74462

Toposy prawnicze

1.    Wnioskowanie z podobieństwa (argumentum a simili). W tym rozumowaniu posługujemy się analogią jako podstawową metodą.

a)    analogii legis (z ustawy) polega na tym, że luki usuwamy przez porównanie uregulowań w tekście tej samej ustawy, wymienionych w innym miejscu i nie dotyczących danej konkretnie sytuacji. Z analogią legis mamy do czynienia w obrębie podobnych stosunków prawnych. Uzupełniamy zatem lukę opierając się na normach najbliższych treściowo.

b)    analogii iuris (z prawa) polegającej na tym, że dana kwestię staramy się rozwiązać kierując się "duchem systemu" przez odwoływanie się do podobnych uregulowań w całym systemie prawa. Analogii nie możemy dokonywać w niektórych gałęziach prawa z uwagi na pewne zasady tam obowiązujące. W prawie karnym, ograniczenie to wynika z istnienia dwóch podstawowych zasad:

1)    Nullum crimen sine lege. (Nie ma przestępstwa bez prawa)

2)    Nulla poena sine lege. (Nie ma kary bez prawa),

2.    Wnioskowanie z przeciwieństwa wskazuje się tu na różnice powodujące, że dane przepisy nie mają zastosowania dla danej sytuacji. Na przykład, gdy mowa jest o właścicielu rzeczy i o ochronie jego własności, to przez rozumowanie z przeciwieństwa wyciągamy wniosek, że osobie nie będącej właścicielem taka ochrona nie przysługuje.

3.    Argumentum a fortiori posługuje się dwoma schematami myślenia, opierającymi się o ten sam zwrot brzmiący "tym bardziej "

a)    Argumentum a maiori ad minus (z większego na mniejsze)!!! - "kto jest uprawniony lub zobowiązany czynić więcej, ten tym bardziej uprawniony lub zobowiązany jest czynić mniej". Przykładem mogą być uprawnienia właściciela do władania rzeczą. Może on rzecz zbyć, zastawić lub podarować zatem tym bardziej może jej używać.

b)    Argumentum a minori ad maius (z mniejszego na większe)!!! - według tej zasady "komu zakazano czynić mniej temu tym bardziej zakazano czynić więcej". Zakazy niszczenia trawników w parkach nie odnoszą się do wycinania drzew i krzewów, ale stosując wymienione rozumowanie stwierdzamy, że ten zakaz niszczenia tym bardziej dotyczy drzew i krzewów.

4.    Wnioskowanie z celu na środki - to rozumowanie można ująć krótko, jeżeli dozwolony jest cel, to muszą być dozwolone również środki, którymi dąży się do jego osiągnięcia, o ile mieszczą się one w granicach rozsądku.