95253

Jeremy Bentham to twórca utylharyzmu(łac. użyteczność). Wg. tej koncepcji człowiek ma się w życiu kierować własną przyjemnością, ale nastawioną na użyteczność jak największej liczby osób. Zmienia się tu rola państwa - dopuszczana jest jego ingerencja w kwestii prawodawczej(regulacja szkolnictwa, warunków pracy robotników). W prawie odrzucała prawo natuiy na rzecz prawa suwerena.

John S. Mili uważał, że ważna jest na równi i jednostka i społeczeństwo. Podkreślał prawa naturalne człowieka. W trosce o słabszych i uboższych popierał interwencjonizm państwa(istny demokrata!). Stąd Mili był wyznawcą liberalizmu demokratycznego już. Jednak od Milla mogli czerpać i zwolennicy liberalizmu klasycznego(uwaga na wolność jednostki, głupie pańswo!), jak i socjalnego(uwaga na uboższych!).

Herbert Spencer - myśliciel liberalizmu konserwatywnego(klasycznego). Sprzeciwiał się jakiejkolwiek ingerencji państwa, popierał równą wolność jednostek do walki o byt. Liberalizm socjalny kojarzy się głównie z osobą Johna S, Keynesa. Uważał on, że kryzysy kapitalizmu rozwiązać może interwencjonizm państwowy.

F.A. von Havek bronił za to konserwatyzmu klasycznego. Uczestnicz^ w Kolokwium Lippmanna. Ingerencja państwa jest bee, to źródło tych brzydkich totalitarystycznych breji, liberalne państwo wyzbyte nadużyć demokracji jest cool.

Liberalizm francuski

Liberalizmowi we Francji było trudniej - o ile ekonomiczny był ok. o tyle polityczny bee. Tutaj też liberalizm tworzył się we wrogości do Kościoła, bo w duchu francuskiego oświecenia. W Anglii liberalizm i purytanizm nie miały tych problemów.

Stąd we Francji rozwijał się fizjokratyzm(gr. natura i władza). Zakładał, że dla gospodarki najważniejsze jest rolnictwo, państwo ma być wobec gospodarki tylko stróżem nocnym(słowa Yincenta de Gournay).

Francuski liberalizm polityczny rozwijał za to MonteskiuszfO duchu praw). Odwoływał się do wzorców angielskiej monarchii(suweren tworzy prawo, ale uważa na wolność jednoski). Trójpodział władzy gwarantuje równowagę władz a to dalej zapewnia wolność polityczną obywatelom, określając jej granice.

Z kolei Henri de Rebecgue wolność jednostki uważa za najważniejszą. Stąd prawo tutaj określa granice państwa, by chronić wolność jednostki. Trójpodział władzy, opinia publiczna i wolność prasy są zaś gwarantem, że większość nie styranizuje wolności jednostki.

Alexis de Tocqueville uważał, że demokracja tworzy bariery dla wolności. Daje możliwość tyranii większości

Liberalizm amerykański

Tu mamy T. Painea. T. Jeffersona, który w Deklaracji Niepodległości połączył zasady liberalizmu klasycznego z demokratycznym. Liberalizm amerykański wyróżnia się tym, że od początku przybierał cechy liberalizmu demokratycznego.

Tutaj zaznaczyły się trzy fazy(daty środkowe to kryzys gospodarczy i lata 70-te). Po kryzysie mamy New Deal Roosevelta z interwencjonizmem państwowym, aby stworzyć państwo dobrobytu. Jego doradca, Walter Lippmann. stał się podstawą debaty w Paryżu odnośnie odrodzenia wolnego rynku, tzw. Kolokwium Lippmanna.

Od lat 60-tych w Ameryce mamy do czynienia z libertarianizmem. Postulował zmniejszanie roli państwa w gospodarce aż do całkowitego zniesienia. Państwo irstanawia tylko prawa dot. zakazu krzywdzenia innych, siebie już można. Manifestem libertarianizmu jest książka Mitrraya Rothbarda O nową wolność. Odwołuje się do wolności absolutnej, stąd jego pomysły nazywane są też anarchokapitalizmem. Państwo jest złem absolutnym, bo zakłóca wolność jednostki. Rozwój libertarianizmu pobudził John Ra wis, rozwijając koncepcję państwa opartego na sprawiedliwości społecznej.