3760886047

otaczającego środowiska. Przez analogię w podobny sposób w odniesieniu do ekosystemu określimy bezpieczeństwo ekologiczne jako: Stan ekosystemu, w którym ryzyko zakłóceń jego składowych jest niewielkie (zerowe jest zapewne nieosiągalne)²¹.

W stosunku do kraju, regionu geograficznego itp. na bezpieczeństwo środowiskowe musimy spojrzeć przez pryzmat skutków zagrożeń powodowanych czy to przez procesy wytwarzania, czy to przez transport, czy to przez technologie przemysłowe, czy to przez wyścig zbrojeń, czy to wreszcie przez niszczenie obiektów przemysłowych w działaniach wojennych, jeśli do nich dojdzie. Szukając formuły bezpieczeństwa ekologicznego, zwracamy uwagę na następujące czynniki: co faktycznie bezpieczeństwu zagraża?, o jakie procesy i zjawiska idzie?, czego są one skutkiem? itp. Nie wolno przy tym zapomnieć o potrzebie określenia bezpieczeństwa „na dziś” - a więc odnoszonego do agresji ekologicznej objawiającej się codziennie w naszym otoczeniu jako skutek działalności człowieka - i „na jutro” - a więc traktowanego jako skutek jego ewentualnej działalności militarnej.

W procesie definiowania omawianego pojęcia, które oznacza zarazem praktyczną działalność człowieka, widoczne są dwa nurty wynikające z różnych sposobów podejścia do zagadnienia. Pierwszy - negatywny - odwołuje się do źródeł zagrożeń i sposobów ich unikania, preferując filozofię neokatastrofizmu przejawiającą się w postawie „co ma być to będzie” i upatrującą źródeł zagrożeń przede wszystkim w środowisku naturalnym i w działalności różnych podmiotów gospodarczych. Stąd definicja przyjmuje brzmienie: Bezpieczeństwo ekologiczne to likwidacja lub zmniejszenie do minimum zagrożeń zdrowia i życia człowieka, których źródłem jest środowisko naturalne²². Takie podejście sprawia jednak, że przeciw-działanie skutkom rozpoczyna się dopiero po zaistnieniu samego zjawiska zagrożenia, a konkretnie szkód, jakie się ujawniły. Bez wątpienia owe stanowisko spowodowało, iż przez długie lata bezpieczeństwo ekologiczne traktowane było li tylko jako prawne dążenie państw do ochrony swego środowiska naturalnego i zdrowia ludzi przed antyekologicznymi działaniami innych państw²², bez uwzględniania możliwości przeciwdziałania.

Dopiero katastrofy przemysłowe, które miały miejsce w minionych latach, szczególnie w Seveso (1976 r.), Bhopalu (1984 r.) i Czarnobylu (1986 r.), dowiodły potrzeby innego

²¹    L. Zacher, Bezpieczeństwo ekologiczne - wymiary polityczne, międzynarodowe i globalne, [w:] Międzynarodowe bezpieczeństwo ekologiczne. Lublin 1991, s. 98.

²²    Zob. W. Michajłow, Problemy bezpieczeństwa ekologicznego świata i Polski w: Międzynarodowe czynniki bezpieczeństwa Polski, red. A. D. Rotfeld, Warszawa 1986, s. 182.

²³    Probliema okruźajuszczijej sriedy w mirowoj ekonomikie i mieżdunarodnych otnoszenijach, Moskwa 1976, s. 81-82.

12