83650

Władza wykonawcza

Monarcha - obecnym królem Hiszpanii jest od 22 listopada 1975 roku król JuBnCarlos I z dynastii Burbonów. Monarcha jest szefem państwa i zarazem jego najwyższym reprezentantem, sprawuje arbitraż i czuwa nad normalnym funkcjonowaniem jego instytucji. Zakres władzy króla w Hiszpanii jest dość szeroki: począwszy od zwierzchnictwa nad narodowymi siłami zbrojnymi po mianowanie premiera i na jego wniosek członków rządu. Poza tym do władcy należy prawo łaski i prawo do rozwiązania parlamentu, podpisuje on także ustawy. Z kolei jego akty prawne wymagają kontrasygnaty premiera, a w szczególnych okolicznościach przewodniczącego Kongresu Osoba króla jest nietykalna, nie ponosi on jakiejkolwiek odpowiedzialności. Rząd - głową rząd u jest premier powoływany przez króla. Monarcha powołuje także na wniosek premiera pozostałych członków rządu wicepremierów i ministrów. W kompetencjach rządu leży kierowanie polityką wewnętrzną, zagraniczną i obronną państwa oraz administracją cywilną i wojskową. Dodatkowo funkcjonuje także 23-osobowa Rada Państwa (Consejo de Estado) będąca najwyższym organem konsiitacyjnym. Rząd ponosi odpowiedzialność polityczną przed Kongresem Deputowanych, który może doprowadzić do ustąpienia rządu wybierając nowego premiera. Proces powoływania rządu przebiega w kilku etapach: król proponuje Kongresowi kandydata na szefa rządu który następnie prosi o zaufanie izby król powołuje na wniosek premiera członków rządu jeśli Kongres absolutną większością głosów ogólnej liczby deputowanych wyrazi zaufanie (udzieli inwestytury) kandydatowi, monarcha mianuje go szefem rządu W przeciwnym wypadku w ciągu 48 godzin odbywa się kolejne głosowanie nad tą sama kandydaturą, przy czym tym razem wystarcza zwykła większość głosów. Jeżeli oba powyższe głosowania nie zakończą się wyrażeniem zaufania, król przedstawia nowe kandydatury w wyżej wymienionym trybie. Jeżeli w ciągu 2 miesięcy od pierwszego głosowania żaden z kandydatów nie uzyska zaufania Kongresu -król rozwiązuje obie izby i zarządza nowe wybory.

7. PARLAMENT

Władza ustawodawcza

Parlament - Kortezy Generalne (Las Cortes Generales) składa się z dwu izb: Kongresu Deputowanych

(Congresode los Diputados) i Senatu (Senado). Obie izby pochodzą z wyborów powszechnych i bezpośrednich, przy czym Kongres liczący od 300 do 400 członków (obecnie 350) wybierany jest według systemu proporcjonalnego, a Senat liczący 208 członków według systemu większościowego przy zachowaniu zasady równej reprezentacji wszystkich prowincji - każda prowincja wybiera 4 senatorów, ponadto zgromadzenia ustawodawcze regionów desygnują dodatkowych senatorów. Kadencja Kongresu i Senatu wynosi 4 lata. Izby zbierają się na dwóch sesjach zwyczajnych w roku na nadzwyczajnych - na wniosek rządu Stałej DeputacJI (organ powołany w każdej izbie, składający się z co najmniej 21 członków każdej izby. stojący na straży interesów i praw izb między sesjami, gdy izby zostały rozwiązane lii> upłynęły ich pełnomocnictwa oraz zatwierdzający dekrety z mocą ustawy, co czyni Deputacja Kongresu między kadencjami izby niższej). Mandat członka rządu może być łączony ze stanowiskiem w rządzie, nie można natomiast łączyć mandatu członka zgromadzenia wspólnoty autonomicznej z mandatem deputowanego do Kongresu

Do parlamentu należy: ustawodawstwo, uchwalanie budżetu państwa, kontrola działalności rządu oraz wyrażanie zgody na ratyfikację niektórych umów międzynarodowych. Kompetencje ustawodawcze nie leżą jednak wyłącznie w gestii parlamentu. Część z nich jest delegowana do zgromadzeń ustawodawczych w regionach autonomicznych. Ogólnie ustawodawstwo w Hiszpanii można podzielić na następujące kategońe:

•    ustawodawstwo konkurencyjne - zagadnienia, które mogą być regulowane zarówno przez państwo, jak i region - np. kultura i badania naukowe

•    ustawodawstwo podzielne - regulowane w podstawowym zakresie przez państwo, konkretyzowane przez region - np. prawo cywilne, prawo pracy, bezpieczeństwo, zdrowie.

•    ustawodawstwo socjalne, ochrona środowiska

•    ustawodawstwo autonomiczne - podlegające wyłącznej regulacji władz autonomicznych - m.in. zagospodarowanie przestrzenne, budownictwo komunalne i mieszkaniowe, transport, turystyka, infrastriictura techniczna.

Podziału ustaw można także dokonać ze względu na charakter regulowanych zagadnień na:

•    organiczne - dotyczące praw i wolności publicznych^ systemu wyborczego i statutów autonomicznych

•    podstawowe

•    zwykłe.

8. INICJATYWA USTAWODAWCZA

Prawo inicjatywy ustawodawczej przysług uje: rządowi. Kongresowi (grupie parlamentarnej lub 15 deputowanym). Senatowi (grupie parlamentarnej lub 25 senatorom), zgromadzeniom wspólnot autonomicznych i obywatelom, którzy mogą przedstawić inicjatywę ludową złożoną przez co najmniej 500 tysięcy obywateli (z wyłączeniem spraw należących do właściwości ustaw organicznych, w sprawach podatkowych, prawa łaski i dotyczących stosunków międzynarodowych). Izby mogą przekazać stałym komisjom ustawodawczym uchwalanie ustaw lub wniosków ustawodawczych, chyba, ze plenum izby wyraźnie zastrzeze podjęcie decyzji w danej sprawie dla siebie.

9.

PROCES UCHWALANIA USTAWY