plik


ÿþ Ubezpieczenia Zagadnienia teoretyczne Niepewno[ ’!Ryzyko ’!Zdarzenie losowe ’!Wypadek ubezpieczeniowy Definicja niepewno[ci " stan psychiczny, w którym kto[ nie jest pewny prawdziwo[ci danego zdania lub nie jest pewny skutków jakiego[ dziaBania. " niepewno[ jest rozumiana jako problem decyzyjny, w którym okre[lone decyzje powoduj ró|ne skutki, w zale|no[ci od tego, który z mo|liwych stanów rzeczy zajdzie. " Niepewno[ jest nieodBcznym elementem ka|dego ludzkiego dziaBania. " CzBowiek w warunkach niepewno[ci nie zna prawdopodobieDstw wystpienia poszczególnych stanów rzeczy, które maj wpByw na wynik dziaBania. " yródBem niepewno[ci jest nie losowo[ zdarzeD, jak zdaniem szkoBy austriackiej przyjmuj ekonomi[ci gBównego nurtu, ale fakt, |e o wystpieniu zdarzeD jednostkowych decyduje wiele czynników, z których tylko cz[ jest znana i mo|liwa do uwzgldnienia przy podejmowaniu decyzji. Definicje ryzyka 1.NiebezpieczeDstwo 2.Niepewno[ 3.PrawdopodobieDstwo 4.Mo|liwo[ 5.Dyspersja (rozproszenie, rozrzut) rezultatów rzeczywistych i oczekiwanych 6.PrawdopodobieDstwo wyniku innego ni| oczekiwany 7.Przedmiot ubezpieczenia " Ryzykiem nazywamy niepewno[ wystpienia jakiego[ zdarzenia. " Ryzyko jest to szansa wystpienia straty. Stan, w którym wystpuje mo|liwo[ straty. PrawdopodobieDstwo osignicia wyniku innego ni| spodziewany. Klasyfikacja ryzyka 1.Kryterium: charakter strat:  Ryzyka finansowe  Ryzyka niefinansowe 1 2.Kryterium: wpByw czasu na dane ryzyko: " Ryzyko statyczne -powstaje niezale|nie od czasu (np. straty wynikajce z dziaBania |ywioBów przyrodniczych, naturalnych procesów starzenia si materiaBów i [rodowiska geologicznego) " Ryzyko dynamiczne - jest funkcj czasu (s kreowane przez zmiany cen, gustów konsumentów, kryzysy gospodarcze, mod, inflacj itd.) 3.Kryterium: zródBo ryzyka, kryterium ilo[ciowe, kryterium jako[ciowe: " Ryzyka fundamentalne (ryzyka bezosobowe, maj wpByw na du| liczb jednostek lub caBe spoBeczeDstwa) " Ryzyko partykularne (stwarzaj zagro|enia w skali interesów indywidualnych) 4.Kryterium: konsekwencje ryzyka: " Ryzyko czyste (jego zrealizowanie si powoduje strat, a niezrealizowanie nie przynosi |adnych korzy[ci) " Ryzyko spekulatywne (jego zrealizowanie si powoduje korzy[ci albo straty, a jego niezrealizowanie si to brak ryzyka albo straty) Ryzyko czyste ( Realizacja ryzyka) (Brak ryzyka) Strata Brak straty Ryzyko spekulatywne (Realizacja ryzyka) (Brak ryzyka) (Realizacja ryzyka) Strata Brak straty Zysk Brak zysku 5.Kryterium: zródBa niebezpieczeDstwa: " Ryzyko przyrodnicze (zwane ryzykiem elementarnym, kreowane przez przyrod) " Ryzyko spoBeczne (kreowane przez czBowieka) 2 6.Kryterium: charakter przedmiotu ubezpieczenia: " Ryzyko osobowe " Ryzyko majtkowe Klasyfikacje rodzajowe ryzyk Ogniowe Kradzie|owe Cywilizacyjne Ekologiczne Katastroficzne Handlowe Polityczne Techniczne Monta|owe Kontraktowe Zdarzenia losowe Obiektywne, realne stany [wiata zewntrznego, bdce skutkiem urzeczywistnienia si okre[lonych ryzyk, powodujce straty lub zwikszone potrzeby finansowe u osoby, w stosunku do której to zdarzenie si realizuje. cechy: " Masowo[ " Statyczna prawidBowo[ " Mo|liwe lub niekonieczne (mog, lecz nie musz nastpi) " Nadzwyczajne (stanowi odstpstwa od normalnego  biegu rzeczy ) " Subiektywnie losowe (nie mo|na z góry przewidzie, w stosunku do kogo si zrealizuj) " Niezale|nie od woli poszkodowanego (nie mog by skutkiem [wiadomego dziaBania ubezpieczajcego) Systematyka zdarzeD losowych 1. klski |ywioBowe 2. wypadki a) O skutkach pomy[lnych b) O skutkach niepomy[lnych 1. kataklizmy |ywioBowe 2. zaburzenia spoBeczne 3. czyny niedozwolone 4. awarie techniczne 5. wypadki komunikacyjne 6. wypadki przy pracy 7. inne: a. ryzyka biotyczne b. ryzyka ekscentryczne c. ryzyka spekulatywne 1. niepewne co do tego, czy nastpi 2. niepewny jest skutek tych zdarzeD 3. niepewne  kiedy nastpi Cechy wypadku ubezpieczeniowego " Zdarzenie przyszBe - Nastpujce po zawarciu umowy ubezpieczenia (wyjtek art. 806 par. 1 oraz art. 822 par. 3 k.c.) art. 806 par. 1 k. c. Umowa ubezpieczenia jest niewa|na, je|eli w chwili jej zawarcia przewidziany w niej wypadek ju| zaszedB albo je|eli odpadBa ju| mo|liwo[ jego zaj[cia, chyba |e ubezpieczenie obejmuje okres poprzedzajcy zawarcie umowy 3 Art.822 par. 3 k. c. (dot. Odpowiedzialno[ci cywilnej) Je|eli strony tak postanowiBy, umowa mo|e obejmowa tak|e szkody powstaBe, ujawnione lub zgBoszone w okresie ubezpieczenia, bdce nastpstwem wypadków, które miaBy miejsce w okresie przed zawarciem umowy ubezpieczenia, pod warunkiem |e w chwili zawierania umowy ich skutki nie byBy znane |adnej ze stron, pomimo zachowania przez strony nale|ytej staranno[ci. A. L. Mayerson  1962 r. " Ubezpieczenie to urzdzenie umo|liwiajce zastpienie nieznanej, lecz du|ej straty, maBa lecz znana strat, czyli skBadk ubezpieczeniow. J. Hemard " Ubezpieczenie jest operacj, poprzez któr jedna ze stron, ubezpieczony w zamian za zapBacon przez niego skBadk ubezpieczeniow zapewnia sobie lub osobie trzeciej (na któr dane ubezpieczenie zostaBo zawarte, [wiadczenie strony drugiej, czyli ubezpieczyciela, w przypadku zaistnienia zdarzenia okre[lonego w umowie ubezpieczeniowej. J. Aazowski  1948 r. " Urzdzenie gospodarcze, zapewniajce pokrycie przyszBych potrzeb majtkowych, wywoBanych u poszczególnych jednostek przez odznaczajce si pewn prawidBowo[ci zdarzenia losowe, w drodze rozBo|enia ci|aru tego pokrycia na wiele jednostek, którym te same zdarzenia zagra|aj A. BanasiDski " Za pomoc metod analizy systemowej i poj cybernetyki ekonomicznej  ubezpieczenie jest multiregulatorem procesów rozwoju gospodarki narodowej zakBócanym przez zdarzenia losowe - klski |ywioBowe i nieszcz[liwe wypadki. Koszt tej regulacji rozkBada si bezpo[rednio lub po[rednio na z góry okre[lone jednostki (prawne lub fizyczne) korzystajce z tego regulatora . 4 Ubezpieczenia " Forma organizacji wyodrbnionego i scentralizowanego funduszu (ubezpieczonego) tworzonego ze zródeB zdecentralizowanych, to jest skBadek pochodzcych z wpBat wnoszonych przez osoby zainteresowane. " Stosunek cywilnoprawny, którego tre[ polega na tym, |e jedna strona (ubezpieczajcy) zobowizana jest do zapBaty oznaczonego, co do wielko[ci [wiadczenia pieni|nego (skBadki), a druga strona (zakBad ubezpieczeD) do zapBaty umówionego [wiadczenia pieni|nego, w razie zaj[cia przewidzianego w umowie wypadku ubezpieczeniowego. " Urzdzenie gospodarcze, którego nadrzdnym zadaniem jest Bagodzenie lub w peBni likwidowanie negatywnych skutków finansowych zdarzeD losowych poprzez rozBo|enie ci|aru tego Bagodzenia na wiele jednostek, którym dane zdarzenia zagra|aj. " Narzdzie Bagodzenia, bdz peBnego likwidowania negatywnych skutków zdarzeD losowych poprzez rozBo|enie ci|aru tej operacji na wiele jednostek zagro|onych wspomnianymi zdarzeniami (funkcja ochrony ubezpieczeniowej). " Ubezpieczenie jest urzdzeniem gospodarczym, które Bagodzi lub likwiduje negatywne skutki zdarzeD losowych. Dziki ubezpieczeniu podmiot gospodarczy mo|e uwolni si od problemów finansowych zwizanych ze zdarzeniami losowymi. Klasyfikacja ubezpieczeD 1. Ubezpieczenia gospodarcze 2. Ubezpieczenia spoBeczne Podstawowa systematyka ubezpieczeD Ubezpieczenia: (cz 1) spoBeczne gospodarcze Instrument polityki spoBecznej Instrument polityki gospodarczej Obowizkowy charakter GBównie dobrowolny charakter Stosunek publicznoprawny + Stosunek cywilnoprawny Stosunek cywilnoprawny Publicznoprawne instytucje ubezpieczeniowe + Komercyjne + wzajemne zakBady Komercyjne ubezpieczeD Trójstronny stosunek prawny Z reguBy stosunek dwustronny Ubezpieczenia osobowe Ubezpieczenia majtkowe + osobowe 5 Podstawowa systematyka ubezpieczeD (cz 2) spoBeczne gospodarcze Warunki ubezpieczeD okre[lane OWU okre[la zakBad ubezpieczeD ustawowo Szczególny tryb kontroli sdowej Kontrola sdów powszechnych Gwarancje SP Brak gwarancji paDstwa Wspólny nadzór ubezpieczeD Nadzór na zasadach ust.ub. gospodarczych i funduszy emerytalnych Komisja Nadzoru Finansowego Kodeksowy podziaB ubezpieczeD (kodeks cywilny) Ubezpieczenia gospodarcze u. majtkowe u. osobowe mienie OC {ycie NW Mienie majtkowe OC Przedmiot {ycie ubezpieczenia osobowe NW {yciowe (DziaB I) Bran|e PozostaBe osobowe + majtkowe(DziaB II) Ubezpieczenia dziaBu I " DziaB I: Ubezpieczenia: 1. Na |ycie 2 .posagowe, zaopatrzenia dzieci 3 .Na |ycie, je[li s zwizane z ubezpieczeniowym funduszem kapitaBowym 4 .rentowe 6 5. wypadkowe i chorobowe, je[li s uzupeBnieniem grup 1-4 Ubezpieczenia dziaBu II Ubezpieczenia: 1. wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej 2. choroby 3. casco pojazdów ldowych, z wyjtkiem pojazdów szynowych 4. casco pojazdów szynowych 5. casco statków powietrznych 6. casco statków |eglugi morskiej i [ródldowej 7. przedmiotów w transporcie 8. szkód spowodowanych |ywioBami, obejmujce szkody nie ujte w grupach 3-7, spowodowane przez: " ogieD, eksplozj, burz, inne |ywioBy, energi jdrow, obsunicie ziemi lub tpnicia 9. pozostaBych szkód rzeczowych, je|eli nie zostaBy ujte w grupie 3,4,5,6,7, wywoBanych przez grad lub mróz oraz inne przyczyny, np. kradzie|, je|eli przyczyny te nie ujte zostaBy w grupie 8 10. OC wszelkiego rodzaju wynikajcej z posiadania i u|ytkowania pojazdów ldowych z napdem wBasnym, Bcznie z ubezpieczeniem odpowiedzialno[ci przewoznika 11. OC wszelkiego rodzaju wynikajcej z posiadania i u|ytkowania statków powietrznych, Bcznie z ubezpieczeniem odpowiedzialno[ci przewoznika 12. OC za |eglug morsk i [ródldow wynikajcej z posiadania i u|ytkowania statków |eglugi [ródldowej i statków morskich, Bcznie z ubezpieczeniem odpowiedzialno[ci przewoznika 13. Ubezpieczenia OC ogólnej nie ujtej w grupach 10-12 14. Ubezpieczenia kredytu, w tym: -ogólnej niewypBacalno[ci, -kredytu eksportowego, spBaty rat kredytu, kredytu hipotetycznego, kredytu rolniczego 15. Gwarancja ubezpieczeniowa 16. Ubezpieczenia ró|nych ryzyk finansowych, w tym:  ryzyka utraty zatrudnienia,  niewystarczajcego dochodu,  zBych warunków atmosferycznych,  utraty zysków,  staBych wydatków ogólnych,  nieprzewidzianych wydatków handlowych,  utraty warto[ci rynkowej,  utraty staBego zródBa dochodu,  po[rednich strat handlowych poza w/w,  innych strat finansowych 17. Ubezpieczenia ochrony prawnej 18. Ubezpieczenia [wiadczenia pomocy na korzy[ osób, które popadBy w trudno[ci w czasie podró|y lub podczas nieobecno[ci w miejscu zamieszkania. 7 Systematyka ubezpieczeD gospodarczych dobrowolne Autonomia stron obowizkowe Bezpo[rednie (ubezpieczenia) Poziom dywersyfikacji ryzyka Po[rednie (reasekuracja) Prawna regulacja Ladowe (k.c) Morskie (k. m.) -Istniejce -PrzyszBe Typ interesu Warto[ci majtkowe -Ujemne stanowicego Niemajtkowe (dobra osobiste) przedmiot ochrony Krótkoterminowe Zrednioterminowe (roczne) Okres ubezpieczenia DBugoterminowe (wieloletnie) imienne bezimienne StopieD oznaczono[ci na rzecz tego, kogo dotyczy ubezpieczonego Ubezpieczenia pojedyncze Ubezpieczenia koasekuracyjne Liczba zakBadów udzielajcych Ubezpieczenie kolektywne ochrony Ubezpieczenie wielokrotne Koasekuracja, nazywana inaczej umow o wspólnym ubezpieczeniu, to umowa polegajca na podziale lub rozBo|eniu ryzyka na co najmniej dwa podmioty po stronie ubezpieczyciel Jeden ubezpieczajcy ubezpiecza dany przedmiot w co najmniej dwóch zakBadach ubezpieczeD, na podstawie jednej umowy ubezpieczenia. 8 Ubezpieczenia komercyjne a ubezpieczenia wzajemne komercyjne wzajemne DziaBalno[ ubezpieczeniowa ma na DziaBalno[ ubezpieczeniowa o celu osignicie zysku charakterze non profit SkBadka staBa okre[lona a priori SkBadka niestaBa (zwroty lub dopBaty po zakoDczeniu okresu obrachunkowego) Jeden stosunek prawny Dwa stosunki prawne: stosunek ubezpieczenia oraz stosunek czBonkostwa w towarzystwie (TUW) Ryzyko gospodarcze ponosi grupa Ryzyko gospodarcze ponosi wspólnota kapitaBowa (np. akcjonariusze) ubezpieczonych czBonków Wyrazne rozwarstwienie grup interesów: To|samo[ interesów czBonków wBa[cicieli kapitaBu oraz usBugobiorców towarzystwa (zwBaszcza posiadajcych (ubezpieczonych) udziaBy) oraz osób ubezpieczonych Silna potrzeba reasekuracji Mniejsza potrzeba reasekuracji (niedobór skBadki mo|e zosta uzupeBniony przez dopBaty czBonków do skBadek) Potrzeba po[redniej dystrybucji Niewielki udziaB po[redników w ubezpieczeD (przez po[redników) zdobywaniu nowych czBonków towarzystwa, bdcych zarazem ubezpieczajcymi Stosunkowo du|e koszty administracyjne Stosunkowo niskie koszty administracyjne 9 Zasady ochrony ubezpieczeniowej 1. Zasada realno[ci ubezpieczenia a)Gwarancje prawne, musz chroni ubezpieczonych: Gwarancje prawne: OWU (obowizek przedBo|enia), b)Gwarancje ekonomiczne  musi istnie pokrycie zobowizaD zakBadu ubezpieczeD w jego majtku: Gwarancje ekonomiczne: emowe 2. Zasada peBno[ci ubezpieczenia gospodarczej zale|y ona od wysoko[ci ubezpieczenia i w rezultacie odszkodowania. Miar powszechno[ci jest stosunek ubezpieczonych podmiotów do liczby ludno[ci. Upowszechnienie ubezpieczeD zale|y gBównie od [wiadomo[ci ubezpieczeniowej i przezorno[ci podmiotów gospodarczych, a tak|e od aktywnej dziaBalno[ci marketingowej zakBadów ubezpieczeniowych. Powszechno[ mo|na równie| wymóc przepisami prawnymi, np. wprowadzajc ubezpieczenia obowizkowe. 10 Funkcje ubezpieczeD zarówno z punktu widzenia jednostek, jak równie| spoBeczeDstwa czy paDstwa Funkcje zakBadu ubezpieczeD 1.Funkcja ochronna 2.Funkcja prewencyjna 3.Funkcja finansowa I Ochrona ubezpieczeniowa Funkcja ochronna polega na kompensowaniu czyli wyrównywaniu zakBóceD wynikBych ze zdarzeD losowych przez dostarczanie zazwyczaj finansowych [rodków umo|liwiajcych naprawienie powstaBego uszczerbku majtkowego lub zaspokojenie zwikszonych nagle potrzeb. odszkodowanie czyli kompensacja jest ewentualn konsekwencj wystpujc tylko po realizacji ryzyka objtego umow. funkcja ochronna byBa nale|ycie realizowana speBnione musz by zasady ubezpieczenia, gBównie zasada realno[ci czyli gwarancji prawnych i ekonomicznych otrzymania [wiadczenia lub odszkodowania II Funkcja prewencyjna Prewencja to celowe dziaBanie zmierzajce do wyeliminowania albo ograniczenia rozmiaru niekorzystnych zdarzeD losowych lub okoliczno[ci sprzyjajcych ich powstaniu. Prewencja ubezpieczeniowa polega wic przede wszystkim na takim dziaBaniu, w nastpstwie którego niemo|liwe albo ograniczone bdzie wystpienie zdarzenia losowego, a zatem i materialnych skutków szkód DziaBalno[ prewencyjna ZU 1.Techniczne [rodki prewencji Tworzenie technicznych zabezpieczeD przed wystpieniem wypadku ubezpieczeniowego, np. ognioodporne konstrukcje budynków, budowa i ulepszanie waBów przeciwpowodziowych, rozwój sBu|by zdrowia, ratownictwa, pomocy weterynaryjnej, szczepienia ochronne, rozwój higieny 2.Ekonomiczne [rodki prewencji Rozwizanie skBaniajce ubezpieczonych do przeciwdziaBania we wBasnym zakresie wystpowaniu wypadków ubezpieczonych i powikszaniu negatywnych ich skutków, np. przeciwpowodziowe, przeciwwBamaniowe) Regres, udziaB wBasny, system bonus-malus, brak odpowiedzialno[ci zakBadu za szkody spowodowane umy[lnie lub wynikajce z ra|cego niedbalstwa 11 3.Prawne [rodki prewencji Normy prawne które nakBadaj obowizek stosowania [rodków ochrony mienia, |ycia i zdrowia oraz zdolno[ci do pracy, np. przepisy BHP III Funkcja finansowa Funkcja finansowa ma zwizek z wpBywem systemu ubezpieczeD na finanse paDstwa i obywateli W jej ramach mo|na wyodrbni szereg pomniejszych podfunkcji, z których najwa|niejsze to: Funkcja akumulacji kapitaBowej  znajdujca wyraz w gromadzeniu (akumulacji) [rodków w postaci funduszy i rezerw, które warunkuj realizacj funkcji ochrony. Stanowi ona istot technicznej strony dziaBalno[ci ubezpieczeniowej polegajcej na tworzeniu kapitaBów o charakterze gwarancyjnym, rezerwy techniczno-ubezpieczeniowej, rezerwy matematycznej, Funkcja redystrybucyjna - ma dwojaki charakter, mo|na tu wskaza na przesunicie wydatków w czasie, zmian ich charakteru (ograniczone s aktualne wydatki konsumpcyjne na rzecz zakupu z odszkodowaD dóbr trwaBego u|ytku) oraz na rzeczywist redystrybucj [rodków w[ród ludno[ci, Funkcja lokacyjna - znajdujca odbicie we wzro[cie oszczdno[ci spoBeczeDstwa przez ograniczanie konsumpcji lub uwalnianiu [rodków koniecznych do tworzenia rezerw na wypadek ryzyka i inwestowaniu chwilowo wolnych [rodków finansowych, które przez to, |e gospodarka otrzymuje dodatkowe fundusze mog by wykorzystane do zwikszenia tempa rozwoju gospodarki narodowej, Funkcja fiskalna - wi|e si z pojawieniem si na rynku zakBadów ubezpieczeD, które jako podmioty gospodarcze zatrudniaj wiele osób, pBac podatki, a tym samym dostarczaj paDstwu i innym podmiotom dochodów. Funkcja wychowawcza ubezpieczeD przejawia si w tym, |e ucz one przezornego przewidywania przyszBo[ci, systematycznej oszczdno[ci oraz realizacji zasady solidarno[ci w my[l hasBa: jeden za wszystkich, wszyscy za jednego Funkcja spoBeczna to Bagodzenie procesu zubo|enia na skutek niemo|no[ci podoBania zwikszonym wydatkom i zapewnienie rodzinie ustabilizowanych warunków egzystencji oraz zapewnienie cigBo[ci procesów produkcyjnych mimo, i| s one ustawicznie nara|one na dziaBanie niepomy[lnych zdarzeD losowych Funkcja stymulacyjna oznacza, |e ubezpieczenia stymuluj zmniejszenie stopnia zagro|enia ubezpieczonego podmiotu do podejmowania bardziej innowacyjnych, a tym samym ryzykownych przedsiwzi, do szerszego stosowania osigni postpu naukowo-technicznego. 12 Rola ubezpieczeD: ezpiecznych dziedzin, np. lotnictwa cywilnego. Rynek ubezpieczeD gospodarczych  ujcie instytucjonalne Rynek ubezpieczeniowy to  zespóB wszystkich kupujcych  konsumentów, nabywców ochrony ubezpieczeniowej (strona popytowa) i sprzedajcych ubezpieczenia  zakBadów ubezpieczeniowych (strona poda|owa), których wzajemne oddziaBywanie ksztaBtuje popyt i poda| oraz wywiera wpByw na wysoko[ cen. Centralne organy administracji rzdowej: Minister Finansów Komisja Nadzoru Finansowego Instytucje QUASI-ubezpieczeniowe: Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Instytucje ochrony ubezpieczonych (konsumentów): Rzecznik Ubezpieczonych Urzd Ochrony Konkurencji i  Konsumentów Sd Polubowny przy Rzeczniku Ubezpieczonych 13 Przedsibiorstwo ubezpieczeniowe i jego produkty ð ð Przedsibiorstwo ubezpieczeniowe Organizacja zdolna dostarcza usBugi ubezpieczeniowe, speBniajca oczekiwania klientów, którzy mog je naby za cen pozwalajc uzyska przedsibiorstwu nieujemny wynik finansowy. Przedsibiorstwo ubezpieczeniowe wytwarza i dostarcza produkt ubezpieczeniowy, którym ogólnie jest przyjciem ryzyka wypBaty odszkodowania. Aby prowadzi akwizycj, obsBug polis, zarzdzanie finansami, wypBaty odszkodowaD i [wiadczeD musi gromadzi zasoby i odpowiednio je organizowa. Produkcja ubezpieczeniowa oparta jest na transferze ryzyka od klienta do przedsibiorstwa ubezpieczeniowego. Nabywca ubezpieczenia, w zamian za skBadk, uzyskuje gwarancje pokrycia, w ustalonej kwocie lub procencie, ewentualnych stratach poniesionych wskutek zaj[cia okre[lonego zdarzenia. Ubezpieczenie to pewnego rodzaju gwarancja wypBaty. WypBacalno[ jest wic podstawowym warunkiem, którego dochowa musi ka|de przedsibiorstwo ubezpieczeniowe Formy prawne zakBadu ubezpieczeD ZakBad ubezpieczeD Publiczny Zasady rynkowe Zasady pozarynkowe Prywatny Zysk Non-profit SpóBka akcyjna Towarzystwo ubezpieczeD wzajemnych 14 Ubezpieczeniowy cykl produkcyjny FAZA I FAZA II FAZA III FAZA IV Akwirowanie Polisowanie Ochrona ubezpieczeniowa i konserwacja Zwiadczenie Przedsibiorstwo ubezpieczeniowe Magazynem produktu jest personel towarzystw ubezpieczeniowych, w którym skumulowany jest potencjaB [wiadczenia usBug. Produkcja ubezpieczeniowa Produkcja ubezpieczeniowa oparta jest na transferze ryzyka od klienta do przedsibiorstwa ubezpieczeniowego Kalkulacja kosztów produkcji takiego produktu obejmuje nie tylko koszty akwizycyjne i administracyjne, ale obejmuj wypBat odszkodowaD i [wiadczeD. Ryzyko jest podstawowym surowcem do tworzenia produktów ubezpieczeniowych. Specyfik ubezpieczeD jest ich sprzeda|  inkasowanie przychodu, przed ostatecznym wytworzeniem produktu Ze wzgldu na specyfik produktu, koszty wytworzenia koncentruj si w dwóch momentach: w pierwszej fazie cyklu produkcyjnego  koszty akwizycji, powodujc efekty obni|enia wyniku finansowego przedsibiorstwa z powodu szybkiego wzrostu produkcji, w ostatniej fazie cyklu produkcyjnego z czego wynika konieczno[ gromadzenia [rodków finansowych przez caB trzeci faz cyklu produkcyjnego, Cykl produkcyjny ubezpieczeD mo|na nazwa cyklem inwersyjnym  najpierw otrzymujemy przychody (pBacona skBadka), pózniej pojawiaj si koszty. WypBacalno[ jest wic podstawowym warunkiem, którego dochowa musi ka|de przedsibiorstwo ubezpieczeniowe. 15 Przedsiebiorstwo ubezpieczeniowe Ka|de towarzystwo musi gromadzi i utrzymywa rezerwy wynikajce z aktualnego portfela zobowizaD. W ubezpieczeniach wielko[ takiej rezerwy okre[la margines wypBacalno[ci. Zrodki wBasne towarzystwa musz pokry margines wypBacalno[ci, aby towarzystwo mogBo by uznane za bezpieczne. Dolna granic  pokrycia marginesu wypBacalno[ci jest kapitaB gwarancyjny. Stanowi on ustalon prawem cz[ marginesu wypBacalno[ci. Brak pokrycia marginesu wypBacalno[ci, a tym bardziej kapitaBu gwarancyjnego przez [rodki wBasne jest wskaznikiem niebezpiecznego zbli|enia si do progu niewypBacalno[ci. Charakterystyczn cech przedsibiorstwa ubezpieczeniowego jest Batwo[ eksternalizacji. Typowym przykBadem eksternalizacji dziaBaD w ubezpieczeniach s po[rednicy. Przedmiot dziaBalno[ci DziaBalno[ ubezpieczeniowa rozumiana jako udzielenie ochrony ubezpieczeniowej, tj. utrzymanie warunków i gotowo[ci zakBadu do wypBaty [wiadczenia w razie zaj[cia wypadku ubezpieczeniowego. DziaBalno[ ubezpieczeniowa Bezpo[rednia Po[rednia (reasekuracyjna) ZakBad ubezpieczeD ZakBad ubezpieczeD (ubezpieczajcy) (zakBad reasekuracji) Czynno[ci ubezpieczeniowe ZakBad ubezpieczeD Osoba trzecia PrzemysB ubezpieczeniowy Tutaj tak|e mamy do czynienia: a) z produktami, b) przedsibiorstwami wytwarzajcymi te produkty, c)otoczeniem przedsibiorstwa  bli|szym, d) otoczeniem dalszym. 16 Produkcja ubezpieczeniowa - ochronna funkcja ubezpieczeD, - gwarancja wypBat, - [wiadomo[ i zaufanie klientów, - zasada realno[ci ubezpieczeD, vð magazynem w ubezpieczeniach jest du|a liczba po[redników (pracowników), w których magazynem jest produkcja. Produkt ubezpieczeniowy Ubezpieczenie gospodarcze s taka sam cz[ci gospodarki narodowej jak przemysB samochodowy czy spo|ywczy Ubezpieczenia s najtaDszym, skutecznym sposobem ochrony przed rezultatami negatywnych zdarzeD losowych. Specyficzne jest to, |e oferowana jest gwarancja wypBaty okre[lonej sumy w przypadku zaj[cia zdarzenia. Klient ocenia zdarzenie jako prawdopodobne i istotne na tyle, by ponie[ koszty zakupu gwarancji. Przedsibiorstwo oferujce produkt ubezpieczeniowy musi wytworzy okre[lone cechy produktu, aby zasada realno[ci zostaBa speBniona. - niematerialno[ produktu ubezpieczeniowego, - komplementarno[ ubezpieczeD, - produkt nie jest chroniony prawnie, - ma charakter heterogeniczny (ka|da transakcja przebiega inaczej i osignicie powtarzalno[ci jest bardzo trudne), ZespóB korzy[ci dostarczanych ubezpieczonemu przez zakBad ubezpieczeD. DokBadniej mówic jest to pakiet usBug dostarczanych ubezpieczonemu przez zakBad ubezpieczeD, za okre[lon opBat, od chwili zawarcia umowy ubezpieczenia a| do jej rozwizania. 17 Elementy skBadowe produktu ubezpieczeniowego 1.RdzeD wBa[ciwy (istota)- ryzyko podstawowe produktu 2.RdzeD sensu largo- obejmujcy tak|e ryzyka dodatkowe 3.Otoczenie produktu: ·ð marka firmy ·ð obowizujce procedury ·ð poziom ceny i sposób jej opBacania ·ð komunikacja ·ð dostpno[ i stosowane [rodki materialne Cechy produktu ubezpieczeniowego vð Niematerialny charakter. vð Nierozdzielno[ (integralna Bczno[ produktu-usBugi z osob wykonawcy oraz nierozdzielno[ aktu produkcji i konsumpcji) vð Niejednorodno[ - brak powtarzalno[ci sprzedawanych produktów. vð NietrwaBo[- nie mog by magazynowane vð Brak granic ich wBasno[ci vð Brak mo|liwo[ci przewBaszczenia, co oznacza niemo|no[ okre[lenia granic jego wBasno[ci vð Limitowana dostpno[ vð Indywidualny charakter cen vð Odroczony i niepewny charakter ich u|ycia Cechy usBug ubezpieczeniowych Zaspokojona potrzeba BezpieczeDstwo GBowna korzy[ Ochrona bezpieczeDstwa Korzy[ci dodatkowe Finansowe, etyczne, spoBeczne Okoliczno[ci zakupu Zagro|enie, ryzyko Okoliczno[ci konsumpcji Szkoda, utrata, wypadek DBugo[ czasu [wiadczenia usBugi Zci[le okre[lony, formalnie ZBo|ono[ procesu trwania [wiadczeD du|a Zgodno[ miejsca konsumpcji usBugi z Niekonieczna, ograniczona miejscem zakupu Zgodno[ momentu zakupu z momentem brak  konsumpcji usBugi 18 Klasyfikacja produktów ubezpieczeniowych 1.StopieD swobody w zakresie nawizywania stosunku ubezpieczenia: vð obowizkowe vð dobrowolne 2.Przedmiot ubezpieczenia: vð osobowe vð majtkowe 3.Podmiot ubezpieczenia: vð ubezpieczenia korporacyjne vð produkty detaliczne vð ubezpieczenia rolne 4.DBugo[ stosunku ubezpieczenia vð krótkoterminowe vð dBugoterminowe Umowa ubezpieczenia Jest czynno[ci prawn, zawierajc zgodne o[wiadczenia woli stron, midzy którymi jest ona zawierana. Umowa ta polega na zobowizaniu ubezpieczyciela do speBnienia umówionego [wiadczenia w razie zaj[cia przewidzianego w umowie wypadku, podczas gdy druga strona  ubezpieczajcy - zobowizuje si zapBaci skBadk. Umowa ubezpieczenia jest podstaw do ustanowienia ochrony ubezpieczeniowej. Elementy umowy ubezpieczeniowej 1. Przedmiot ubezpieczenia 2. Wypadek ubezpieczeniowy 3. Warto[ ubezpieczenia 4. Suma ubezpieczenia 5. SkBadka ubezpieczeniowa 6. Zakres odpowiedzialno[ci zakBadu ubezpieczeD 7. Szkoda, 8. Zwiadczenie / odszkodowanie 9. Czas trwania odpowiedzialno[ci zakBadu ubezpieczeD Kryteria Ubezpieczenia osobowe Ubezpieczenia majatkowe Przedmiot Ryzyko osobowe, obejmujce Ryzyko majtkowe obejmujce prawa i |ycie, zdrowie i zdolno[ do pracy obowizki majtkowe osoby ubezpieczonego ubezpieczonej Pdmiot Osoby fizyczne Osoby fizyczne Szkoda Ma charakter niewymierny w Ma charakter wymierny w pienidzu i pienidzu i nie zawsze ma zawsze charakter zdarzenia negatywnego charakter negatywny Suma Swobodnie ustalona przez strony Ustalana na podstawie warto[ci ubezpieczenia umowy przedmiotu ubezpieczenia Charakter Zwiadczenie Odszkodowanie [wiadczenia czas Zazwyczaj dBugookresowy WyBcznie krótkoterminowy ( do roku) ( powy|ej 1 roku) 19 System ubezpieczeD spoBecznych w Polsce: " I filar  FUS zarzdzany przez ZUS obowizkowy, powszechny, repartycyjny, administrowany przez paDstwo " II filar  OFE zarzdzane przez PTE obowizkowy, powszechny, kapitaBowy, zarzdzany przez prywatne podmioty " III filar  PPE, IKE dodatkowy, dobrowolny, kapitaBowy, zarzdzany przez prywatne podmioty Prezentacja trójfilarowa systemu emerytalnego w Polsce Zasada przystpienia Obowizkowe dobrowolne Filar I repartycyjne Zasada finansowa Filar II Filar III kapitaBowe Cz[ci: Bazowa dodatkowa Nowy system emerytalny dziaBa na zasadzie zdefiniowanej skBadki, co oznacza, |e wysoko[ przyszBego [wiadczenia jest [ci[le powizana z wielko[ci [rodków przekazanych na ten cel przez [wiadczeniobiorc. Stary system emerytalny oparty na zasadzie zdefiniowanego [wiadczenia. 20 Zasady funkcjonowania I filar Fundusz ubezpieczeD spoBecznych: ·ð ubezpieczenie emerytalne, ·ð ubezpieczenia rentowe, ·ð ubezpieczenie w razie choroby i macierzyDstwa, zwane dalej ubezpieczeniem chorobowym, ·ð ubezpieczenie z tytuBu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane dalej ubezpieczeniem wypadkowym. Wysoko[ skBadek na ubezpieczenia spoBeczne w 2009 r. Rodzaj Stawka Bcznie Finansowana Finansowana ubezpieczenia przez przez pracownika pracodawc Emerytalne 19,52% 9,76% 9,76% (7,3 do OFE) Rentowe 6,00% 4,5% 1,5% Chorobowe 2,45% - 2,45 Wypadkowe (od 0,67% do - - 3,60%)* Zdrowotne 9% 9% SkBadka na ubezpieczenie wypadkowe " Od 1 kwietnia 2007 r. stopa procentowa skBadki na ubezpieczenie wypadkowe dla osób, które zgBaszaj do ubezpieczenia wypadkowego poni|ej 10 osób lub nie maj REGON wynosi od 0,67% do 3,60%. Je|eli pBatnik skBadek zgBasza do ubezpieczenia wypadkowego nie wicej ni| 9 ubezpieczonych, kwota skBadki na ubezpieczenie wypadkowe nie mo|e by ni|sza od kwoty 28,76 zB (tj. 1,8%). SkBadki na ubezpieczenia spoBeczne (pBatnik) " pracodawca " ZUS " ubezpieczony zobowizany do opBacenia skBadek na wBasne ubezpieczenia spoBeczne (np. osoba prowadzca pozarolnicz dziaBalno[) " Kancelaria Sejmu " Kancelaria Senatu " powiatowy urzd pracy 21 Zasady funkcjonowania II filar Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) gromadz i inwestuj [rodki pieni|ne czBonków OFE z przeznaczeniem na wypBat czBonkom funduszu po osigniciu przez nich wieku emerytalnego. Zrodki pieni|ne trafiaj do OFE poprzez ZUS w postaci cz[ci skBadek na ubezpieczenie emerytalne: do OFE trafia 7,3% podstawy wymiaru skBadki na ubezpieczenie spoBeczne Fundusze emerytalne: ·ð maj charakter otwarty  ka|dy uprawniony mo|e dowolnie wybra fundusz, a fundusz nie mo|e odmówi mu czBonkostwa; ·ð istnieje obowizek przynale|no[ci do funduszu dla ka|dej osoby objtej ubezpieczeniem spoBecznym urodzonej po 31 grudnia 1968 r.; ·ð osoby, które nie wybraBy funduszu s przypisywane do funduszu w drodze losowania, które organizuje ZUS; ·ð czBonek funduszu mo|e zdecydowa o zmianie funduszu, decyzja o zmianie funduszu oznacza przeniesienie do tego funduszu zgromadzonych [rodków w drodze tzw. wypBaty transferowej Otwarte Fundusze Emerytalne: ·ð maj osobowo[ prawn; ·ð s tworzone, zarzdzane i reprezentowane w stosunkach z osobami trzecimi przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE) tj. podmioty prywatne dziaBajce w formie spóBek akcyjnych. ·ð OFE i PTE podlegaj nadzorowi paDstwa (KNF) PTE co do zasady mo|e zarzdza tylko jednym funduszem emerytalnym. PTE mog si Bczy lub by nabywane przez inne towarzystwa emerytalne. W takich sytuacjach fundusz emerytalny jest likwidowany, ale zawsze odbywa si to w drodze przeniesienia aktywów - a wic [rodków zgromadzonych na rachunkach czBonków - do innego otwartego funduszu emerytalnego. OFE nie posiadaj zdolno[ci upadBo[ciowej tzn. nie mog ogBosi bankructwa - fundusz dysponuje majtkiem odrbnym od majtku towarzystwa i w przypadku ogBoszenia upadBo[ci towarzystwa aktywa funduszu nie wchodz w skBad jego masy upadBo[ciowej. Aktywa OFE przechowywane s przez wybranego przez fundusz depozytariusza (bank lub Krajowy Depozyt Papierów Warto[ciowych S.A.) Depozytariusz zapewnia równie|, aby aktywa OFE byBy lokowane zgodnie z przepisami prawa oraz statutem funduszu. 22 Depozytariusze OFE Depozytariusz Otwarty fundusz emerytalny Depositary Open pension fund Bankowy OFE Credit Suisse Life & Pensions OFE BRE Bank S.A. OFE Ergo Hestia OFE Polsat OFE  DOM OFE Kredyt Banku Bank Pekao S.A. OFE PZU  ZBota JesieD Deutsche Bank Polska S.A. OFE Allianz Polska Bank BPH PBK S.A. OFE Skarbiec  Emerytura AIG OFE Commercial Union OFE BPH CU WBK Generali OFE Bank Handlowy w Warszawie S.A. ING Nationale-Nederlanden Polska OFE Pekao OFE OFE Pocztylion SAMPO OFE Ustawa nakBada na OFE obowizek lokowania aktywów z zastrze|eniem zapewnienia maksymalnego stopnia bezpieczeDstwa i rentowno[ci dokonywanych lokat. Polityk lokacyjn otwartych funduszy emerytalnych ograniczaj limity inwestycyjne, [ci[le okre[lajce rodzaj i ilo[ instrumentów finansowych, powizanym bezpo[rednio z ryzykiem jakie niesie za sob lokowanie w okre[lone grupy instrumentów. Aktywa OFE mog by lokowane m. i. w: - obligacje, bony i inne papiery warto[ciowe emitowane i gwarantowane przez Skarb PaDstwa lub Narodowy Bank Polski oraz po|yczki i kredyty udzielane tym podmiotom - depozyty bankowe i bankowe papiery warto[ciowe - akcje spóBek notowanych na regulowanym rynku gieBdowym - akcje narodowych funduszy inwestycyjnych - obligacje i inne dBu|ne papiery warto[ciowe emitowane przez jednostki samorzdu terytorialnego i zabezpieczone caBkowicie obligacje innych podmiotów - jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Minimaln akceptowan zyskowno[ inwestycji zapewnia mechanizm minimalnej wymaganej stopy zwrotu. 23 Je|eli stopa zwrotu którego[ z funduszy jest ni|sza od minimalnej wymaganej, powstaBy niedobór pokrywany jest:  w pierwszej kolejno[ci z umorzenia jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunku rezerwowym  nastpnie z umorzenia jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunku cz[ci dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego  kolejno ze [rodków wBasnych PTE  ostatecznym gwarantem pokrycia niedoboru jest Skarb PaDstwa Ka|dy czBonek funduszu ma w funduszu emerytalnym indywidualny rachunek, na którym odnotowana jest ilo[ tzw. jednostek rozrachunkowych W przypadku [mierci czBonka funduszu [rodki s dzielone (wspóBmaB|onek, osoba wskazana) oraz podlegaj ogólnym zasadom dziedziczenia Stopy zwrotu OFE Dwuletnia stopa Dwuletnia stopa Trzyletnia stopa Otwarty fundusz emerytalny zwrotu zwrotu zwrotu Od 31.12.2001 od 29.03.2002do od 28.09.2001do do 31.12.2003 31.03.2004 30.09.2004 26,890 27,869 52,434 AIG OFE 26,756 26,733 51,153 OFE Allianz Polska Bankowy OFE 30,278 31,932 74,751 Commercial Union 22,921 22,355 48,511 OFE BPH CU WBK Credit Suisse Life & 21,000 22,161 46,860 Pensions OFE OFE  DOM 23,538 26,465 54,431 24,305 25,171 47,545 OFE Ergo Hestia 26,184 27,005 55,288 Generali OFE ING Nationale Nederlanden 30,119 28,968 59,098 Polska OFE OFE Kredyt Banku 20,161 24,038 36,104 (w likwidacji)*) ***) 18,215 22,134 47,446 Pekao OFE*) OFE Pocztylion 21,332 23,205 45,455 29,387 31,677 56,489 OFE Polsat OFE PZU  ZBota JesieD 27,782 27,770 57,049 SAMPO OFE 27,836 26,139 54,020 OFE Skarbiec Emerytura 23,423 23,182 47,722 Zrednia wa|ona 26,046 25,966 53,824 13,023 12,983 26,912 Minimalna wymagana stopa Zwrotu 2,514 2,310 5,757 24 III filar Wg nowego systemu emerytalnego wysoko[ [wiadczenia emerytalnego zale|y od indywidualnej zapobiegliwo[ci przyszBych emerytów. Wyrazem tej zasady jest stworzenie form dodatkowego oszczdzania na przyszB emerytur - III filar systemu emerytalnego. III filar obejmuje:  indywidualne - IKE  zbiorowe formy oszczdzania - PPE Obraz rynku- fakty demograficzne Coraz dBu|szy czas trwania |ycia. 25 Reforma systemu emerytalnego. Obraz rynku- przewidywania na przyszBo[ §ðNiska stopa zastpienia: ØðI filar w trudnej sytuacji ze wzgldu na pogarszajc si sytuacj demograficzn. Spodziewane z tego tytuBu obci|enia bud|etu paDstwa wzrosn dwukrotnie. ØðKapitaB zgromadzony w ramach oszczdzania w I i II filarze pozwoli na wypBaty o warto[ci 50-60% ostatniego wynagrodzenia. ð Co wiemy o naszym zabezpieczeniu emerytalnym? 26 Wiedza spoBeczeDstwa na temat systemu emerytalnego obowizujcego w Polsce Pracownicze Programy Emerytalne tworzone przez pracodawców dla zatrudnianych przez nich pracowników, cechuje je: dobrowolno[ - zarówno pracodawca nie ma obowizku tworzenia PPE w swoim zakBadzie pracy, jak i pracownik nie ma obowizku uczestnictwa w programie emerytalny cel - zgromadzone [rodki przeznaczone s na emerytur i ich wypBata nastpuje po uzyskaniu wieku emerytalnego lub nabyciu wcze[niejszych uprawnieD emerytalnych przez uczestnika programu. Podstaw funkcjonowania pracowniczego programu jest:  umowa zakBadowa, zawierana przez pracodawc z reprezentacj pracowników a dotyczca zasad na jakich pracodawca prowadzi program  umowa z wybran z instytucj finansow dotyczca inwestowania gromadzonych [rodków; w przypadku programu prowadzonego w formie pracowniczego funduszu emerytalnego kwestie objte umow z instytucj finansow reguluje statut pracowniczego funduszu emerytalnego 27 Formy PPE  umowy z funduszem inwestycyjnym (umowy o wnoszenie przez pracodawców skBadek pracowników do funduszu inwestycyjnego)  umowy grupowego ubezpieczenia na |ycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitaBowym (umowy grupowego ubezpieczenia na |ycie pracowników z zakBadem ubezpieczeD w formie grupowego ubezpieczenia na |ycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitaBowym)  pracowniczy fundusz emerytalny (PFE), który jest zarzdzany przez pracownicze towarzystwo emerytalne (PTE) Umowy z funduszem inwestycyjnym Umowa mo|e by zawarta z ró|nymi funduszami inwestycyjnymi zarzdzanymi przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Wtedy uczestnik programu bdzie miaB prawo do przenoszenia [rodków w obrbie funduszy zarzdzanych przez dane towarzystwo lub podziaBu [rodków znajdujcych si w tych funduszach - na zasadach okre[lonych w umowie zakBadowej. Umowy grupowego ubezpieczenia na |ycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitaBowym Umowa grupowego ubezpieczenia na |ycie pracowników z zakBadem ubezpieczeD musi speBnia - co najmniej 85 proc. ka|dorazowej skBadki podstawowej musi by przeznaczone na ubezpieczeniowy fundusz kapitaBowy, czyli na funkcj oszczdno[ciow umowy, pozostaBa cze[ skBadki, a wic nie wicej ni| 15%, mo|e by przeznaczona na ochron ubezpieczeniow. Ochrona ubezpieczeniowa uczestników jest utrzymana tak|e w przypadku nieterminowego przekazania skBadki przez pracodawc - do 45 dni od dnia wymagalno[ci skBadki, po tym terminie ochrona ubezpieczeniowa mo|e ulec zawieszeniu. Pracowniczy Fundusz Emerytalny (PFE) Pracodawca lub pracodawcy tworz sam fundusz oraz majce nim zarzdza towarzystwo emerytalne. Towarzystwo ma form spóBki akcyjnej. PFE zbli|one s do dziaBania otwartych funduszy emerytalnych - ich dziaBalno[ polega na gromadzeniu [rodków pieni|nych i ich lokowaniu z przeznaczeniem na wypBat czBonkom funduszu po osigniciu przez nich wieku emerytalnego. Ró|nica polega na tym, |e pracownicze towarzystwo zarzdzajce pracowniczym funduszem jest instytucj typu non-profit, podczas gdy 28 powszechne towarzystwo zarzdzajce otwartym funduszem emerytalnym dziaBaj w celu osignicia zysku, jako komercyjne przedsiwzicia swoich akcjonariuszy. PPE - skBadki 1.SkBadka podstawowa  finansowana przez pracodawc  kwota skBadki nie mo|e by wy|sza ni| 7 proc. wynagrodzenia pracownika  w jednakowej kwocie dla wszystkich uczestników 2.SkBadka dodatkowa  finansowana przez uczestnika z jego wynagrodzenia  suma skBadek dodatkowych wnoszonych przez uczestnika do 1 PPE w cigu roku nie mo|e przekroczy trzykrotno[ci sumy odpowiadajcej maksymalnej wysoko[ci kwoty wpBaty na IKE (która wynosi 150 proc. [redniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej) Regulacje podatkowe SkBadki na pracowniczy program s odprowadzane po opodatkowaniu wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych s wypBaty [rodków z pracowniczego programu emerytalnego opodatkowaniu podlega dochód uczestnika pracowniczego programu z tytuBu zwrotu [rodków zgromadzonych w PPE  podstaw opodatkowania jest ró|nica midzy kwot stanowic warto[ [rodków zgromadzonych w ramach PPE, a sum wpBat dokonanych do PPE IKE  konieczno[ dla rynku, klientów oraz systemu emerytalnego ·ð Zmiany demograficzne  na emeryturze |yjemy coraz dBu|ej ·ð Wzrasta wzgldna liczebno[ populacji emerytów Uzdrowienie systemu emerytalnego, ale niskie stopy zastpienia, oraz braki w III Filarze (PPE) ·ð Spadek rentowno[ci bezpiecznych strategii inwestycyjnych w dBugim okresie ·ð Niski poziom oszczdno[ci Polaków ·ð Zwiadomo[ niskiego poziomu zabezpieczenia emerytalnego 29 Dlaczego potrzebne nam IKE? " niska stopa zastpienia oferowana przez zreformowany bazowy system emerytalny " wzrost roli dodatkowych dobrowolnych rozwizaD w systemie zabezpieczenia emerytalnego " wzrost [wiadomo[ci emerytalnej i konieczno[ podejmowania inicjatyw emerytalnych przez samych ubezpieczonych " sBabo rozwinite zakBadowe zabezpieczenie emerytalne w ramach PPE Dlaczego warto zakBada IKE? " tanie pomna|anie oszczdno[ci " wybór sposobu oszczdzania " mo|liwo[ zmiany formy oszczdzania " brak opBat przy zmianie instytucji finansowej " brak obowizku dokonywania systematycznych wpBat " zwolnienie z podatku  Belki " opBacalne nawet bez ulgi podatkowej " mo|liwo[ przenoszenia [rodków pomidzy IKE i PPE Jak form IKE wybra? " Cztery formy prowadzenia IKE:  rachunek bankowy  rachunek papierów warto[ciowych w domu maklerskim  rejestr w funduszu inwestycyjnym  ubezpieczenie na |ycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitaBowym. " Analiza i wybór konkretnych produktów z uwzgldnieniem:  rentowno[ci,  ryzyka inwestycji oraz  planowanego okresu oszczdzania Uwaga! OpBaty ponoszone przez posiadacza maj wiksze znaczenie przy krótkim okresie oszczdzania (do 10 lat). W dBugim okresie decydujca jest efektywno[ inwestycji. 30 Limity wpBat na IKE Pierwsza minimalna wpBata 100 zB Minimalna wysoko[ 50 zB kolejnych wpBat Minimalna Bczna warto[ Zasady dotyczce wpBat w okresie pierwszych 500 zB 10 mies wpBat Maksymalna wpBata roczna: 150% przecitnego w 2009 r. miesicznego wynagrodzenia 9 579 zB brutto w danym roku Instytucje prowadzce IKE ZAKAADY UBZEPIECZEC NA {YCIE (12):  TU ALLIANZ {ycie Polska S.A.  TU na {ycie CARDIF Polska S.A.  COMMERCIAL UNION Polska - TU na {ycie S.A.  STU na {ycie ERGO HESTIA S.A.  FINLIFE S.A.  GENERALI {YCIE TU S.A.  TU na {ycie ING NATIONALE-NEDERLANDEN  NORDEA Polska TU na {ycie S.A.  PZU {ycie S.A.  SKANDIA {YCIE S.A.  TU na {ycie SpóBdzielczych Kas Oszczdno[ciowo-Kredytowych S.A.  TU na {ycie WARTA VITA S.A. BANKI (14):  PKO Bank Polski S.A.  Bank BPH S.A.  BRE Bank S.A.  Bank Millennium S.A.  Bank Inicjatyw SpoBeczno-Ekonomicznych S.A.  FORTIS BANK POLSKA S.A.  Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A.  Bank Polskiej SpóBdzielczo[ci S.A.  Bank Gospodarki {ywno[ciowej S.A.  Mazowiecki Bank Regionalny S.A.  Krakowski Bank SpóBdzielczy  Banki spóBdzielcze zrzeszone w Gospodarczym Banku Wielkopolskim S.A.  Banki spóBdzielcze zrzeszone w Banku Polskiej SpóBdzielczo[ci S.A.  Banki spóBdzielcze zrzeszone w Mazowieckim Bank Regionalny S.A. 31 FUNDUSZE INWESTYCYJNE OTWARTE ZARZDZANE PRZEZ TOWARZYSTWA FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH (15):  AIG TFI S.A.  TFI Allianz Polska SA  TFI Banku Handlowego S.A.  BPH TFI S.A.  BZ WBK AIB TFI S.A.  DWS Polska TFI S.A.  ING TFI S.A.  TFI Kredyt Banku S.A.  Millennium TFI S.A.  Pioneer Pekao TFI S.A.  PKO/Credit Suisse TFI S.A.  TFI PZU S.A  Skarbiec TFI S.A.  Union Investment TFI S.A.  Warta TFI S.A. PODMIOTY PROWADZCE DZIAAALNOZ MAKLERSK (4):  Biuro Maklerskie BISE S.A.  Bankowy Dom Maklerski PKO BP S.A.  Dom Maklerski BZ WBK S.A.  Dom Inwestycyjny BRE Banku S.A. 32

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ubezpieczenia wyklady 2015
ubezpieczenia wyklad 7
Ubezpieczenia wykłady egzamin
ubezpiecz wyklad 3
ubezpiecz wyklad 6 7
Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne wyklady
wykład 2 ubezpieczenia
wykład 4 ubezpieczenia społeczne
Prawo pracy i ubezpieczen spolecznych wyklady
dobrowolne ubezpieczenia emerytalne wykłady
wykład 3 ubezpieczenia
Sieci komputerowe wyklady dr Furtak
Wykład 05 Opadanie i fluidyzacja

więcej podobnych podstron