74762

Do polskiej literatury naukowej pojęcie niedostosowania społecznego wprowadziła Maria Grzegorzewska w 1959r. Grzegorzewska jako twórca polskiej pedagogiki specjalnej, terminem tym obejmowała "zespół wszystkich nieletnich wymagających specjalnych metod wychowawczych". Bardziej precyzyjną definicję, zbliżoną do współczesnych definicji podawanych przez psychologów i pedagogów, podała Grzegorzewska w późniejszej pracy (1964r.), wymieniając takie symptomy niedostosowania jak:

-    "tendencje społecznie destruktywne"

-    "chęć wyżycia się w akcji społecznie destruktywnej"

-    "nieżyczliwy stosunek do człowieka"

-    "brak hamulców"

-    "sugcstywność"

-    "nieumiejętność wyjścia z trudnej sytuacji"

-    "zrzucanie winy"

Pobudziła też pedagogów do naukowego badania niedostosowania.

Halina Spionek uważa, że dzieci społecznie niedostosowane to takie, u których zaburzeniu uległa sfera wolicjonalo-emocjonalna oraz ozwój charakteru i osobowości, co powoduje często zakłócenia stosunków społecznych między dziećmi i otoczeniem. Zatem zaburzenia wyraża się w dysfunkcjonalności napędowych (emocjonalnych) i kontrolnych (wolicjonalnych) składników struktury osobowości.

Natomiast u pedagogów socjologicznie zorientowanych, niedostosowanie nie sprowadza się wyłącznie do sfery osobowości (emocji i woli), ale zawsze współwystępujc z zakłóceniem społecznego funkcjonowania jednostki (w najbliższej grupie i w szerszym układzie społecznym), a więc z naruszeniem społecznych norm i standardów.

Takie rozumienie niedostosowania społecznego jako współwystępowanic elementów osobowościowych ze społecznymi można znaleźć w definicji Lipkowskiego (197 lr.), który określa to zjawisko jako: "zaburzenia charakterologiczne o niejednolitych objawach, spowodowane niekorzystny mi zewnętrznymi lub wewnętrznymi warunkami rozwoju, a wyrażające się wzmożonymi i długotrwały mi trudnościami w dostosowaniu się do normalnych warunków społecznych i w realizacji zadań życiowych jednostki".

W latach 60 i 70 XX w. Problem zaburzeń zachowania i niedostosowania społecznego stał się przedmiotem badan empirycznych. Za pionierską w tym zakresie należy uznać książkę Konopnickiego z 1964r., w której określił nie tylko istotę zaburzeń, ale przedstawił wyniki badan nad środowiskowymi uwarunkowaniami i procesem rozwoju tego zjawiska. Wg Konopnickiego niedostosowanie społeczne ma aspekt wewnętrzny - psychologiczny oraz zew nętrzny - socjologiczny, przejawiający się w naruszaniu norm społecznych.

Konopnicki przyjął 6 symptomów, które stanowią wstępne kryteria niedostosowania społecznego.