3784499892

Prano na co dzień - Scenariusz 8. Negocjacje, mediacje, spraw iedliwość naprawcza; Sztuka rozw iązywania konfliktów. Zajęcia Kliniczne z Praw a Na Co dzień realizowane w ramach programu nauczania na Wydziale Praw a i Administracji Uniwersytetu Warszaw skiego oraz Koalicji „Pow rót do Wolności PNCD - semestr zimowy - grupa więzienna - 29 listopada 2005 - Wydz. Prawa U. W.

prawdy. Metoda ta nakazywała z uporem i publicznie, bez użycia siły, odmawiać posłuszeństwa niesprawiedliwym prawom. Gandhi zapożyczył ideę „nieużywania przemocy” od dżinizmu, religii, która ma wielu wyznawców w rodzinnym mieście Gandhiego - Gudżaracie w Indiach. Najważniejszą zasadą dżinistówjest ahintsa - wyrzeczenie się przemocy.

Satjagraha to metoda zbiorowego oporu wobec prawa podjęta w okresie dążenia do niepodległości Indii. Wyrażała się w zaprzestaniu współpracy i nieposłuszeństwie wobec krzywdzących praw i zakazów, jednak bez stosowania gwałtu i przelewu krwi, bez żywienia wrogich uczuć wobec przeciwnika.

Współcześnie, również w Polsce widać wpływ nieposłuszeństwa cywilnego na przemiany w prawie i w obyczajach. Spektakularna jest zmiana dotycząca przepisów o obowiązku odbywania służby wojskowej. Przez wiele lat pacyfiści, „świadkowie Jehowy” i inni decydowali się raczej na więzienie niż na odbycie służby wojskowej, której zakazywały im przekonania polityczne lub wyznawana wiara. Dzięki ich determinacji zmieniono ustawy i wprowadzono możliwość zwolnienia z odbywania służby wojskowej lub możliwość odbywania służby zastępczej.

Ideologia i praktyka cywilnego nieposłuszeństwa i powstrzymywania się od przemocy zdobywa coraz większą popularność i staje się elementem składowym programu ruchu „zielonych”, ekologów, wyznawców różnych religii. Naczelna reguła wschodnich szkół walki głosi, że najlepsza jest ta walka, która się nie odbyła - jeśli można, raczej należy uciekać niż walczyć.

Tak więc w świecie, w którym nagromadzono broni i środków wybuchowych dość, by zniszczyć całą planetę; w świecie wciąż nie wolnym od wizji ostatnich wojen i od lokalnych konfliktów zbrojnych, za które najczęściej zdrowiem i życiem płacą cywile; w tym świecie zaczyna rodzić się i dojrzewać bunt zwykłego człowieka. Ów zwykły człowiek domaga się, by on sam, dziecko, starzec, i otaczający go świat mogli wolni od przemocy spokojnie egzystować. Niezwykle istotne w tym procesie jest potraktowanie na serio treści Deklaracji, Paktów i Konwencji praw człowieka (zob. Rozdz. IV).

Powoli rodzi się również świadomość „ekologiczna”. Od znowelizowanej ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska (z 31.01.1980 r. z późn. zm.) po ustawę o ochronie zwierząt (z dnia 21.08.1997, Dz.U. Nrlll, poz.724). Korzystając z mechanizmów prawa staramy się przekazać, że jesteśmy gośćmi jedynie i zarazem współgospodarzami niebieskiej planety i jeśli zabraknie zdrowej żywności, powietrza i czystej wody na nic się nam zdadzą nawet najlepsze przepisy karne i wymyślne kary. Nie dziwi więc, że w ramach rozwijanej demokracji Wspólnoty europejskiej, do której zmierzamy, dużą wagę przywiązuje się do ochrony środowiska. Jednolity Akt Europejski (JAE), który stanowi rewizje Traktatu Rzymskiego zachowanie, ochronę i poprawę jakości środowiska, poprawę zdrowia i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych uznaje za jeden z podstawowych celów Wspólnoty.

Demokracja, jak zauważa R. Dahl (Demokracja i jej krytycy), to niezwykła koncepcja rządów większości. Zamierała na długie stulecia i tylko niewiele państw potrafiło z powodzeniem dostosować swe życie polityczne do jej trudnych do spełnienia wymogów. Z raportu nowojorskiej organizacji Freedom House zajmującej się badaniem przestrzegania praw człowieka na świecie wynika, że, w 1997 r., w warunkach wolności żyje tylko 22 procent