1299076247

46 Organizacja życia społecznego

pomoc rodziny można Uczyć także w sytuacji konfliktów wewnątrz grupy pochodzenia danej osoby czy w przypadku sporów pieniężnych. W tych wszystkich sytuacjach organizuje się składkę w celu zaspokojenia roszczeń obu stron konfliktu i załagodzeniu sporu. Respondenci podkreślali również znaczenie posiadania dużej rodziny. Większość z nich ma krewnych poza granicami Polski. Mówili o rodzinach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Niemczech i Francji. Jest to sytuacja bardzo dogodna, kiedy bowiem wyjadą za granicę, mogą liczyć na wszechstronną pomoc swoich krewnych w postaci dostarczenia gotówki, mieszkania oraz pośrednictwa w kontaktach z urzędami państwowymi, opieką społeczną itp.⁴⁸

Znakiem czasów jest współudział wielu instytucji w systemie wychowania dzieci i młodzieży. We współczesnych społeczeństwach system oświaty czy środki masowego przekazu, np. telewizja, mają oczywisty wpływ na wychowanie i kształtowanie się światopoglądu dzieci i młodzieży. Obce wzory i styl życia stają się zagrożeniem dla zachowań i norm tradycyjnych, które, zdaniem starszych, są konieczne dla zachowania tożsamości grupy i ciągłości kultury. Jednocześnie starsi respondenci twierdzili, że każdy ma prawo do nowoczesności i zdobyczy techniki, toteż nie zabrania się oglądania takich czy innych programów telewizyjnych, filmów wideo, czy słuchania współczesnej muzyki rozrywkowej. Romowie często powtarzali, że ich społeczności nie są zacofane na skutek zapatrzenia w tradycję. Wybierają te wartości, które z punktu widzenia funkcjonowania ich kultury są najlepsze, dogodne, pożyteczne i nie burzą ustalonego już porządku społecznego.

Każda współczesna rodzina, nie tylko romska, ulega przemianom, na co wskazują chociażby badania socjologiczne. Podkreśla się w nich przejście od wzorca rodziny dużej do rodziny małej, spadek urodzeń, spadek ważności szerszej grupy pokrewieństwa, wzrost autonomii kobiet i młodzieży oraz spadek autorytetu rodziców. Przemianom w strukturze rodziny towarzyszą przemiany w funkcji, która głównie ma polegać na pierwotnej socjalizacji i zaspokajaniu indywidualnych emocjonalnych potrzeb jej członków⁴⁹. Rodziny romskie także podlegają takim przemianom, jednak uwarunkowania historyczne, hermetyczność, izolacja społeczna znacznie spowalniają ten proces. Tak jak dawniej rodzina odgrywa znaczącą rolę w przekazywaniu treści kulturowych. Przyczyną takiej sytuacji jest: mała liczba formalnych organizacji związanych z transmisją wartości, powszechnie akceptowanych przez Romów, niski poziom wykształcenia oraz izolacja społeczna i gospodarcza, w dużej części będąca wynikiem stereotypowej wiedzy społeczności nieromskich na temat Romów⁵⁰.

⁴⁸    W grę wchodziłaby jeszcze funkcja produkcyjno-konsumpcyjna rodziny. Biorąc pod uwagę coraz częstsze wykonywanie innych zawodów niż tylko tradycyjne, czy nawet udane próby prowadzenia działalności gospodarczej (stacje benzynowe, kioski z prasą, restauracje, hurtownie), można sądzie, że funkcja ta powoli nabiera znaczenia.

⁴⁹    D. Duch-Krzystoszek, Małżeństwo, seks, prokreacja. Analiza socjologiczna, Warszawa 2000, s. 17-24.

⁵⁰    Por. I. Hancock, The Pariah Syndrome: AnAccountofGypsySlaveryand Persecution, Karoma 1987, (www.geocites.com/Paris/5121/rights.htm).