5420888305

ROZDZIAŁ III AOZMOWY Z AACJEHTAMIO AÓŻNTCH TYPACH OSOBOWOŚCI POSTĘPOWANIE W SYTUACJACH TKUONYCM

Każdy człowiek ma własno preferencje zwtazane z komunikacja międzyludzka Preferencje te wpływają na nasz sposób wypowiadania się - tempo i styl mówienia, a także na to. jak l czy w ogolę formułujemy roszę zyczema i potrzeby. Sg ludzie, których głos zdradza, ze sa pełni energii, jasno formułują swoje potrzeby i na różne sposoby domagają się spełnienia swoich próSb. czasem przybierających wręcz formę rozkazu. Inni zaS mówią powoli spo kojme. czasem sprawtaja wrażenie znużonych, niekiedy nie sa pewni, czego chcą

Styl komunikowania się determinuj* w pierwszej kolejności temperament - zespół cech osobowości. Maję na mego wpływ także stosunek do innych ludzi, doświadczenia z przeszłości. aZ wreszcie zaistniała sytuacja - ktoś z natury spokojny może zachowywać się w sytuacji skrajnie dla niego stresującej agresywnie. obrazaC rozmówcę. Konsultant nie musi jednak znać genezy sposobu komunikaty obsługiwanego pacjenta. Najważniejsze jest zweryfikowane, do jakiego typu osobowo SCI jest mu podczas rozmowy najbliżej To pozwoli na obsłużenie go przy uwzględnieniu jego indywidualnych preferencji i zminimalizowanie ryzyka konfliktu z pacjentem.

Istnieje Uka rodzajów klasyfikacji temperamentu.

WYKRES 2 KLASYFIKACJA TEMPERAMENTU

Emocje

TYP C

J ę

lękliwy

sztywny

zamyilony

pesymimstyczny

powściągliwy

nietowarzyski

Introwersia

bierny

ostrożny

poważny

pojednawczy

kontrolujący się

łagodny

drażliwy

niespokojny • agresywny wybuchowy zmienny impulsywny

Ekstrawersja

towarzyski

otwarty

gadatliwy

wrażliwy

niefrasobliwy

żywy

beztroski

Równowaga emocjonalna

TYP B

TYPA

Pierwszmjo podziału lodzi ze wzglądu na Ich naturę - na sangwmika. choleryka. flegmatyka oraz mełanchoska - dokonał w starożytności ojciec wszystkich lekarzy. Hipokrates Za główny czynnJs kształtujący ludzką osobowość uznawał humor, czyli substancję, która dominiąc w organizmie danego człowieka. Klasyfikację Mipokratcsa zmodyfikował i poszerzył inny antyczny lekarz. Gałeo Sangwnikiem starożytni medycy określali pogodnego, rozmownego człowieka, uprzejmego i Zyczli wego dla innych, lecz niekiedy narzucanego swoje opinie i rozwiązania Cholery* to w te) klasyfikacji człowiek amIstny, silny, lecz wybuchowy i rurbedy wrogo nastawiony do otoczenia. Flegma tyk jest spokojny i pogodny, lecz jednocześnie powolny i niekiedy niezaradny - w wielu sytuacjach potrzebuje wsparcia od otaczających go osób. Mclancholik natomiast również jest powolny i potrzebuje sporo czasu na zastanowienie, ale bywa przy tym - w przeciwieństwie do flegmatyka - drażliwy i sfrustrowany. Typy osobowościowe wedle Hipokratesa Galena omówimy szerzej w dalszej części tego podrozdziału Ta pierwsza klasyfikacja temperamentu stanowi fundament dla wszystkich późniejszych, które także znajdują zastosowanie w komunikacji z pacjentem.

Do podzwlu osobowości Hipokraiesa-Galeru nawiązał w swoich pracach znany psycholog Iwan Pawłów który wysnuł tezę. Ze typ temperamentu wiąZe się z budową układu nerwowego danego człowieka. Zwrócił uwagę na poziom s*y. równowagi i wpływania człowieka na siebie i swoje otoczenie Typ układu nerwowego dU melancholia, sangwinka, flegmatyka i cho leryka określił poszczególnymi przymiotnikami (patrz wykres 3). które odpowiadają ich stytowi zachowania

Jeszcze wcześniej do prac antycznych lekarzy odniósł się uczeń Zygmunta Freuda - Carl Gustav Jung. On wyróżnił trzy nowe cechy osobowości:

ekstrawersję powiązaną z towjrzyskoicią. otwartością na świat i innych ludzi:

3.

introwersję - skupienie się na świecie własnych uczuC, preferowanie samotności i kontaktu z jedną osobą zamiast z kilkoma jednocześnie;

neurotycznośc - draziiwośC, wybuchowośc, nadwrażliwość. KaZdy z typów Hipokratesa ma szczególnie rozwiniętą jedną z tych cech.

Te trzy nowe cechy poszerzyły klasyfikację Hipokratesa - każdy z typów został dzięki mm wzbogacony o opis stanów wewnętrznych, które wpływają na kontakt człowieka z innymi i jego stosunek do otoczeń j. W dalszej części rozdziału omówione zostanie, w jaki sposób wykorzystywać wiedzę o ekstrawersji. introwersji i neurotycznośd w kontaktach z pacjentami.

Ceniony wśród psychologów jest także podział na osobowości typu: A. B i C zapoczątkowany w XIX wieku przez kanadyjskiego lekarza Williama Oslera. Zauważył on. ze osoby ambitne, nerwowe i dążące do perfekcji, które określił mianem .typu A'

- części#) chorują na serce, nlz spokojniejsi i bardziej zrównoważeni lodzie o osobowości, które według mego są.typu 8‘. Zostało to później potwierdzone w badaniach amerykańskich kardiologów. W następnych dekadach, podczas badań nad psychiką człowieka a stosunkiem do świata i zachowaniem, wyróżniono również tłumiący emocje w sobie typ C. Typy te także można przypisać poszczególnym .postaciom* z charakterystyki Hipokratesa l tak dogmatycy i sangwtnicy zazwyczaj posiadają typ osobowości typu 8, mclatschołcy typu C a cholcrycy typu A. Na wykresie 2 zostały umieszczone szczegółowe cechy, jakie wyróżniają osoby o poszczególnych typach osobowości wg klasyfikacji Wił urna Oslera od innych, i jak cechy te mają się do klasy-fikacii Hipokratesa ■Galena oraz Carla Gustayą Junaa_