3784494505

Wstęp

Krystyna Heska-Kwaśniewicz, Katarzyna Tałuć

Literatura Polski Ludowej, która powstawała w latach 1945—1989 oddaliła się prawie w całości od współczesnych czytelników o tysiące lat świetlnych. Większość napisanych wtedy książek wydaje się już dzisiaj papierowa, martwa i czytelniczo nieatrakcyjna. Zapewne wpływ na taką sytuację ma przyspieszenie cywilizacyjne, które dokonało się po transformacji ustrojowej, jak i też zupełna zmiana realiów nie tylko społecznych, ale i politycznych, kompletnie dzisiaj niezrozumiałych dla młodych odbiorców. Najistotniejsze jednak wydaje się pojawienie nowych mediów.

Gdy wziąć do ręki dw utomowe dzieło Stanisława Fryciego Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945—1970 (Warszawa 1978, tom II — 1989), to nawet podzielając pogląd autora¹, iż literatura dla dzieci i młodzieży zawsze była zagrożona uproszczeniami w ocenach, i tak widać obszary, które ze względów politycznych nie mogły stać się przedmiotem refleksji badawczej. Literatura dla dzieci i młodzieży w stopniu o wiele silniejszym niż twórczość dla dorosłych odbiorców ograniczana była tzw. polityką wydawniczą rozumianą doslow nie i podlegała indoktrynacji². W tekście literackim dla niedorosłego odbiorcy trudniej było mówić językiem ezopowym, posługiwać się aluzją, a łatwiej ideologizować.

Oczywiste są więc powody braku informacji o rozwoju literatury dla młodego czytelnika na emigracji, brak też jakiejkolwiek wzmianki o tych twórcach, którzy zginęli w okresie wojny i okupacji, nie sprawdzono nawet ich nazw isk na listach strat kultury narodowej³ i to już nie jest zrozumiale.

1

   S. Frycie: Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945—1970. Zarys monograficzny. Materiały. T. 1. Proza. Warszawa 1978, s. 7—12.

2

   Pisze o tym obszernie S.A. Kondek w Papierowej rewolucji. Warszawa 1999.

3

   B. Olszewicz: Lista strat kultury polskiej. 1IX1939—1 III 1945. Warszawa 1945; M. Rutkowska, E. Serwański; Straty wśród pisarzy polskich (literatów, publicystów, dziennikarzy i redaktorów). Warszawa 1980.