81851

W 1866 roku w wyniku wojny prusko-austriackiej uzyskano Wenecję, zdobycie przez wojska włoskie Rzymu (stolicy Państwa Kościelnego) miało zaś miejsce 20 września 1870 roku

Papież Pius IX sam ogłosił się "więźniem Watykanu". Wkrótce potem Rzym został obwołany przez parlament nową stolicę.

Skutki

Skutki zjednoczenia Włoch:

•    likwidacja Państwa Kościelnego (istniejącego z przerwami od 754, 755 lub 756 roku)

•    zmiana mapy politycznej Europy

•    Trydent i Istria stały się terenem irredenty, czyli ruchu na rzecz przyłączenia do wyzwolonych Włoch

•    powstanie w Europie kolejnego mocarstwa, dążącego do nowego podziału kolonialnego Viva V.E.R.D.I.l - Risorgimento w operze

Ruchy narodowowyzwoleńcze oraz dążenie do zjednoczenia Włoch spowodowały także zainteresowanie publiczności operowej utworami o charakterze patriotycznym.

Kompozytorem, w którego dziełach dostrzeżono odpowiedź na te potrzeby, był Giuseppe Verdi. Początek jego kariery przypadł na lata czterdzieste XIX wieku i choć dwie pierwsze opery nie przyniosły oszałamiających sukcesów, to po premierze Nabochodonozora Włosi obwołali go kompozytorem narodowym. Analogia między uciskanymi w niewoli Żydami a sytuacją w kraju była oczywista, niezależnie od kompozytora, który choć był republikaninem i z pewnością widział tę analogię, to raczej nie miał intencji skomponowania politycznej sztuki. Chór Va, pensiero już nazajutrz po premierze zaczął zyskiwać popularność i wkrótce stał się pieśnią znaną w całych Włoszech. Niektórzy dopatrywali się w nim nawet zaszyfrowanego hymnu narodowego. Także jego Lombardczycy na pierwszej wyprawie krzyżowej (/ Lombard i alla prima crociata) silnie nawiązują do ruchów zjednoczeniowych, a autor libretta obu tych oper, Temistocle Solera, sam bierze czynny udział w ruchu wyzwoleńczym; ze sceny padają słowa Święty kraj będzie dziś należeć do nas. Z kolejnych oper Verdiego trzeba wymienić też Bitwę pod Legnano (La battaglia di Legnano), a także inne dzieła, np. Ernaniego i Attylę, w których padają z kolei słowa Włochy niech pozostaną moje.

Zjednoczenie Włoch w historiografii włoskiej znane jako Risorgimento ("odnowienie"), było procesem tworzenia jednolitej państwowości włoskiej pomiędzy rokiem 1848 a 1871 r., datą ustanowienia stolicy nowego państwa włoskiego w Rzymie. Zjednoczenie Włoch wynikało z faktu tworzenia się świadomości narodowej w Europie po okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Prym w dążeniu do zjednoczenia Włoch wiedli działacze społeczni i polityczni wywodzący się z nurtu młodoeuropejskiego. Pierwszym znaczącym wydarzeniem w procesie zjednoczenia państwa była Wiosna Ludów jako ogólnoeuropejska rewolucja skierowana przeciwko konserwatywnemu systemowi politycznemu narzuconemu Europie przez Kongres Wiedeński i Święte Przymierze. Najważniejszym ośrodkiem dla procesu zjednoczenia Włoch było Królestwo Sardynii (Piemontu), którego dynastia sabaudzka gorąco popierała myśl zjednoczenia całego Półwyspu Apenińskiego.

Tło zjednoczenia Włoch

Półwysep Apeniński pozostawał rozdrobniony na wiele państw w zasadzie od upadku Cesarstwa Rzymskiego. W okresie oświecenia rozdrobnione państwa włoskie zostały poddane szeregowi reform, ale na wiele lat wyznaczyły one - lub ich brak - zróżnicowanie Półwyspu Apenińskiego. W Lombardii, zależnej od Austrii Marii Teresy, oraz w Toskanii całkowicie zniesiono pozostałości feudalizmu. Królestwo Obojga Sycylii we władaniu dynastii Burbonów utrwaliło system wielkich latyfundiów rozlicznych będących podstawą gospodarki. Pozostałe państwa, w tym Państwo Kościelne, reform nie podjęło. Podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej na Półwyspie Apenińskim żywe stały się idee republikanizmu i jednolitego narodu włoskiego. Unifikacja półwyspu miała miejsce w epoce napoleońskiej, ale ówczesne Królestwo Włoch nie było w żadnym wypadku tworem samodzielnym, a Kongres Wiedeński przywrócił panowanie dawnych dynastii. Okupacja