3784493657

Praca Doktorska - Anna Sapińska- Wcisło austenitu, wtedy próbka powraca do pierwotnego kształtu. Ważne jest, aby nie spowodować nagrzania materiału znacznie powyżej temperatury Af gdyż może to spowodować utratę „pamięci” i jego trwałe skrócenie [9,17,44,81],

Przemiana martenzytyczna jest przemianą pierwszego rodzaju a, więc zachodzi poprzez zarodkowanie nowej fazy i wzrost jej zarodków. Jej głównymi cechami są bezdyfuzyjność oraz charakter przemieszczeniowy.

Określenie przemiany jako bezdyfuzyjnej oznacza, że nie wymaga ona dyfuzji atomów na duże odległości a, więc w jej trakcie nie zachodzi migracja poprzez granice rozdziału fazy macierzystej i martenzytycznej. W wyniku tego martenzyt ma ten sam skład chemiczny, stopień atomowego uporządkowania i zdefektowania sieci krystalicznej, co faza macierzysta.

Przemieszczeniowy charakter przemiany przejawia się zaś skoordynowanym przesunięciem atomów w obszarze przemiany. Każdy atom przemieszcza się w tym samym kierunku na odległość proporcjonalną do jego odległości od płaszczyzny wspólnej z fazą macierzystą. Ta wspólna płaszczyzna, zwana płaszczyzną niezmienniczą (inwariantna), pozostaje niezniekształcona i nieobrócona [11], Przemieszczenie atomów w przemianie martenzytycznej odbywa się drogą jednorodnego odkształcenia sieci krystalicznej i niewielkich przesunięć w obrębie komórki elementarnej (rys. 2.11). Jednocześnie zachodzi ścinanie poprzez poślizg lub bliźniakowanie w połączeniu z niewielką sztywną rotacją [47],

Rys.2.11 Schematyczne przedstawienie: a) odkształcenia sieciowego, b) przesunięcia atomu w przemianie martenzytycznej.

Termodynamiczną siła napędową przemiany martenzytycznej jest zmiana energii swobodnej układu (rys. 2.12). W temperaturze równowagi obu faz (To) wartość zmiany energii swobodnej AG^p~* = 0. Utworzenie zarodków martenzytu wymaga znacznej energii dla pokonania oporu sprężystego fazy macierzystej, której musi dostarczyć energia swobodna związana ze zmianą objętości. Z tego powodu temperatura początku przemiany martenzytycznej M_sjest niższa od temperatury To. Część energii mogą dostarczyć zewnętrznie przyłożone naprężenia, wskutek tego temperatura początku przemiany, znakowana wtedy jako Ma, przesuwa się w kierunku T₀.

Rys. 2.12 Zmiana energii swobodnej fazy macierzystej P i martenzytu M

17