co zostało już powiedziane, przywołajmy trzy przyczyny konformistycznego zachowania się ludzi. Zachowujemy się konformistycznie: ponieważ inni

ludzie są dla nas użytecznym źródłem informacji (informacyjny wpływ społeczny), z powodu

nacisków na podporządkowywanie się normom (normatywny wpływ społeczny) oraz dlatego,

że posiadamy zintemalizowane normy społeczne i bezrefleksyjnie im się podporządkowujemy.

Wróćmy raz jeszcze do masakry w My Lai. Przypuszczamy, że połączyły się tu wszystkie

trzy przyczyny ludzkiego konformizmu, wywołując to okrucieństwo. Zachowanie innych

żołnierzy spowodowało, że zabijanie wydawało się w tej sytuacji właściwe (wpływ

informacyjny). Żołnierze chcieli też uniknąć odrzucenia przez kolegów i ośmieszenia się w ich

oczach (wpływ normatywny). I wreszcie, zbyt łatwo podporządkowali się społecznej normie

posłuszeństwa autorytetowi, bez stawiania pytań i bez wzięcia na siebie osobistej

odpowiedzialności za własne czyny. To okoliczności wymuszające konformizm, a nie

osobowościowe defekty żołnierzy amerykańskich doprowadziły do tragedii. W tym świetle ów

incydent jest jeszcze bardziej przerażający, ponieważ wskazuje, że podobne wypadki mogą się

wydarzyć w każdej grupie żołnierzy, jeżeli tylko pojawi się w niej podobna presja.

Nie wolno jednak zapominać, że tragiczne konsekwencje konformizmu nie dotyczą tylko

żołnierzy. Filozof Hannah Arendt (1965) dowodzi, iż większość uczestników holocaustu to nie

sadyści czy psychopaci lubujący się w masowych morderstwach na niewinnych ludziach, lecz